Anadolu’nun kuzey batısında, 14. yüzyılın başında kurulan bu küçük Türk Beyliği, o devirde benzerleri çok görülen olaylardan biri olduğundan başlangıçta hemen hiç dikkati çekmemiş ve ancak 1354’te Rumeli’ye geçtikten sonra Osmanlı Beyliği’nin hayatı temelinden ve süratle değişmiştir. Osmanlıların yüzyıllık bir zaman içinde bir uç beyliğinden bir dünya imparatorluğu haline gelmesi, Ortaçağ sonrası Doğu Avrupa ve hatta dünya tarihinin de benzeri az görülen olaylarından biridir. Bu gelişmede, bir Oğuz boyu olan Osmanlıların devlet kurma işinde sahip bulundukları dinamizmin büyük payı olmakla beraber, o devirde Bizans’ta ve Avrupa’da mevcut şartların bu büyük başarıdaki katkılarının bugüne kadar gereği gibi araştırılmadığı da bir gerçektir.
Osmanlı İmparatorluğu’nun temelini Avrupa’daki arazisi oluşturacaktı. Osmanlıların emsalsiz başarıları, Bizans’ın ve diğer Balkan ülkelerinin zayıf ve Batı Hıristiyan âleminin karışıklıklar içinde bulunması sayesinde gerçekleşiyordu. Daha başlangıçta Bizans’ın iç kavgalarına karışıyor ve ülkeyi tanıma fırsatını buluyor. Balkanların zaafını görüyor ve böylece istikbaldeki stratejilerini tayin ediyorlardı.
IV. Haçlı Seferinden sonra parçalanan Bizans İmparatorluğu’nun İznik’e sığınan Greklerin büyük gayretleri sonunda, 1261’de eski başşehir İstanbul geri alınarak buraya taşınması, yeni ve aşılması güç problemler çıkarmıştı. Geri alınan başşehir haraptı ve yeniden inşası taşra için büyük bir masraf kapısı açmıştı. 57 yıllık Lâtin İmparatorluğu, Bizans İmparatorluğu’nda büyük rahneler açmıştı, geri alınan başşehir bunları asla telâfi edemeyecekti. İstanbul artık her taraftan hücumlara açık ve zayıf bir bünyeye sahipti. İtalyan deniz devletleri Bizans’ın bütün denizlerinde yerleşmişlerdi ve kolonileri İmparatorluğun bütün arazisi üzerinde dağılmıştı. Balkanlarda Sırp ve Bulgar devletleri, gittikçe İmparatorluk zararına büyümekte ve kuvvetlenmekte idiler. Batıda, Bizans’a karşı düşmanca duygular hakimdi.
1)- ANADOLU:
Anadolu Selçuklu Devleti 1243 Kösedağ savaşı yenilgisinden sonra yıkılma dönemine girmiş, Moğol
İlhanlılara bağlı duruma gelmişti. Anadolu Selçuklu Sultanları İlhanlıların atadığı birer vali
durumundaydı. Bu siyasi boşluk ortamında Anadolu da çok sayıda Türk Beyliği kuruldu.
2)- ANADOLU TÜRK BEYLİKLERİ:
Karamanoğulları, Germiyan oğulları, Karesioğulları, Aydınoğulları, Menteşe
oğulları,Saruhanoğulları,Candaroğulları, Hamit oğulları ve Osmanlı beyliği kurulmuştu. Bu
beylikler de başlangıçta İlhanlılara bağlıydılar. Anadolu Selçuklu Devletinin yıklımasıyla bu
beylikler arasında Anadolu hakimiyeti konusunda mücadele başladı.
3)- BİZANS:
13. yüzyıla girildiğinde sınırları küçülmüş, eski askeri ve ekonomik gücü kalmamıştı. Taht
kavgalarının yarattığı istikrarsız bir dönemi yaşıyordu. Halk TEKFUR(Vali)ların ağır vergileri
altında eziliyordu.
4)- TRABZON RUM İMPARATORLUĞU:
IV. Haçlı seferi sonunda Haçlıların istanbul’u işgal etmeleri üzerine Bizans’tan kaçanlar
tarafından Trabzon ve çevresinde kurulmuştu. 13. yüzyılda İlhanlı baskısı altındaydı.
5)- İLHANLI DEVLETİ:
Cengiz İmparatorluğunun parçalanmasıyla İran’da kurulan TÜRK-MOĞOL devletidir. Dönemin en güçlü
devletlerindendir.
6)- ALTINORDA DEVLETİ:
Cengiz İmparatorluğu’nun parçalanmasıyla Karadeniz’in kuzeyinde kurulan Türk devletidir.
7)- BALKANLARIN DURUMU:
Balkanlarda güçlü bir devlet yoktu. 13. yüzyılda Balkanlarda başlıca şu devlet ve beylikler
vardı: Sırp,Bulgar, Macar devletleriyle; Arnavutluk, Bosna-Hersek, Eflak-Boğdan, Erdel beyliği
8)- VENEDİK VE CENEVİZLİLER:
Denizci olan bu İtalyan devletlerinin Ege, Akdeniz ve Karadeniz’de ticaret kolonileri vardı.
