Gezegenimiz Dünya Nedir? Özellikleri

A.Dünya’mızın Şekli Neye Benzer

Yeryüzünde bulunduğumuz noktadan Dünya’ ya baktığımızda onu düz görürüz

Dünya’yı düz gibi görmemizin sebebi dünya’nın çok büyük olmasıdır.

Çevremize baktığımızda Dünya’nın küçük bir bölümünü görebiliriz. Dünya’nın tamamı göremeyiz. Dünya’nın tamamını görebilmek için Dünya’ ya uzaydan bakmak gerekir.

Eskiden bazı toplumlarda Dünya’nın düz olduğuna inanılırdı. Gemilerle denizlere fazla açıldıklarında boşluğa düşeceklerini zannederlerdi

Ancak cağlar boyunca bazı bilim insanları Dünya’nın yuvarlak olduğunu söylerlerdi

Dünya’nın küreye benzer bir şekli vardır. Dünya’nın küreye benzer şekli sahip olduğu bazı gözlemlerle anlaşılabilir.

Dünya’nın üzerinde bir noktada havalanan bir uçak hep aynı yönde ilerlesin. Uçak düz bir çizgide ilerliyor gibi görünür. Ancak uçak bir süre sonra harekete başladığı noktaya geri döner. Bunun sebebi dünyanın yuvarlak olmasıdır

Denizin üzerindeki daha ilerisi görülmeyen ve denizle gökyüzünü birbiriden ayıran düz çizgiye UFUK ÇİZGİSİ adı verilir. 

Ufuk çizgisinden sahile doğru yaklaşan bir geminin önce direklerinin ucu görünür. Sonra direklerin tamamı ve en son geminin gövdesi görünür. Geminin bu şekilde görünmesi geminin yuvarlak bir yüzeyde yol adlını gösterir.

Dünya’nın şekli, dünya’nın uzaydan çekilmiş fotoğraflarıyla herkes tarafından açıkça görülmektedir.

B.Dünya’mızın Gözlemlenebilir Katmanları Nelerdir?

Dünya’mız katmanlardan oluşur. Dünya’nın üzerinde yaşadığımız, yürüdüğümüz bitkiler yetiştirdiğimiz kısmına yer kabuğu yâda taş küre adı verilir.

Yer kabuğundaki çukurları dolduran suların tamamı su küreği oluşturur.

Yeryüzünün çevresini saran katman ise hava küre olarak adlandırılır. 

Taş küre, su küre ve hava küre dünya’nın gözlemlenebilir katmanlarıdır.

TAŞ KÜRE

Taş küre üzerinde insanlar yaşar, bitkiler büyür ve diğer canlılar besin ve barınak bulur. Taş küre, yer kabuğu olarak da adlandırılabilir.

Yer kabuğu:’toprak ve çeşitli kayaçlardan oluşur.

Dünya’nın büyüklüğüyle karşılaştırıldığında yer kabuğu çok incedir.

Dünya’yı bir elmaya benzetirsek elmanın kabuğu taş küreyi temsil eder.

Yeryüzünde dağlar, tepeler, ovalar ve düzlükler yer kabuğunun parçalarıdır.

SU KÜRE

Dünya’mızın yüzeyine baktığımızda büyük bir kısmının sularla örtülmüş olduğunu görürüz.

Dünya, uzaydan bakıldığında mavi bir küreye benzer. Dünya’nın  mavi görülmesini üzerini kaplayan su tabakası sağlar.

Dünya’nın kahverengi görünen kısımları ise karalardır.

Dünya’nın, sularla çevrili geniş kara parçalarına KITA adı verilir. 

Kıtaların arasında bulunan birbirine bağlı su kütlelerine ise OKYANUS denir. 

Dünya’nın 3/4’ ü sularla kaplıdır. Okyanuslar, denizler, akarsular, göller ve yer altı suları su kürelerinin bir parçasıdır.

Canlılar, yaşamlarını sürdürebilmek için suya ihtiyaç duyar. Bu sebeple su, canlılar için çok önemlidir,

Canlıların büyük bir kısmı için yaşama alanıdır. Balıklar, yengeçler ve diğer bazı su canlıları su ortamlarda yaşar.

Göller, akarsular ve yer altı suları tatlı su kaynaklarıdır,  bu sular içme suyu olarak ve toprakların sulanmasında kullanılır

Deniz ve okyanuslar tuzludur. Tatlı su kaynaklarımız sınırlıdır.

HAVA KÜRE

Hava küre Dünya’yı çepeçevre saran gaz örtüsünden oluşur. Hava içerisine çeşitli gazlar bulunur.

Havanın varlığını yüzümüze doğru bir yelpaze salladığımızda yâda hareket halindeki camını açtığımızda hissederiz.

Hav kürenin alt sınırı kara ve su katmanın yüzeyinden başlar. Buradan itibaren hava kürenin 12 km.lik kısmında yaşam devam eder.

Soluk alırken kullanılan hava, ilk 12 km’lik kısımda bulunur. Ayrıca yağmur, kar, rüzgâr ve fırtına gibi hava olayları da  bu kısımda gerçekleşir.

Hava kürenin ilk 12 km’lik kısmı ile uzay boşluğu arasında değişik özelliklere sahip katmanlar bulunur.

C.Dünya’mızın Gözlemlenemeyen Kısımlarında Neler Var?

Dünya’nın dışındaki katmanın taş küre olduğunu öğrenmiştiniz. Dünya’nın taş kürenin altındaki katmanına ateş küre, en içteki kısmına da çekirdek adı verilir.

Ateş küre ve çekirdek, Dünya’nın gözlemlenemeyen kısımlarıdır.

ATEŞ KÜRE

Ateş küre yer kabuğunun altında yer alan katmandır.

Ateş küre çok sıcaktır. Ateş kürenin sıcaklığında kayaçlar eriyerek akışkan hala gelir. Ateş küre akma özelliğine sahip hareketli bir katmandır.

Ateş küreyi oluşturan maddeye magma adı verilir.

Magma yanardağlardan yeryüzüne çıkabilir. Yeryüzüne çıkan magmaya, lav adı verilir.

ÇEKİRDEK

Çekirdek Dünya’nın merkezindeki en iç katmandır.

Çekirdeğin sıcaklığı ateş küredekinden daha fazladır. Çekirdek Dünya’nın en kalın ve sıcak  katmanıdır. En sert ve dayanıklı metaller bile çekirdekte erir.

Çekirdeğe, dünya’nın ortasında Sıçak ve ağır bir küre şeklinde bulunur bu sebeple çekirdeğe ağır küre de denir.