2013 - 2014 9.Sınıf Türk Edebiyatı Sayfa 12 - 23 Soruları ve Cevapları ( Fırat Yayıncılık )

Hazırlık  sayfa 12

1.       Resim, edebiyat,tiyatro türlerinde konu olarak işlenebilir.

2.       Heykelin malzemesi mermeri demir, bronz, taş, toprak gibi malzemelerden oluşur. Heybenin malzemesi iplik tezgah gib malzemelerden oluşur. Karikatürün malzemesi kağıt, kalem gibi malzemeden oluşur.

3.       Edebiyat güzel sanatların bir dalıdır. İnsan duygu ve düşüncelerini en iyi yansıtan sanat dallarından en Ömerlisidir.

4.       .............

Sayfa 13.

1.       Bir Yanlışı Aşk Adına Dokumak adlı metin güzel sanat eseridir. Çünkü Bilgi vermek amacıyla değil estetik duygu uyandırmak amacıyla kaleme alınmıştır.

2.       Sanatı tanımlamaktadır. Evet, bilimde ele alınan işlenen konular sanatın da konusu olabilir.

Güzel sanatlar Bilgi vermek amacıyla oluşturulmaz. Estetik duygu uyandırmak amacıyla oluşturulur. Bilimsel yazılar ise bilgi vermek amacıyla oluşturulur. Birinde dil Sade açık ve anlaşılır, diğerinde ise daha çok mecaz anlatımın  ön planda olduğu bir dil tercih edilir.

3.       Aşk Sonsuz bir türküye benzetilmiş.

4.       Güzel sanatlar insan eliyle oluşturulan etkinlikleri  insanın duygu ve düşüncesinde, hayal dünyasında  oluşturduğu etkiler ölçüsünde ela alır işler. Günlük hayatımızı kolaylaştırmak için icat ettiğimiz her şey sanatta bizim iç dünyamıza olan etkisi ile ele alınmalıdır.

Sayfa 14.

4.Sanatın oluşturulmasına kaynaklık eden malzemeler kelime, nota,renk,taş,mermer,tunç gibi

Malzemelerdir.

5.       Kullandığı malzemeye göre sınıflandırılmışlardır. Maddi bir malzemeden(heykel,resim, mimari), sesten (musiki), sözden(edebiyat) eserleri oluşmuştur.

6.       Taş(mermer) dir.Eve, eserin durumuna göre sayılabilir. Şamdanlık olan resim maddi fayda elde etmeye yönelik bir eserdir. İşlenişi yönüyle de sanat eseri olabilir.

7.       Sanat ; insan eli , zihni,gönlü ve ruhunun var ettiği suni bir güzelliktir. İnsanda estetik zevk ve heyecan uyandıran eserlerdir.

sayfa 15

8.Edebiyatın görevi insanı iyiye, güzele, doğruya yöneltme olmalıdır. Özlemler,duygular,tutkular insana özgü özelliklerdir.Edebiyata özgü yasalar içinde dile getirilir. Resim müzik heykel, mimari insanın var olduğu her yerde kendini gösterir. Mağaralardaki resimler bile bunu gösterir.

9. Benzer şiirler olabilir. Fakat hiçbiri Cahit Kulebi’nin ifade ettiği şekilde aynen ifade edemez. Sanat eseri bireye özgü, yani biricik olandır.

10. Sanat eseri insanda estetik zevk ve heyecan uyarır. Bilimsel eserler ise bilgi verme, öğretme, açıklama amacı güder. Sanat eserlerinde kurmaca ve mecaz hâkimdir. Bilimsel eserler ise mesajı direk verir.

11. Bu metinlerde yazarlar bize duygularını söz ve yazı ile aktarmışlardır. Aşkı tanımlayan yazı ve Bulutu konu edinen şiir daha etkilidir.

YORUMLAMA SORULARI

1.       Çünkü, kendi içinde bir bütünlük arz etmekte, bir mesaj iletmektedir.