OSMANLI DEVLETİ’NİN KISA ZAMANDA BÜYÜMESİNİN SEBEPLERİ
1)- Merkeziyetçi bir devlet anlayışına sahip olması (Ülke diğer Türk devletlerinden farklı olarak
hanedan üyeleri arasında bölünmemiştir.)
2)- Bir UC BEYLİĞİ olması (Gaza sebebiyle diğer beyliklerden destek görmüştür, beylikler arasındaki
mücadeleye başlangıçta katılmamıştır.)
3)- Bizansın, Balkanların ve Anadolunun karışıklık içinde bulunması
4)- Sürekli doğudan gelen Türkmen göçleriyle nüfusunun ve askeri gücünün artması
5)- Osmanlı Devlet adamlarının yetenekli olması
OSMANLI SİYASİ TARİHİNİN DÖNEMLERE AYRILMASI
1-KURULUŞ DÖNEMİ1299-1453)
2-YÜKSELME DÖNEMİ(1453-1579)
3-DURAKLAMA DÖNEMİ1579-1683)
4-GERİLEME DÖNEMİ1699-1792)
5-DAĞILMA VE YIKILIŞ DÖNEMİ1792-1918)
OSMANLI KÜLTÜR TARİHİNİN DÖNEMLERE AYRILMASI
1)- Klasik Dönem 2)- Tanzimat Dönemi 3)- I. ve II. Meşrutiyet dönemleri
KURULUŞ DEVRİ(1299-1453)
KURULUŞ DEVRİ HÜKÜMDARLARI:
I.Osman, Orhan Bey, I.Murat, I.Bayezid(Yıldırım), I.Mehmet(Çelebi), II.Murat, II.Mehmet(Fatih) in ilk iki yılı
KAYI BOYU:
Osmanlılar oğuzların Bozok kolunun Kayı boyuna mensuptular. Kayılar Malazgirt Zaferi’nin ardından
Anadolu’ya gelmişler, Anadolu Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat tarafından kendilerine yurtluk olarakverilen Ankara yakınlarındaki KARACADAĞ yöresine yerleşmişlerdir. Burada bir süre kalan KayılarErtuğrul Gazi yönetiminde Söğüt ve Domaniç yöresine yerleşmişlerdir.
OSMAN BEY DÖNEMİ (1281-1324)
ÖNEMLİ OLAYLAR:
1)- Karacahisarı Bizanstan almış, uc beyliğine atanmıştır.
2)- Bilecik, inegöl, Yarhisar ve Yenişehri alarak, İzmite yaklaştı.
3)- Bizans Tekfurlarını KOYUNHİSAR savaşında yendi.
Koyunhisar savaşının sebebi: Osmanlıların İzmit’e yaklaşmalarından
korkuya kapılan Bizans Tekfurlarını anlaşarak Osmanlılar üzerine yürümesi.
Sonuçları ve Önemi: Bu savaşı Osmanlılar kazandı.Böylece Bursa’nın kuzeyi
hariç üç tarafıOsmanlı topraklarıyla çevrildi.
4)- Mudanya fethedilmiş, Bursa kuşatılmıştır.
OSMAN BEY HAKKINDA: Ertuğrul Gazi’nin ölümünden sonra beyliğin başına geçmiş,
1320 den itibaren rahatsızlığı sebebiyle askeri harekatın başına oğlu Orhan Beyi geçirmişti. Şeyh
Edebalinin kızıyla evlenmiş, ahilerin desteğini kazanmıştır. Türbesi Bursa’da GÜMÜŞLÜ KÜMBET’dedir.
ORHAN BEY DÖNEMİ(1324-1362)
ÖNEMLİ OLAYLAR:
1)- Bursa’nın alındı(1326)
2)- Maltepe (Palekanon) Savaşı (1329) yapıldı.
3)- İznik ve Kocaeli fethedildi.
4)- Karesioğulları Beyliği Osmanlılara katıldı.
5)- Rumeli’ye geçildi
1)- Bursa’nın fethi: Osman Gazi döneminde başlayan kuşatma, tekfurun şehri teslimiyle son buldu.(1326)
2)- Maltepe (Palekanon) Savaşı (1329):
Sebep: Osmanlıların Kocaeli Yarımadasındaki fetihleri ve İznik’i kuşatmaları
Savaş: Bizans imparatoru III.Andreanikos ile Osmanlı hükümdarı Orhan Bey arasında yapıldı (1329)
Sonuçları ve Önemi: Savaş Osmanlıların zaferiyle sonuçlandı. O güne kadar dikkat çekmeyen
Osmanlılar ön plana çıktı.
3)- İznik ve Kocaeli’nin Fethi: Maltepe savaşından sonra İznik fethedildi, Kocaeli yarımadasının fethi
büyük ölçüde tamamlandı.
4)- Karesioğulları Beyliğinin Alınması: Karesi Bey’in ölümüyle, oğulları arasındaki taht kavgasından
yararlanan Orhan Bey bu beyliği Osmanlı sınırlarına kattı.
Önemi:
1)- Osmanlılar karesi topraklarına sahip olarak, Marmara kıyılarına ve Çanakkale boğazına
ulaştılar.
2)- Osmanlılar Karesi Donanmasına sahip oldular.
3)- Hacı İlbey, Evrenus Bey, Ece Halil gibi değerli Karesi komutanları Osmanlı hizmetine
girdiler.
