10. Sınıf Türk Edebiyatı Sayfa 149 - 150 Soruları ve Cevapları ( Biryay Yayınları )

Sayfa 149

Anonim Halk Şiiri (Mani, Türkü)

Hazırlık Çalışmaları

2) Mani söylemek Türk halk kültüründe önemli etkinliklerden biridir. Özellikle düğün, nişan, sünnet, bağ bozumu, ekin hasadı gibi etkinliklerde ve kadınların kendi aralarında yaptığı faaliyetlerde mani söylemek bir gelenek olarak devam etmiştir.

3)Bazı edebi türlerin kim tarafından yazıldığı belli değildir.

Sayfa 150

İnceleme

1.Etkinlik

a)Şiirin ahenk unsurları:

Aliterasyon:

1.Mani:z, l, r

2.Mani: s, l, m

3.Mani: z, l, r

4.Mani: b, ğ, n

Asonans:

1.Mani:a, ü

2.Mani: e,o,u

3.Mani: o, a, ı

4.Mani: a, e

Kelime Tekrarı:

1.Mani: gül, olur

2.Mani: olmasaydı

3.Mani: olur

4.Mani: bana, bağ

UyaK:

1.Mani: olur:redif, az:Tam uyak

2.Mani: masaydı: Redif, Ol:tam uyak

3.Mani: olur:redif, z:yarım uyak

4.Mani: bana:redif, ağ:tam uyak

Söyleyiş şekli: Manilerin akıcı bir söyleyiş özelliği vardır. İlk iki dizenin anlam bakımından bir değeri yoktur. Asıl söylenmek istenen  söz 3 ve 4. Dizelerde dile getirilir.

Ölçü: hece ölçüsü

b)Maniler dörtlük birimiyle yazılır.

2.Etkinlik

b) Maniler ses ahengi güçlü şiirlerdir. Ritim ve ahengin güçlü olması, manilerin kolayca bestelenmesini sağlar.

1)1.Mani: Sevgilinin değeri

2.Mani: Ayrılık

3.Mani: Kavuşma arzusu

4.Mani: Aşk

2)a)Manilerde genellikle günlük konuşma diline ait kelimeler kullanılır. Açık ve sade bir dil vardır.

b)manilerde kendi anlamı dışında kullanılan kelimeler

1.Mani: açılmak( çiçeklerin tomurcuktan çıkması)

Demek: hitap etmek

Az:kısa (yan anlam)

2.Mani:

Solmak: çürümek, canlılığını yitirmek (yan anlam)

3.Mani:

Beyaz ,sarı, gül, yeşiller: Bu renkteki kıyafetler(ad aktarması)

4.Mani:

Zincir:kelepçe, pranga

Kâr etmemek: etkisi, faydası olmamak

Tel: saç ,kıl

Bağ: tutku, düşkünlük, esir eden(mecaz)

c)Manilerdeki halk söyleyişleri:

Ben yârime gül demem, gülün ömrü az olur

Ölüm Allah’ın emri

Muradı olmak

Manilerin dil özellikleri:

Manilerde günlük konuşma dili akıcı, işlek, zengin bir ifadeyle kullanılır.

3)

a)Maniler sözlü anlatım geleneği yoluyla nesilden nesile aktarılmıştır.

b)Türklerin toplum yaşamında sözlü edebiyat daima önemli bir yere sahiptir. Tarihte çeşitli insan etkinlikleri sırasında okunan koşuklar, savlar, sagular bugünkü mani geleneğinin çıkış noktası olabilir.