2.       Cellâdın idam sehpasındaki mahkumla oynadığı zaman mahkumun duyduğu acıya benzetirdim.

3.       Evet , başka şekilde de tanımlanabilir.

4.       Dil günlük hayatta bir iletişim aracı olarak kullanılmaktadır. Eğer dil olmasaydı bugün insanlık anlaşmakta ciddi zorlanırdı.

5.        Bu soruya net bir yanıt verilemez. İnsanlık var olduğu günden bu yan güzeli aramaktadır.

6.       Evet kabul edilebilir. Çünkü bilgiden ziyade duygulara hitap eden edebi yönü ağır basan bir  metindir.    

           DEĞERLENDİRME SORULARI

             1    B.

2           2.  B

             3.D

             4. D,D,D,Y

4.       Maddeler halinde Sanat ve Zanaat ve bu işleri icra edenler arasındaki farklar

Sanatçı yaratı eyleminin sonucunda ortaya çıkan eserden belli maddi kaygılar gütmezken Zanaatçı ise belli bir ücret karşılığında ürün meydana getirir. işin en başından itibaren zanaatçı maddiyatla başlamıştır işine

Sanat eseri çoğunlukla bir kere yapılırken zanaat eseri ayrıca bir meslek olduğundan ve para amacı güdülerek yapıldığından istediğin kadar yapabilirsin

Sanatçının yapacağı sanat eserinde sanatçının duygusuna göre değişmeler mümkünken zanaatçı yola çıktığı ve başta planladığı işi bitirmeyi amaçlar

Kısacası sanat yaratıcılıktır zanaat ise ustalıktır.

6...

7. Milletlerin.... hayatında....güzel sanatlar etkin rol oynar.

   Atatürk, edebiyatı en önemli.... iletişim.... araçlarından biri olarak görülmüştür.

2. Edebiyatın Diğer bilim dallarıyla ilişkisi: 20-22 sayfalar

HAZIRLIK SORULARI

2. Edebiyatın Diğer bilim dallarıyla ilişkisi: 20-22 sayfalar

HAZIRLIK SORULARI

1. Yukarıdaki fotoğraflarda gördüğünüz insanların yaptıkları işler hangi bilim dallarıyla ilişkilidir? Bu insanların ilgilendikleri bilim dalları edebiyatta nasıl yer alabilir? Düşüncelerinizi belirtiniz.

1. Nükleer, astronomi ve tıp dalları vardır. Bunlar bir romancının kaleminde kurgu şeklinde yer alabilir. Mesela bir doktorun duygu ve düşünceleri hem tıpla hem de hayatıyla ilgili durumu romanda yer alabilir

“Ay’a gidecek araç, üç metre genişliğinde beş metre yüksekliğinde, alüminyumdan yapılmış dev bir araçtı. İlk  defa alüminyum, bu kadar büyük bir aracın yapımında kullanılıyordu. Aracın içinde seyyahlara yetecek kadar su, yiyecek, ışık ve ısı temin edecek kadar gaz vardı.”

Jules VERNE (Jül Vern)

2. Yukarıdaki paragrafta nelerden söz edilmektedir?

2. Paragrafta aya gönderilecek uzay aracından bahsetmektedir.

3. Jules Verne bu paragrafı ne amaçla yazmış olabilir? Jules Verne romanlarını yazmadan önce o konudaki ilim, fen ve teknoloji kitaplarını inceler; deneyler yapar; edindiği bilgileri hayal gücüyle bütünleştirip yazarmış. Sizce Jules Verne’in eserleri bilimsel buluşlara, keşiflere kaynaklık etmiş midir? Açıklayınız.

3. Bu konuda hayallerini ya da düşüncelerini insanlarla paylaşmak amacıyla yazmıştır. Eğer Jules Verne söylemiş olduğu  şeyler ileri ki tarihlerde gerçekleşmişse bu noktada edebiyatın bilime katkısından bahsedebiliriz.