4)- Osmanlılar Rumeli’ye geçmeyi düşünmeye başladılar.
5)- Rumeli’ye Geçiş:
Rumeli’ye Geçişi Kolaylaştıran Sebepler:
1)- Osmanlıların Karesi topraklarına ve Donanmasına sahip olması.
2)- Osmanlıların Hırıstiyanlara ait topraklara sahip olma ideali (Gaza).
3)- Türkmenlere Yurt bulma ihtiyacı.
4)- Bizans’ın Balkan milletlerine karşı Orhan Beyden yardım istemesi.
OLAY: Bizans İmparatoru Kantakuzen Edirne’yi kuşatan Sırp ve Bulgarlara karşı Orhan Bey’den
yardım istedi. Orhan Bey bunun üzerine oğlu Süleyman Paşa’yı yardıma gönderdi. Edirne’yi
kuşatan Sırp ve Bulgarları yenen Süleyman Paşa’nın yardımlarına karşılık Bizans Gelibolu
Yarımadası’ndaki ÇİMPE kalesini Osmanlılara verdi.(1353)
NOT: Çimpe kalesi Osmanlıların Balkanlardaki fetihleri için önemli bir üs olmuştur.
ORHAN BEY DÖNEMİNDE RUMELİ’DEKİ FETİHLER:
Orhan bey’in oğlu Süleyman Paşa Gelibolu’yu ele geçirerek Keşan, Malkara, Tekirdağ, Çorlu ve
Lüleburgaz’ı fethetmiştir.
ORHAN BEY DEVRİNDE DEVLET TEŞKİLATINDAKİ GELİŞMELER:
1)- Geçici divan teşkilatı kuruldu.
2)- YAYA ve MÜSELLEM adıyla ilk düzenli ordular oluşturuldu.
3)- İznik’de ilk Osmanlı Medresesi kuruldu.
OSMANLILARIN RUMELİ’DEKİ İSKAN SİYASETİNİN ÖZELLİKLERİ:
1)- Yeni fethedilen yerlere öncelikle göçebe Türkler yerleştirilir, böylece bunların yerleşik hayata
geçmeleri sağlanırdı.
2)- Fethedilen yerdeki yerli halktan ayaklanma çıkarma ihtimali olanlar başka yerlere iskan
edilirlerdi.
3)- Göçmenler iskan yerine yakın yerden alınırlardı. Böylece halkın yeni yere uyumu daha kolay
olurdu.
4)- İskan edilenlere ihtiyacı olan malzeme verilir ve bir süre vergi alınmazdı.
I. MURAT DÖNEMİ (1362-1389)
Orhan Bey’in ölümüyle yerine oğlu I.Murat (Hüdavendigar) geçti.
I. MURAT DÖNEMİNDE ANADOLUDA GELİŞMELER:
1)- Ankara Karamanoğullarından geri alındı.
2)- Oğlu Yıldırım Bayezıd’ı Germiyan Beyi’nin kızıyla evlendirerek onlardan Kütahya, Tavşanlı, Simav
ve dolayları çehiz olarak alındı.
3)- Hamitoğullarından Eğridir ve çevresi satın alındı.
4)- Karaman Beyi Alaaddin Ali Beyle kızını evlendirerek dostluk kurmaya çalıştı. Ancak
Karamanoğullarının düşmanca tavırlarını sürdürmeleri üzerine harekete geçerek, Karamanoğullarını
yendi. Alaaddin Ali Bey’i affederek barış yaptı.
I. MURAT DÖNEMİNDE BALKANLARDA GELİŞMELER:
1)- Edirne(1362) ve Filibe’nin Fethi,
2)- Sırpsındığı Savaşı (1364)
3)- Çirmen Savaşı (1371) Sırplarla yapılan bu savaşı Osmanlılar kazandı.)
4)- I. Kosova Savaşı (1389)
EDİRNE VE FİLİBE’NİN FETHİ: I. Murat’ın ilk hedefi Edirne olmuştur. Lala Şahin Paşa komutasındaki Osmanlı Ordusu 1362 yılında Edirne’yi fethetmiştir. Ardından Filibe alınmıştır.
NOT: Edirne’nin Fethinin Önemi: Sırp ve Bulgarların Bizansla bağlantısı kesildi.
SIRPSINDIĞI SAVAŞI (1364):
Sebep: Edirne ve Filibe’nin Osmanlıların eline geçmesi Sırp ve Bulgarları rahatsız etmiş, bunların
papaya başvurmaları üzerine Balkan Devletlerinden oluşan (Sırp, Bulgar, MAcar, Eflak-Boğdan ve
Bosnalılar) bir Haçlı ordusu kurulmuştur.
Savaş: Haçlı Ordusunu HACI İLBEY komutasındaki bir akıncı birliği ani bir baskın sonucu yok etmiştir.
Önemi: a)- Bu zaferle Balkan Devletleri üzerindeki Macarların etkisi kırılmış, Türklerin Balkanlardaki
ilerlemeleri hız kazanmıştır.
b)- Zaferden sonra Edirne başkent yapılmıştır.
I. KOSOVA SAVAŞI (1389):
Sebep: Osmanlıların Balkanlarda ilerleyişini durdurmak için Sırp Kralı LAZAR’ın öncülüğünde Haçlı
Ordusunun kurulması.
