2014 10. Sınıf Dil ve Anlatım Zarflar Konu Anlatımı

ZARFLAR ( Belirteçler)

Zarflar: (www.bilkent.edu.tr/~ahuunsal/dilbilgisi/zarflar.htm‎)  Eylemlerin, eylemimsilerin, sıfatların ya da kendi türünden olan kelimelerin anlamlarını türlü yönlerden (yer-yön, zaman, durum, miktar, soru) etkileyen; onları belirten, dereceleyen sözcüklere zarf denir. Özellikleri ]Tek başlarına iken sıfatlar gibi isimden başka bir şey değildir. Zarf oldukları ancak cümlede belli olur. ]Cümlede genellikle zarf tümleci olarak kullanılır. ]Çekimsiz kelimelerdir. İsim çekim eki (hâl, iyelik, çoğul ekleri vb.) almazlar. Ama isim olarak kullanılabilenler bu görevde iken bu ekleri alabilirler. ]Zarfların birçoğu sıfat ya da isim olarak da kullanılabildiği için sıfatların ve zarfların tanımı ve özellikleri iyi bilinerek bu fark ortaya konmalıdır. Sıfat isimden önce gelerek onu niteler veya belirtir. Ama zarf isimden önce gelmez. Örnekler: Bugün çok yürüdüm. ………………………………. (eylemden önce) Buraya yarın gelecekler. ………………………. (eylemden önce) İki eski dost akşama kadar sohbet etti………. (eylemden önce) Yarın da bayağı çok yürüyeceğiz. ……………….(zarftan önce, eylemden önce) En güzel sen konuştun. ……………………………..(zarftan önce, eylemden önce) En doğru kararı vermeliyiz. ………………………..(sıfattan önce) Çok hararetli tartışmalar oldu. ………………….(sıfattan önce) Dün hava daha soğuktu. …………………………..(adlaşmış sıfattan önce) Mevsimlerin en güzeli ilkbahardır. …………….(adlaşmış sıfattan önce) Dargın durarak bir şey kazanamazsın. ………(eylemimsiden önce) ZARFLARIN ÇEŞİTLERİ: 1.)Yer-Yön Zarfları : Bu zarflar eylemin yönünü gösterirler.Ancak eylemin yönünü gösteren bu zarflar aynı zamanda yer de ifade ederler.İleri,aşağı,geri,yukarı,beri,içeri,dışarı,öte,alt,yan,karşı,uzak,yakın... 2.)Zaman Zarfları : Zaman ifade eden bu sözcükler,zarf olarak kullanılan çeşitli zaman isimleridir.Başlıcaları şunlardır : dün , yarın , şimdi , artık , daima , yazın , kışın , sonra , hep , er , geç , erken , daha , öğleyin , henüz , gene , yine , akşam , sabah , nihayet , hâlâ , sabahleyin , akşamleyin , hemen ... Yarın görüşelim. Dün geldim. Oyun şimdi başlıyor. Oraları yazın gezdik.Hâlâ gelmedi. 3.)Hâl Zarfları :Hâl ve tavır ifade eden zarflardır.Nasıllık ,nicelik,durum ve tavır ifade eden isimler hâl zarfı olarak kullanılabilirler.bu sebeple bu zarflerın sayıları sınırsızdır. Güzel konuştun. Kardeşçe geçinelim. Cahilce davranma. Durmaksızın yürüdüm.... 4.)Azlık-Çokluk Zarfları : Miktar ve derece bildiren , azlık-çokluk ifade eden zarflardır.Derece de bildirirler.Bir eylemin,bir sıfatın, bir zarfın anlamını pekiştirirler,artırırlar veya azaltırlar.Sayıları fazla değildir.Başlıcalarını örneklerle gösterebiliriz. EN : En üstünlük ifade eder. Hayatta en hakiki mürşit ilimdir. DAHA :Üstünlük ve karşılaştırma ifade eder. Bu ev daha güzelmiş. PEK , ÇOK , GAYET , FAZLA , AZ , BİRAZ , FEVKALÂDE : Değişik ölçülerde miktar bildirirler. Bu iş onu çok sevindirdi.Filmi pek beğendim. Şundan biraz alır mısınız ? Ayrıca seyrek , eksik , sık , bol , fazlasıyla , çokça , hesapsız gibi sözcükler de azlık-çokluk zarfı olarak kullanılır. Para üstünü eksik almışım. Onunla seyrek görüşüyoruz. Bonncukları ipe sık dizeceksin. Öğretmen notlarımızı bol vermiş. 5.)Soru Zarfları :Eylemin anlamını soru yoluyla etkileyen sözcüklerdir. Soru zarfları şunlardır : ne , nasıl , hani , ne kadar , ne biçim . Nasıl gitti anlamadım ? Ne biçim çalışıyorsun ? Bunu nasıl çalıştırdın ? Zarfların yapısı: Çocukça hareket ediyorsun. Türemiş. İsimden isim yapma ekiyle. Elbet bir gün buluşacağız. Birleşik. Sıfat tamlamasından oluşmuş. Böyle gelmiş, böyle gider. Birleşik . bu öyle.( böyle) Adam çekine çekine içeri girdi. Birleşik. Tekrar (ikileme) öbeğinden. Hayvanları ve bitkileri hiç incitmem. Basit. Sanıyorum aramaz. Basit. Çekimli fiilden. Arkadaşlar, içeri girer misiniz? Türemiş. Akşama kadar geri döner misin? Birleşik. Edat öbeğinden. Günlerden beri yağmur yağıyordu. Birleşik. Edat öbeğinden. Düşe kalka ilerledi. Birleşik. Zarf-fiil’den. Çalışmadan başaramazsın. Türemiş. Zarf -fiilden. Ödevini güzel yapmış. Basit.

Kaynak; AHMET TOK