ÇÖZÜMLEME-İNCELEME                  EDEBİYATIN BİLİM, FELSEFE, SANATLA İLİŞKİSİ

1. Metne göre dilin işlevi nedir?

1. Metne göre edebiyatın temelini dil oluşturur. Daha önce söylemiştik ki edebiyatın malzemesi dildir. Fakat diğer bilimlerinde de gelişmesi ve kendilerini ifade edebilmeleri için dile ihtiyaçları vardır. Ama edebiyatta dil bir amaç iken diğer bilimlerde dil bir araç konumundadır.

2. Edebiyatın insanı konu alan diğer bilim dallarıyla ilişkisi metinde hangi örneklerle verilmiştir?

2.Gerçekçi bir öyküde, bir romanda, bir oyunda, bilimsel bir konuda söyleşen; felsefeye dayanan bir konuda tartışan; psikolojik bir olayın içinde yaşayan insanın betimleme ya da çözümlemesi yapılırken ortaya edebiyatın, bilim, felsefe ya da psikolojiyle ilişkisi çıkmaktadır.

3. İnsanın düş dünyasının da edebiyata konu olduğu metinde vurgulanmaktadır. Hangi bilim dalı insanların hayal dünyası ile ilgili çalışmalar yapar? Ne tür eserlerde bu bilim dalının izleri görülebilir?

3. Psikoloji, insanı ve insanın hayal dünyası ele alır. Bilimsel ya da bilim kurgu metinlerinde bunları görebiliriz.

4. Edebiyat ile insanı konu edinen bilim dallarının birbirine benzeyen ve ayrılan yönlerini metinden yararlanarak aşağıya yazınız.

4. BENZERLİKLER.

Her ikisinde de dil ortaktır.

İnsanı merkeze alır ve yaptığı her şeyde insanı anlatır.

Yapılan faaliyetlerde insanın faydası söz konusudur.

Birbirinden farklı olsa da kendine has yöntemleri vardır.

FARKLILIKLARI

Dilin işlevleri açısında farklılık izah eder. Edebiyat sanatsal, heyecan bildirme ve şiirsel işlevleri kullanırken  bilim göndergesel işlevi kullanır.

Amaçları farklıdır. Edebiyat estetik zevk için yazılır ama bilim hayatı kolaylaştırmak ya da yeni buluşlar için ortay çıkar.

Biri öznel diğeri nesneldir.

Kullanılan kelimeler farklıdır.

Biri gerçeğin ta kendisidir(bilim) ,  diğeri kurmacadır (edebiyat)

Birinde imgesel dil var, diğerinde bilimsel dil var.

Edebiyat bilimden faydalanabilir ama bilim,  kurmaca olduğu için edebiyattan faydalanamaz.

ANLAMA YORUMLAMA

1. Siz bir roman yazsaydınız görüşlerinizi, dünyaya bakış açınızı, arzularınızı, hislerinizi bu esere ne ölçüde  yansıtırdınız?

1. Herkes farklı bir cevap verebilir.

2. Sınıfınıza getirdiğiniz roman, hikâye ve tiyatro metinlerini okuyunuz. Bu metinlerde bilimsel buluşlar, yenilikler, icatlar, felsefî düşünceler ne amaçla yer almıştır? Bu metinlerde ele alınan tema diğer bilim dallarında da incelenebilir mi? Açıklayınız.

2. Bu metinlerde bilimsel buluşlar, yenilikler, icatlar, felsefî düşünceler insanı daha iyi anlamak ve anlatmak için ele alınır. Edebiyat tema olarak diğer bilimlerden faydalanabilir ama bir bilim adamı bir şiir, roman ve hikayeden faydalanarak bilimsel buluşa başlayamazlar çünkü edebiyat kurmacadır.