Sonuç: I. Murat komutasındaki Osmanlı Ordusunun zaferiyle sonuçlandı. I. Murat şehit oldu, yerin
oğlu Yıldırım Bayezıd geçti.
I. MURAT DÖNEMİNDE DEVLET TEŞKİLATINDAKİ GELİŞMELER:
1)- Divan teşkilatı sistemli ve sürekli hale getirildi.
2)- Kapıkulu Ocakları kuruldu.
YILDIRIM BAYEZIT DÖNEMİ (1389-1402)
ÖNEMLİ OLAYLAR:
1)- Niğbolu Savaşı(1396),
2)- Anadolu’da Türk Birliğinin Sağlanması,
3)- İstanbul Kuşatmaları,
4)- Ankara Savaşı (1402)
1)-NİĞBOLU SAVAŞI (1396):
Sebepleri: a)- Kuşatma altında bulunan Bizans’ın Avrupa’dan yardım istemesi,
b)- Macarlar’ın Osmanlıların Balkanlar’daki ilerleyişi karşısında papadan yardım istemesi.
Savaş : Avrupa Devletlerinin ordularından oluşan (Macar, Fransız, Alman, İngiliz,Polonya,
Venedik ve diğerleri)Haçlı ordusunun Niğbolu kalesini kuşatması üzerine, Yıldırım Bayezid
İstanbul kuşatmasını kaldırarak, Niğbolu önlerinde Haçlı ordusunu yendi.
Önemi : a)- Bu zaferden sonra bulgaristan tamamen Türk topraklarına katıldı.
b)- Bu zafer Anadolu Türk Birliğinin sağlanmasında da etkili oldu.
c)- Mısır’daki halife Yıldırım’a “Rum Diyarının Sultanı” ünvanını verdi.
2)- ANADOLU’DA TÜRK BİRLİĞİNİN SAĞLANMASI:
Hatırlanacağı gibi anadolu’da Türk birliğinin sağlama çabaları Orhan Bey zamanında başlatılmış, bu
dönemde Karesi beyliği Osmanlılara bağlanmış, Ankara Ahilerden alınarak Osmanlı topraklarına
katılmıştı.
I. Murat devrinde beyliklerle akrabalık yoluyla dostluk kurulmaya çalışılmış, Germiyanoğullarından
çehiz olarak bazı topraklar alınmış, Karaman Bey’i akrabalığa rağmen düşmanca davranışlarını
sürdürünce üzerine sefer düzenlenmiş, yine Hamitoğullarından para karşılığı bazı topraklar satın
alınmıştı.
YILDIRIM BAYEZID Anadolu birliğini sağlamak için iki sefer düzenledi. Bu seferler sonucunda:
a)- Batı Anadolu’daki beyliklerden Germiyan, Aydın,Saruhan, Menteşe ve Hamitoğullarına son verildi.
b)- Candaroğullarına son verildi.
c)- Kadı Burhanettin Beyliği (Eretna devleti) ile yapılan KIRKDİLİM savaşında Osmanlı kuvvetleri
yenildi. Şehzade Ertuğrul şehit oldu. Kadı Burhaneddin’in Akkoyunlu Devletiyle yaptığı savaşta
ölmesi üzerine bu beyliğin toprakları da Osmanlılara katıldı.
d)- 1401 yılında Karamanoğullarına son verildi.
e)- Dulkadir oğulları Beyliği Osmanlılara bağlandı.
3)- İSTANBUL KUŞATMALARI:
Yıldırım Bayezıd 1291-1400 yılları arasında İstanbul’u 4 kez kuşatmış, bu kuşatmalar sırasında
Bizans’a Karadenizden gelecek yardımı engellemek için boğazın Anadolu yakasına Anadolu
Hisarını(Güzelcehisar) yaptırdı.
Bu kuşatmaların başarısız olma sebepleri:
a)- Karamanoğullarının problem çıkarması
b)- Haçlı Saldırıları (Niğbolu)
c)- Timur tehlikesi
OSMANLI-BİZANS ANTLAŞMASI: Yıldırım Timur tehlikesinin belirmesi üzerine Bizans ile anlaşma
imzalayarak 4. kuşatmayı kaldırdı. Bu antlaşmaya göre:
a)- İstanbul’da Türk mahallesi kurulacak ve bir cami yapılacak.
b)- Türkler ticaret amacıyla serbestçe İstanbul’a girebilecek.
c)- İstanbul’da Türklerin davalarına bakmak için kadı bulunacak.
d)- Bizans Osmanlı Devletine vergi verecek.
4)- ANKARA SAVAŞI (1402):
15. yüzyıl başlarında Osmanlılar doğuda Memlük ve Timur Devletiyle komşu olmuşlardı. Timur Çağatay
Hanlığına son vererek büyük bir devlet kurmuş, Altınorda devletinin parçalanmasına yol açmış, İran,Irak
ve kuzey Hindistan’ı topraklarına katıp, 1400 yılından itibaren Osmanlı topraklarına saldırmaya
başlamıştı.
