Sayfa 149
Anonim Halk Şiiri (Mani, Türkü)
Hazırlık
Çalışmaları
2)
Mani söylemek Türk halk kültüründe önemli etkinliklerden biridir. Özellikle
düğün, nişan, sünnet, bağ bozumu, ekin hasadı gibi etkinliklerde ve kadınların
kendi aralarında yaptığı faaliyetlerde mani söylemek bir gelenek olarak devam
etmiştir.
3)Bazı edebi türlerin kim
tarafından yazıldığı belli değildir.
Sayfa 150
İnceleme
1.Etkinlik
a)Şiirin ahenk
unsurları:
Aliterasyon:
1.Mani:z, l,
r
2.Mani: s, l,
m
3.Mani: z, l,
r
4.Mani: b, ğ,
n
Asonans:
1.Mani:a, ü
2.Mani:
e,o,u
3.Mani: o, a,
ı
4.Mani: a, e
Kelime
Tekrarı:
1.Mani: gül,
olur
2.Mani:
olmasaydı
3.Mani: olur
4.Mani: bana,
bağ
UyaK:
1.Mani: olur:redif, az:Tam
uyak
2.Mani: masaydı: Redif, Ol:tam
uyak
3.Mani: olur:redif, z:yarım
uyak
4.Mani: bana:redif, ağ:tam
uyak
Söyleyiş şekli: Manilerin akıcı
bir söyleyiş özelliği vardır. İlk iki dizenin anlam bakımından bir değeri
yoktur. Asıl söylenmek istenen söz 3 ve 4. Dizelerde dile
getirilir.
Ölçü: hece
ölçüsü
b)Maniler dörtlük birimiyle
yazılır.
2.Etkinlik
b)
Maniler ses ahengi güçlü şiirlerdir. Ritim ve ahengin güçlü olması, manilerin
kolayca bestelenmesini sağlar.
1)1.Mani: Sevgilinin
değeri
2.Mani:
Ayrılık
3.Mani: Kavuşma
arzusu
4.Mani: Aşk
2)a)Manilerde genellikle günlük
konuşma diline ait kelimeler kullanılır. Açık ve sade bir dil
vardır.
b)manilerde kendi anlamı dışında
kullanılan kelimeler
1.Mani: açılmak( çiçeklerin
tomurcuktan çıkması)
Demek: hitap
etmek
Az:kısa (yan
anlam)
2.Mani:
Solmak: çürümek, canlılığını
yitirmek (yan anlam)
3.Mani:
Beyaz ,sarı, gül, yeşiller: Bu
renkteki kıyafetler(ad aktarması)
4.Mani:
Zincir:kelepçe,
pranga
Kâr
etmemek: etkisi, faydası olmamak
Tel: saç
,kıl
Bağ: tutku, düşkünlük, esir
eden(mecaz)
c)Manilerdeki halk
söyleyişleri:
Ben
yârime gül demem, gülün ömrü az olur
Ölüm Allah’ın
emri
Muradı olmak
Manilerin dil
özellikleri:
Manilerde günlük konuşma dili
akıcı, işlek, zengin bir ifadeyle kullanılır.
3)
a)Maniler sözlü anlatım geleneği
yoluyla nesilden nesile aktarılmıştır.
b)Türklerin toplum yaşamında
sözlü edebiyat daima önemli bir yere sahiptir. Tarihte çeşitli insan
etkinlikleri sırasında okunan koşuklar, savlar, sagular bugünkü mani geleneğinin
çıkış noktası olabilir.