3. Aşağıdaki metinleri birbirinden ayıran özellikler nelerdir? Açıklayınız.

Gidiyorum artık gözlerinde mehtabı seyrettiğim

Yakasına güneşi, saçlarına yıldızları taktığım

Rüzgâr saçlım, gece gözlüm

Eylülün sisleri içinde gördüğüm

Gidiyorum artık gözlerinde mehtabı seyrettiğim.

…

Ayhan HÜNALP

UZUN HAVALAR

Kerkük’te hoyratlar, yaygın olduğu her yörede halk musikisinin özünü ve esasını oluşturur. Musiki  formlarının en önemlisi ve en makbulüdür. Aşağıdaki hoyrat, bunu güzel bir şekilde ifade etmektedir:

Ağır ağır

Adım at ağır ağır

Besteylen gece bitmez

İğit (yiğit) ol hoyrat çağır.

Dr. Mahir NAKİP

cevap 3. Gerçeklik, kurgusallık, kullanılan kelimeler, dilin işlevleri bakımından farklılık arz eder.

DEĞERLENDİRME:

1. Edebiyatla ilgili aşağıda verilen bilgilerden doğru olanların başına “D”, yanlış olanların başına “Y” yazınız.

( D) Edebiyatta, felsefeden yararlanırken amaç felsefe yapmak değildir.

(D ) Edebiyat, insanların her türlü faaliyetinden yararlanır.

(Y ) Edebiyatın bilim ve teknolojiyle ilişkisi yok denecek kadar azdır.

( D) Edebiyat, insanı konu alan tüm bilim dallarıyla ilişki içerisindedir.

(D ) Edebiyat, sosyoloji biliminin verilerinden yararlanır.

( Y) Edebiyat doğal varlıkların görüntüsünü olduğu gibi yansıtmalıdır.

2. “Eylül!.. Henüz renk ve güzel kokular bitmiş fakat baharın bol renkleri hissedilmez şekilde kaybolmuştu. Bu kayboluşta geri gelmek ister bir eda vardı amma bu hoş, acı, hırçın bir eda ve buna rağmen baharın rengi soluverdi. Artık uyanmış, tabiatın ruhunu görüyordu; yaprakların nasıl sararmış, birçoğunun düşüp çamurlarda çürümüş olduğunu görüyor ve şimdi, hava ne kadar güzel olsa, ne kadar çekici, bu renk ve güzel kokuların, ne kadar vefasız, ne kadar ele avuca sığmaz, elde iken kıymeti bilinmemiş, öylece harcanmış bir hazine olduğunu acı acı görüyordu. İşte artık ne bir çiçek kalmıştı ne de güzel bir koku… Artık tahammül de kalmamıştı. Hepsi çürümüştü… Evvelden yağsa umursamazlardı. Yağmurdan sonra yeni bir hayat, yeni bir tazelik gelirdi. Şimdi ise… İşte yağmur, işte kış her şeyi çürütüyordu. Her şeyi…”

Mehmet Rauf’un “Eylül” romanından alınan paragrafta, yazar edebî eseri oluştururken aşağıdaki bilim dallarının  hangisinden yararlanmıştır?

A. Sosyoloj

i B. Antropoloji

C. Psikoloji

D. Tarih E.

 Kimya

CEVAP: C

3. Edebî eserlerin temasında sanata özgü bakış açısı nasıl yansıtılabilir? Açıklayınız.

3. Edebi eserlerin temasında bir sanata özgü bakış açısı, insanın( kahramanlarının) sanata özgü bakış açısı hakkında söyleşirken, tartışırken kahramanlarının betimleme veya ruhsal çözümlemesi yapılırken yansıtılabilir.

4. Edebî eserlerde insan faaliyetlerine niçin yer verildiğini açıklayınız.

4. Edebiyatın amacı insanı insana tanıtma; insanı iyiye, güzele, doğruya yöneltmedir. Edebi eserlerde insana ait duygu ve düşüncelerde elbette ki yer alacaktır çünkü temelinde insan vardır.