ANKARA SAVAŞININ SEBEPLERİ:
a)- Yıldırım tarafından toprakları alınan Anadolu Beylerinin Timur’a sığınarak, onu kışkırtmaları.
b)- Timur tarafından toprakları alınan Irak hükümdarı Celayiroğlu Ahmet ve Karakoyunlu hükümdarı
Kara Yülük Osman’ın Yıldırım’a sığınmaları
c)- Timur’un Çin’e yapacağı sefer öncesinde arkasında güçlü bir devlet bırakmak istemeyişi.
d)-Timur’un Osmanlı’dan kabul edilemez istekleri.
NOT: Timur Yıldırım Bayezıt’dan Anadolu Beylerinin topraklarını iade etmesini, Celayiroğlu Ahmet
ve Kara Yülük Osman’ın kendisine teslim edilmesini, Osmanlı Devletinin kendisine
bağlılığını bildirmesini istemişti.
SAVAŞ: İki ordu arasında savaş, Ankara’da Çubuk ovasında yapıldı. KARATATARLAR’ın ve Anadolu
beylikleri askerlerinin saf değiştirmesi Osmanlı ordusunun savaşı kaybetmesine ve Yıldırım
Bayezıt’ın esir düşmesine neden oldu.
SONUÇLARI:
a)- İlk ve son kez bir Osmanlı padişahı savaşta esir düştü.
b)- Osmanlı Devleti 11 yıl sürecek Fetret devrine girdi.
c)- Anadolu Türk birliği yeniden bozuldu, beylikler yeniden kuruldu. (Karesi ve Kadı Burhaneddin
beylikleri hariç)
d)- Balkanlar’da Osmanlı ilerleyişi bir süre durdu, hatta bazı topraklar kaybedildi.
e)- Bizans’ın alınması 50 yıl gecikti.
FETRET DEVRİ (1402-1413)
Timur’un asıl amacı kendisine rakip olabilecek büyük bir Osmanlı Devleti’nin oluşmasını
engellemekti. Bu nedenle savaşı kazandıktan sonra Anadolu Beylerinin topraklarını geri vererek, Anadolu
Türk birliğini parçaladı. Osmanlı ülkesini Yıldırım’ın oğullarına bıraktı.
Timur’un Anadolu’dan çekilmesinden sonra Yıldırım Bayezid’in 4 oğlu arasında başlayan ve 11 yıl süren
taht kavgası dönemine Osmanlı Tarihinde FETRET DEVRİ denir.
I.MEHMET (ÇELEBİ MEHMET) DÖNEMİ (1413-1421)
Kardeşleri Süleyman, İsa ve Musa Çelebiyle giriştiği taht kavgasından başarıyla çıktı. Devleti
kardeşleriyle paylaşma fikrine katılmadı. Böylece Osmanlı Devletini parçalanma ve yıkılmakdan kurtardı. Bu nedenle Çelebi Mehmet devletin 2. KURUCUSU sayılır.
ÇELEBİ MEHMET DEVRİ ÖNEMLİ OLAYLARI:
1)- Eflak Osmanlılara yeniden bağlandı.
2)- Venediklilerle İLK DENİZ SAVAŞI yapıldı.(1416) (Ancak bu savaşı Venedikliler kazandı.)
3)- Anadolu Türk birliğini yeniden sağlamaya çalıştı. ( Aydın ve Saruhan beyliklerini ortadan
kaldırdı. Candar ve Menteşe beylikleri Osmanlılara bağlandı. Karamanoğullarıyla savaştı.)
4)- Şeyh Bedreddin ve Mustafa Çelebi isyanlarını bastırdı.
ŞEYH BEDREDDİN İSYANI(1418-1420)
Osmanlı devletinde kazaskerliğe kadar yükselmiş olan Şeyh Bedreddin mülkiyetin ortak olduğu
şeklinde fikirlerle ve İslam’a aykırı düşüncelerle etrafına çok sayıda mürid topladı. Fetret
döneminin oluşturduğu siyasi ve ekonomik bozukluklardan yararlanarak ayaklandı, sonunda yakalanarak
idam edildi.
NOT: Şeyh Bedreddin İsyanı devletin gücünü sarsan, Anadolu Selçuklu Devleti döneminde meydana gelen
BABA İSHAK isyanına benzer.
MUSTAFA ÇELEBİ İSYANI (DÜZMECE MUSTAFA)
Timur Ankara savaşından sonra Yıldırım Bayezıt’ın oğlu şehzade Mustafa Çelebiyi rehin alarak
yanında Semerkant’a götürmüştü. Timur’un ölümüyle serbest kalarak Anadolu’ya gelen Mustafa’nın
gerçek Mustafa olup olmadığı bilinmediğinden “Düzmece Mustafa” da denilmiştir. Mustafa Çelebi,
kardeşi Mehmet Çelebi’ye karşı taht kavgasına girmiş, ancak yenilerek Bizans’a sığınmıştır.
Çelebi Mehmet Mustafa’nın gözaltında tutularak kontrol edilmesi için Bizans’la anlaşmıştır.
II.MURAT DÖNEMİ (1421-1451)
II. Murat önce Bizans tarafından serbest bırakılan amcası Çelebi Mustafa( Düzmece Mustafa) isyanını bastırmış, Mustafa’yı ortadan kaldırdı. Sonra Mustafa’yı serbest bırakarak destekleyen Bizans’ı kuşattı. Ancak bu defa da Bizans ve Karamanoğullarının kışkırması sonucu ayaklanan Kardeşi Şehzade Mustafa ile uğraşmak zorunda kaldı.
