10. Sınıf Edebiyat Sayfa 150 Soruları ve Cevapları ( Biryay Yayınları )

a.  Okuduğunuz şiirin ahenk ögelerini aşağıya yazınız.

Aliterasyon:

1.Mani:z, l, r

2.Mani: s, l, m

3.Mani: z, l, r

4.Mani: b, ğ, n

Asonans:

1.Mani:a, ü

2.Mani: e,o,u

3.Mani: o, a, ı

4.Mani: a, e

Kelime Tekrarı:

1.Mani: gül, olur

2.Mani: olmasaydı

3.Mani: olur

4.Mani: bana, bağ

UyaK:

1.Mani: olur:redif, az:Tam uyak

2.Mani: masaydı: Redif, Ol:tam uyak

3.Mani: olur:redif, z:yarım uyak

4.Mani: bana:redif, ağ:tam uyak

Söyleyiş şekli: Manilerin akıcı bir söyleyiş özelliği vardır. İlk iki dizenin anlam bakımından bir değeri yoktur. Asıl söylenmek istenen  söz 3 ve 4. Dizelerde dile getirilir.

Ölçü: hece ölçüsü

b.  Mâninin ses ve anlam kaynaşmasından oluşan biriminin adını söyleyiniz.

Maniler dörtlük birimiyle yazılır.

a.  Mâni hakkında edindiğiniz bilgileri arkadaşlarınızla paylaşınız.

b.  Ay doğar ayazlanır
Gün doğar beyazlanır
Mahmur gözlü sevdiğim
Uyanmaya nazlanır

Yukarıdaki mâniyi bestelenmiş hâliyle okuyunuz. Mâniler hakkındaki bilgi birikiminizden de yararlanarak mânilerle müzik arasındaki ilgiyi açıklayınız.

Maniler ses ahengi güçlü şiirlerdir. Ritim ve ahengin güçlü olması, manilerin kolayca bestelenmesini sağlar.

1.      Kitabınızdaki mânilerin temalarını söyleyiniz.

1)1.Mani: Sevgilinin değeri

2.Mani: Ayrılık

3.Mani: Kavuşma arzusu

4.Mani: Aşk

2.      a. Okuduğunuz mânilerde anlamını bilmediğiniz kelimeler var mı? Belirtiniz.

Manilerde genellikle günlük konuşma diline ait kelimeler kullanılır. Açık ve sade bir dil vardır.

b.Mânilerdeki kendi anlamı dışında kullanılan kelimeleri bulunuz.

1.Mani: açılmak( çiçeklerin tomurcuktan çıkması)

Demek: hitap etmek

Az:kısa (yan anlam)

2.Mani:

Solmak: çürümek, canlılığını yitirmek (yan anlam)

3.Mani:

Beyaz ,sarı, gül, yeşiller: Bu renkteki kıyafetler(ad aktarması)

4.Mani:

Zincir:kelepçe, pranga

Kâr etmemek: etkisi, faydası olmamak

Tel: saç ,kıl

Bağ: tutku, düşkünlük, esir eden(mecaz)

c.  Mânilerdeki halk söyleyişlerini belirtiniz.

•Yaptığınız incelemeden yararlanarak mânilerin dil özelliklerini aşağıya sıralayınız.

Ben yârime gül demem, gülün ömrü az olur

Ölüm Allah’ın emri

Muradı olmak

Manilerin dil özellikleri:

Manilerde sade ve anlaşılır bir dil kullanılmıştır. Bu tür halk edebiyatı türü olduğu ve halkın ortak malı kabul edildiği için dilde halkın kullandığı dildir.

3.   a. Mânilerin söyleyeni belli olmadığı hâlde günümüze kadar nasıl ulaştırıldığını belirtiniz.

Anonim eserler günümüze kadar sözlü gelenekle ağızdan ağza nesilden nesile aktarılmıştır. Bazıları ise halk şairlerinin şiirlerinin toplandığı cönkler sayesinde günümüze kadar ulaşmıştır.

b. Mânilerin, Destan Döneminden bu yana geniş halk kitleleri arasında varlığını sürdüren sözlü gelenekle tarihî yönden ilişkisini açıklayınız.

Anonim halk şiiri, ağızdan ağıza geçerek yayılır. Bu yayılma sırasın­da, halkın hayal gücü ve estetik anlayışıyla, zaman ve çevre tesiriyle şiir âdeta yeniden biçimlenir. Böylece ilk söyleyenleri tamamen unutulur ve halkın ortak ürünü hâline gelir.

4.   Okuduğunuz mânilerden hangisini daha çok beğendiğinizi nedenleriyle açıklayınız.

Aşağıdaki mâni örneklerini okuyunuz. Bilgi birikiminizden yararlanarak mânilerin türlerini yanlarındaki boş bırakılan alanlara yazınız.

Mâni	Türü
Ana başta tac imiş	Düz mani
Her derde ilac imiş	kesik mani
Bir evlat Pîr olsa da	cinaslı
Anaya muhtac imiş	yedekli mani