HAZIRLIK (SAYFA 11)
1. “Yenileşme” ve “yenilik” kavramlarından ne anladığınızı sözlü olarak ifade ediniz.
YENİLEŞME: Var olanın çağın gereksinimlerine göre yeniden düzenlenmesi demektir.
YENİLİK
Yeni olma durumu veya yeni olan bir şeyin özelliği
2-)Eskimiş, zararlı veya yetersiz sayılan şeyleri yeni, yararlı ve yeterli olanlarıyla değiştirme, teceddüt
Yenileşmede evrensel ölçütler mi yoksa toplumsal ölçütler mi ön planda olmalıdır?
Her ikisinin de göz önünde bulundurulması gerekir. Bir yenilik o toplumun yapısıyla, değer yargılarıyla uyumlu olmalı, topluma tamamen ters gelen bir yeniliğin yararı değil, zararı olur. Yenileşmede evrensel değerler göz ardı edilmemeli.
3.Osmanlı Devleti’ndeki yenileşme hareketleri ve bunların yansımaları hakkında neler biliyorsunuz?
Osmanlının Batı karşısındaki ilk kesin kayıplarının resmi belgesi olan Karlofça Antlaşması, Osmanlı Devleti'ndeki yenileşme sürecinin başlangıcı olmuştur.
Resmi ve yaygın tarih görüşüne göre yenileşme hareketi Tanzimat Fermanı'yla başlamıştır.
YENİLEŞME DÖNEMİ HAKKINDA
Yenileşme dönem 17. Yy ın sonundaki Karlofça (1699) antlaşması ile başlamıştır. Ancak 19 yy da hız kazanmıştır. Bu yüzden yenileşme dönemi 19 yy ı kapsamaktadır.
19. yüzyılda siyasi alanda yapılan yenilikler:
-Yönetim merkezi olan babıali güçlendirildi
-Meclis-i ahkam-ı adliye (mahkeme) kuruldu
-Yeni meclisler komisyonlar kuruldu
-Ceza ve ticaretle ilgili yasalar çıkarıldı, yabancılarında katıldığı karma ticaret mahkemeleri kuruldu.
-Padişahın yetkileri kısıtlandı yönetim yetkisi meclise verildi.
- Ülke vilayetlere sancaklara kazalara köylere ayrıldı valiler kaymakamlar görevlendirildi.
19. yüzyılda sosyal hayatta yapılan yenilikler
-Posta telgra teşkilatı kuruldu, haberleşmede gelişme sağlandı.
-Yeni yollar yapıldı, ilk demiryollarının yapımına başlandı.
-Belediyeler kuruldu
-İlk nüfus sayımı yapıldı (askere gidecekleri belirlemek için)
-Kıyafet değişikliği yapıldı, devlet memurlarına ceket gömlek fes giyme zorunluluğu getirildi.
-Halk avrupai yaşama özenmeye başladı, evlerde yurtdışından mobilyalar ve ev eşyaları kullanılmaya başlandı, eğlence şekilleri değişti.
19 yüzyılda askeri alanda yapılan yenilikler
-Yeniçeri ocağı kaldırıldı
-Nizam-ı cedid kuruldu
-Ordunun eğitim şekli değişti.
-Ordu beş ordu şeklinde teşkilatlandırıldı.
-Askerlik süresi beş yıl olarak belirlendi.
-Askere alma işi kura ile yapılmaya başlandı.
19. yüzyılda eğitim alanında yapılan yenilikler
-İlk eğitim bakanlığı kuruldu (meclis-i maarif-i umumiye)
-Rüştiyelerin (ortaokul) sayısı arttırıldı.
-İlk kız rüştiyesi kuruldu
-Rüştiye üzerinde eğitim veren idadilerin ilki kuruldu.
-Robert koleji, galatasaray sultanisi, duşşafaka adlarında ilk özel okullar açıldı.
-Mektebi mülkiye (siyasal bilimler fakültesi) açıldı.
-Darülfünun (üniversite) kuruldu
-Avrupaya öğrenci gönderilip, öğretmenler getirildi.
Yapılan savaşlar ve bu savaşların sonuçları:
Boğazlar sorunu sonucu : Boğazların yönetimi Londra antlaşması ile Osmanlı'da kalacak barış zamanı boğazlar savaş gemilerine kapalı , ticaret gemilerine açık olacak.
Kırım savaşası ve sonucu : Rusya ie Paris antlaşması yapıldı.Ruslar karadenize giremeyecek. Osmanlı devleti avrupa devleti sayılacaktı.
Osmanlı ve Rus Savaşı sonucu : Romanya,kazdağı,sırbistan tam bağımsız olacak.Kars, batum ardahan ruslara bırakılacak.Teselya ruslara verilecek.Bosna-Hersek geçici olarak avusturyaya bırakılacak..
Sırp isyanı ve sonucu : isyan ruslar tarafından desteklendi.Bükreş antlaşması ile ayrılacak Edirne antlaşması ile iç işlerinde bağımsızlık berlin antlaşması ile tam bağımsızlık verildi..
Yunan isyanı ve sonucu : Edirne antlaşması ile tam bağımsızlık verildi
Mısır sonucu ve sorunu : Mısırın sorunu londra antlaşması ile Mehmed ali paşa'ya ve oğullarına bırakıldı.Mısır'ın dış işlerinde osmanlı devletine bağımlı olmasına ve vergi verilmesine karar verildi.
1. ETKİNLİK
Osmanlı Devleti'nin Sosyal Yapısı: Osmanlı Devleti çok uluslu bir devletti. Farklı dil, din ve ırktan meydana gelen bir toplum yapısı vardı.
Osmanlı Devleti'nin Siyasi Yapısı: Osmanlı Devleti'nde halk, yönetenler ve yönetilenler diye ikiye ayrılıyordu.
Yönetenler: Saray halkı, seyfiye(askerler), ilmiye, kalemiye (bürokratlar) olmak üzere dört gruptan oluşuyordu.
Yönetilenler: (reaya) Köylü, şehirli, Müslüman, gayrimüslimlerden oluşuyordu.
Osmanlıdaki bu yapının bozulma nedenlerini şu başlıklar altında toplayabiliriz. Bunları araştırınız.
Merkezi yönetimin bozulması
Ekonominin bozulması
Askeri alandaki başarısızlıklar
Sosyal alandaki bozulmalar
Eğitim alanındaki bozulmalar
İsyanlar ve eyaletlerin yönetiminin bozulması
Osmanlı Devleti'nin Sosyal Yapısı: Osmanlı Devleti çok uluslu bir devletti. Farklı dil, din ve ırktan meydana gelen bir toplum yapısı vardı.
Osmanlı Devleti'nin Siyasi Yapısı: Osmanlı Devleti'nde halk, yönetenler ve yönetilenler diye ikiye ayrılıyordu.
Yönetenler: Saray halkı, seyfiye(askerler), ilmiye, kalemiye (bürokratlar) olmak üzere dört gruptan oluşuyordu.
Yönetilenler: (reaya) Köylü, şehirli, Müslüman, gayrimüslimlerden oluşuyordu.
Osmanlıdaki bu yapının bozulma nedenlerini şu başlıklar altında toplayabiliriz. Bunları araştırınız.
Merkezi yönetimin bozulması
Ekonominin bozulması
Askeri alandaki başarısızlıklar
Sosyal alandaki bozulmalar
Eğitim alanındaki bozulmalar
İsyanlar ve eyaletlerin yönetiminin bozulması
Kaynak; http://www.sorucenneti.net
2 Yorumlarınız