BALKANLAR’DAKİ ÖNEMLİ OLAYLAR:
1)- EDİRNE-SEGEDİN ANTLAŞMASI(1444): Macar, Sırp, Bosna ve Eflak kuvvetlerinin oluşturduğu
Haçlı ittifakına karşı Osmanlı kuvvetleri başarısız olunca, bu antlaşma imzalanmıştır. Osmanlıların bu
antlaşmayı imzalamak zorunda kalışlarının bir nedeni de Karamanoğullarının problem çıkarmasıdır.
Edirne-Segedin Antlaşmasına göre:
a)- İki taraf 10 yıl savaşmayacak,
b)- Tuna Nehri iki taraf arasında sınır olacaktı.
NOT: Bu antlaşmadan sonra II.Murat yrini 12 yaşındaki oğlu II.Mehmet’e (Fatih) bıraktı.
2)- VARNA SAVAŞI (1444):
Sebep: II. Mehmet’in küçük yaşta tahta geçmelesini fırsat bilen Haçlıların Edirne-Segedin
Antlaşmasını bozmaları.
Sonuç: II. Murat tekrar tahta geçerek Haçlı ordusunu Varna’da yendi.
3)- II. KOSOVA SAVAŞI (1448):
Osmanlıları Avrupa topraklarından atmak için Macarlar’ın öncülüğünde hazırlanan Avrupa
Devletlerinin kuvvetlerinden oluşan Haçlı ordusu ağır bir yenilgiye uğradı.
Önemi:
a)- Balkanlardaki Osmanlı egemenliği kesinlik kazandı.
b)- Hırıstiyan Avrupa Türklere karşı bir daha Haçlı seferine girişemeyerek, savunmaya çekildi.
c)- İstanbul’un fethi kolaylaştı. (Fatih’in kuşatmasında Bizans, Avrupadan beklediği yardımı
bulamadı.)
OSMANLI DEVLETİNİN KURULUŞ DÖNEM
*Osmanlı Devletinin kurucuları olan Kayılar, 1230 Yassıçemen Savaşında Anadolu Selçuklu Devletine yardım etmişlerdir. Alaaddin Keykubat, Ertuğrul Gazi yönetimindeki Kayılara yardımlarından dolayı Ankara civarındaki karacadağ yöresini yurtluk olarak verdi. Kayılarda Ertuğrul beyin komutasında Sakarya boylarına doğru yayılarak Domaniç yaylasını almışlar ve Söğüt’ü kendilerine merkez yapmışlardır.Ertuğrul bey 1281 yılında ölünce yerine oğlu Osman bey aşiretin başına geçmiştir. Osman bey, Anadolu Selçuklu Devletinin içinde bulunduğu kötü durumdan yararlanarak bağımsızlığını ilan etmiş ve Osmanlı beyliğini kurmuştur
OSMANLI BEYLİĞİ KURULDUĞU SIRADA BALKANLAR VE BİZANSIN DURUMU
• Osman bey bağımsızlığını ilan ettiğinde Bizans imparatorluğu iyice küçülmüş kent ve kasabalar tekfur denilen derebeylerin elindeydi. Halk ağır vergiler altında eziliyordu. Yönetim alabildiğine bozuktu. Can ve mal güvenliği kalmamıştı. Şehirlerde ve İstanbul’da sık sık ayaklanmalar oluyordu. İç ve dış ticaret Ceneviz ve Venediklilerin elindeydi.
• Balkanlarda ise Bulgar ve Sırp krallıkları, Arnavut, Bosna ve Hersek Beylikleri, Macar krallığı ve Erdel beyliği vardı. Balkanlarda en büyük güç Sırp krallığıydı. Balkanlarda siyasi birlik yoktu. Halk derebeylerin zulmü ve ağır vergiler altında eziliyordu.
OSMANLI BEYLİĞİ KURULDUĞU SIRADA ANADOLUNUN DURUMU
*Bu sırada Anadolu’da şu devletler bulunmaktaydı:
-Anadolu Selçuklu Devleti
-Bizans İmparatorluğu
-İlhanlılar Devleti
-Trabzon Rum İmparatorluğu
*Anadolu Selçuklu Devleti 1243 Kösedağ Savaşı’ndan sonra Anadolu’daki otoritesini kaybetmiş ve onlara bağlı uç beylikleri bağımsız hareket etmeye başlamıştı.Anadolu Selçuklu topraklarında bağımsızlığını belli eden beylikler Anadolu Türk birliğini sağlayabilmek için sürekli birbirleriyle mücadeleye başlamıştır.
*İlhanlılar Doğu Anadolu’ya sahiptiler ve güçlü durumdaydılar(1335 yılında yıkılacaklardır.)
*Bizans imparatorluğu karışıklıklar içerisindeydi.Osmanlılar bu durumdan yaralanarak Bizans yönüne ilerlemeyi tercih edeceklerdir.
*Trabzon ve çevresindeki Trabzon Rum İmparatorluğu küçük bir devletti ve ilhanlılar’ın etkisi altında bulunmaktaydı.
UYARI:Osmanlı Beyliği 1308 yılına kadar Anadolu Selçuklu Devletine, daha sonra 1335 yılına kadar görünüşte İlhanlılara bağlı kalmışlardır.
