Patrona Halil İsyanı Nedir?

Osmanlı tarihinde Lale Devri‘ne son veren isyandır. Bu ayaklanmanın elebaşısı Patrona Halil adında bir hamam tellağıdır. İsyan bir sokak ayaklanması gibi görünürse de yıllardan beri mutlak şekilde iktidarda olan Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa‘nın açmış olduğu zevk-i sefa hayatına karşı milletin isyanıdır denebilir.

Nevşehirli Damat İbrahim Paşa Lale Devri denilen eğlence ve israf hareketlerine önayak olduğu gibi ayrıca bütün önemli görevlere akrabasını, dostlarını, adamlarını getirmişti. 28 eylül 1730 günü başlayan ayaklanma hükümetin gafleti yüzünden bastırılamayınca büyüdü. Ayaklanmaya Yeniçeriler de katıldılar. Nevşehirli’nin iktidarında kendilerine yer vermediği ulema da asileri destekledi.

Fetvaları ile isyanı meşru gösterdiler. Devrin padişahı III. Ahmet pek sevdiği sadrazamının başını vurdurmak zorunda kaldı. Yalnız ihtilalciler hükümdarın ilk fırsatta öc alacağını biliyorlardı. Onu da tahttan indirerek yerine yeğeni Şehzade Mahmut’u (I. Mahmut) çıkardılar. Nevşehirli İbrahim Paşa’nın ölüsü sokaklarda süründürüldü. Adamlarından birçoğu da parçalandı. Lale Devri‘nin mimarlık şaheserlerinin bir kısmı yıkıldı. Asiler devlet işlerini ellerine geçirdiler. Patrona Halil’le arkadaşları istanbul’un zengin Rum kasaplarından birinden rüşvet alarak onu Romanya prensliğine tayin edecek derecede cüretlerini artırdılar.

Devlet 1,5 ay Patronalılar’ın idaresi altında kaldı. En sonunda I. Mahmut İran meselesini görüşeceğini bahane ederek Patrona Halil’le arkadaşlarını saraya çağırdı. Birer birer kafalarını kestirerek öldürdü ve iktidarı yeniden ele aldı.