12. yüzyılda Edip Ahmet Yükneki tarafından
aruz ölçüsü ve dörtlüklerle yazılmıştır.
Atabetü'l Hakayık (Gerçeklerin Eşiği) , Edip
Ahmet Yükneki'nin, Karahanlı beylerinden
Muhammed Dâd Sipehsalar'a hediye ettiği,
hadis ve Arapça beyitlere dayanarak yazdığı
şiirlerle, ahlaklı insan olmanın yollarını, ahlak
ilkelerini açıklamış, çeşitli ahlakî öğütlerde
bulunmuş, İslamî düşünce ve görüşlere yol
gösterici olmuştur. 'Hibetü'l-Hakayık', veya
'Aybetü'l-Akayık' olarak da isimlendirilir.
Eserde dünyayı, tanrıyı, insanı bilmenin
sadece bilim yoluyla olabileceği anlatılır.
Bilginin faydası ve bilgisizliğin zararı hakkında
olan konuyu işlemiştir.
Türk nazım birimi dörtlüklerle oluşan bu
eserini şair, Yusuf Has Hacib'in 'Kutadgu Bilig'i
gibi aruz vezniyle ve Kaşgar diliyle yazmıştır.
Şairin bu eserini nerede ve ne zaman yazdığı
kesin olarak bilinmemektedir. Atabetü'l
Hakayık'ın Kaşgar diliyle, Uygur harfleriyle
yazılmış ilk yazması İstanbul'da Ayasofya
Kütüphanesi'nde bulunmaktadır.
Özellikleri:
. Gerçeklerin eşiği anlamına gelir.
. Konusu din ve ahlaktır.
. Didaktik (öğretici) bir eserdir.
. Mesnevi tarzında yazılmıştır.
. Nazım birimi olarak beyit ve dörtlük
kullanılmıştır.
. Aruz ölçüsüyle yazılmıştır.
. Arapça ve Farsça kelimeler vardır.
. Telmih (hatırlatma) sanatı kullanılmıştır.
. Eserin Konusu: Eser 14 bölümden oluşur.
Baştaki 5 bölüm giriş, şairin adını verdiği 8
bölüm asıl konu, sondaki 1 bölüm de bitiriş
bölümüdür.
Giriş bölümleri kaside biçimiyle (aa ba ca
da...) ,asıl konu ile ilgili bölümler ve bitiriş
bölümü dörtlüklerle [aaba] yazılmıştır. Giriş
bölümünde 80 beyit, asıl konu ve bitiriş
bölümlerinde 101 dörtlük vardır. Eserin
tamamı 484 dizeden oluşur.
0 Yorumlarınız