İlhanlıların yıkılmasıyla tamamen bağımsız olmuşlardır.
NOT:Osmanlılar ilk yıllarında Candaroğulları ve Germiyanoğulları vergi vermişlerdir.
OSMANLILARIN BEYLİKTEN İMPARATORLUĞA YÜKSELMESİNİ SAĞLAYAN ETKENLER
1-Osmanlıların Türk-Bizans sınırında bulunmaları yani Coğrafi konumu
2-Osmanlı sınırındaki diğer beyliklerin Osmanlılara düşmanca davranışlarda bulunmamaları
3-Genişleme sırasında Balkanlarda siyasi karışıklığın yoğun olması
4-Osmanlıların yeterli maddi ve manevi güce sahip olmaları
5-İktidarın tek elde toplanması
6-Osmanlıların kısa sürede Rumeli’ye geçmeleri sonucu geniş topraklara sahip olmaları
7-Osmanlıların dinsel hoşgörüyü bir devlet politikası haline getirmeleri
8-İlk Osmanlı hükümdarlarının kuruculuk ve örgütlenme yeteneklerine sahip olması
9-Bizans Devleti’nin sürekli kargaşa içinde bulunması
10-Anadolu’ya yeni gelen Türkmenlerin Osmanlı Beyliği’ne katılmasıyla nüfus ve asker gücünde artış
11-Anadolu’da siyasi birliğin bulunmaması
12-Anadolu’daki Ahi babaların Osmanlı Beyliği lehine çalışmaları
OSMAN BEY DÖNEMİ (1281-1324)
-Ertuğrul Bey’in ölümüyle babasının yerine Kayı aşiretinin başına geçti. 1299 yılında bağımsızlığını ilan ederek Osmanlı Beyliğini kurmuştur.
-Amcası Dündar’ın isyanını bastırarak yönetimi güçlendirmiştir.
-Bizans’tan yardım alan tekfurların ordusu, Osman Bey’e Koyunhisar Savaşı’nda yenildiler.(1302)Böylece Bursa yolu Osmanlılara açıldı.
-Harmankaya Tekfuru Köse Mihal İslamiyeti kabul ederek Osmanlı hizmetine girdi.
-Osman Bey zamanında, Karacahisar, Karacabey, Yarhisar, İnegöl,ve Bilecik gibi yerler Osmanlı Beyliğine katılarak Kocaeli Yarımadası’nın fethine başlandı.(Orhan Bey zamanında tamamlanacaktır.)
-İlk Osmanlı parası Osman Bey zamanında bastırıldı.
-Osman Bey Bursa kuşatması sırasında ölünce yerine oğlu Orhan Bey, beyliğin başına geçti.
UYARI:Osman Bey bölgedeki Ahi babaların nüfuzundan istifade etme politikasını başlatmış,bölgedeki en ünlü Ahi Baba olan Şeyh Edebali’nin kızıyla evlenerek akrabalık kurmuştur.
ORHAN BEY DÖNEMİ (1324-1362)
-Osman Bey zamanında yarım kalan Bursa’nın fethini tamamlayarak burayı devletin başkenti yaptı.(1326)
-Orhan Bey zamanında Osmanlı Beyliği, devlet haline geldi.Çünkü bu dönemde teşkilatlanma başlamış ve beylikten, devlet haline geçmiştir.
-Osmanlılar bu dönemde İlhanlılara bağlı görünüyorlardı.İlhanlılar 1335 yılında yıkılınca Osmanlı Devleti, Orhan Bey zamanında tam bağımsız devlet haline geldi.
-1329 yılında Bizans’la Pelekanon Savaşı (Maltepe Savaşı) gerçekleşmiş ve Osmanlılar galip gelmiştir. Böylece İznik ve İzmit Osmanlı topraklarına katılır. (Bizans’ın Anadolu’daki son toprakları)
-Kocaeli Yarımadası’nın fethi tamamlandı.
-1345 yılında Karesioğulları toprakları Osmanlılara katıldı. Osmanlılara katılan ilk beylik Karesioğulları olmuştur. Karesioğullarının Osmanlılara en önemli yararı Osmanlıların ilk kez bir donanmaya sahip olmasıdır. (Karesi donanması sayesinde Rumeli’ye geçiş kolaylaşmıştır.)
-Bizans, Orhan Beye Gelibolu yakınlarındaki Çimpe Kalesini hediye etti. Bu kale Rumeliye geçişi sağlamış ve Rumelideki fetihlerde atlama taşı olarak kullanılmıştır.[1353]
-Süleyman Paşa komutasındaki Osmanlı Kuvvetleri Rumelide fetih hareketlerine başlayarak Edirneye kadar olan tüm Trakyayı ele geçirdi.
-1354 yılında Süleyman Paşa ilk kez Ankarayı Osmanlı topraklarına katmıştır.
-1362 yılında Orhan Bey ölünce yerine oğlu 1.Murat tahta geçti.
ORHAN BEY DÖNEMİNDE
A]Osmanlılarda ilk kez Divan örgütü kuruldu.
B]İlk kez yaya ve atlı olmak üzere sürekli ordu kuruldu.
C]İlk kez vezirlik sistemi oluşturuldu.[il vezir Orhan Beyin kardeşi Alaaddin Beydi].
D]İlk kez Alaaddin Beyin çalışmaları ile küçük çaplı ilk Osmanlı kanunları hazırlandı.
E)İlk kez bir beylik Osmanlıya katıldı.(Karesioğulları)
F)İlk medreseler İznik ve Bursada açıldı.
G)İlk kez Rumeliye geçiş gerçekleştirildi.
H)İlk kez şehirlere kadılar ve subaşılar gönderildi.
I)İlk kez Vakıf sistemi oluşturuldu.
YORUM:Bu gelişmeler devlet kurumlarının oluşturulduğuna kanıttır.Böylece Osmanlılar beylikten devlet haline geçişi gerçekleştirmiş oldular.
1.MURAT DÖEMİ [1362-1389]
-1.Murat tahta çıktığında ilk iş olarak Ankara Seferine çıktı. Çünkü bu sırada Ahiler Karamanoğullarının kışkırtmasıyla isyan etmişler,Ankarayı ele geçirmişlerdi. 1. Murat Ankarayı tekrar ele geçirdikten sonra Rumeliye döndü.
-Bu sırada Türkleri Rumeliden atmak için Bizanslılar bir ordu hazırlamışlardı.Osmanlı ordusu bu orduyu Sazlıdere Savaşında mağlup ederek Edirneyi aldı.(1362) Edirne’nin alınmasıyla Osmanlılara Balkanların kapısı açılmış, Bizans’ın Balkanlarla olan bağlantısı büyük ölçüde kesilmiştir.Bu kent aynı zamanda devletin başkenti olmuştur.
-Osmanlı kuvvetleri Trakya ve Balkanlarda Çorlu, Lüleburgaz, Keşan, Sofya, Niş, Manastır, Makedonya, İpsala, Filibe, Serez ve Dimetoka’yı (Dedeağaç) ele geçirdiler. 1.Murat böylece Balkan fatihi olarak tarihe geçti.
SIRPSINDIĞI SAVAŞI (1364)
-Sırp,Macar ve diğer milletlerden oluşan Haçlı ordusu Osmanlıları Balkanlardan atmak amacıyla harekete geçti.Hacı İl Beyi komutasındaki Osmanlı öncü kuvvetleri ani bir gece baskını ile bu haçlı kuvvetlerini imha etti.Bu savaşa 1364 Sırpsındığı Savaşı adı verilmektedir.
-Sırpsındığı Savaşı Osmanlılar üzerine düzenlenen ilk Haçlı seferidir.Bu savaş sonucunda Bulgar Krallığı Osmanlı himayesine girdi.
ÇİRMEN SAVAŞPI (1371)
-Sırpsındığı Savaşının acısını çıkartmak isteyen haçlılar Sırp kralının önderliğinde birleştiler.Çirmen Savaşında Osmanlılar tekrar galip geldi.
-Bu savaş sonucunda,Sırbistanda hanedan değişikliği oldu.
-Osmanlılar üzerine düzenlenen bu ikinci haçlı seferiyle Makedonya Osmanlı topraklarına katıldı.
1.KOSOVA SAVAŞI(1389)
-Osmanlıların,Karamanoğulları ile uğraşmasını fırsat bilen Haçlı kuvvetleri Kosovaya geldi.1389 yılında 1.Kosova savaşı gerçekleşti.Savaş Haçlı ordusunun bozgunuyla sonuçlandı.
-Bu savaş sonucunda, Sırp krallığı Osmanlı himayesini kabul etti.
-1. Murat savaş alanında öldürüldü. (Savaş alanında öldürülen tek padişah)
-Osmanlılar bu savaşta ilk kez top kullanmışlardır.
-1.Muratın ölümüyle savaş alanında toplanan divan 1. Beyezidi padişah ilan etti.
1.MURAT ZAMANINDA DOĞUDAKİ FAALİYETLER
-1.Murat zamanında Anadolu Beylikleri ile akrabalık kurulmuştur. Germiyenoğlu Beyi Yakup Bey’in kızı Devletşah şehzade Bayezid’le evlendirildi.Kütahya, Tavşanlı, Simav kız çeyizi olarak Osmanlılar verildi.
-Hamitoğulları topraklarının bir kısmı satın alındı.
-Osmanlıları en çok uğraştıran beylik olan Karamanoğulları vergiye bağlandı.
-Candaroğulları’nın Kastamonu şubesi ele geçirildi.
1.Murat Zamanında;
a)İlk kez Tımar sistemi oluşturuldu.
b)İlk kez padişah ünvanı kullanıldı.
c)İlk kez devşirme sistemi oluşturularak Yeniçeri ocağının kurulması sağlandı.(Çandarlı Halil Paşa’nın tavsiyesi üzerine.)
d)İlk kez Rumeli Beylerbeyi kuruldu.(Yıldırım Bayezid zamanında Anadolu Beylerbeyi kurulacaktır.)
1.BAYEZİD (YILDIRIM) DÖNEMİ (1389-1402)
-Savaş alanında padişahlığa getirilen ilk kişidir.1.Murat’ın Moskova Savaşı alanında öldürülmesiyle Osmanlı divanı tarafından tahta geçirildi.Kardeşi Yakup Bey’i öldürerek yönetimi güçlendirdi.
0 Yorumlarınız