10. Sınıf Dil ve Anlatım Sayfa 160 - 161 Soruları ve Cevapları ( Ekoyay Yayınları )

SAYFA 160

24.etkinlik:“Stelyanos Hrisopulos
Gemisi” adlı metindeki geçişli ve geçişsiz fiilleri bulunuz. Bu tür
fiillerin özelliklerini ve kullanılma nedenlerini açıklayınız.

Geçişli fiiller: örüyor, söylüyordu, kaçırmışlardı,
gönderivermişti, unutmamış, verem olmuştu, alamıyordu

Geçişsiz fiiller: evlenmiş, barklanmıştı, yakalanmış, batmış,
kurtarılmıştı, ölüvermişti, kalmamıştı

Geçişli fiiller nesne alır, geçişsiz fiiller nesne almaz.

25.etkinlik:Aşağıdaki cümlelerde yer alan
fiillerden ettirgen olanların karşısına “X” işareti koyu­nuz. Bu
fiillerin özelliklerini belirleyerek kullanılma nedenlerini açıklayınız.

ANLAMA VE
YORUMLAMA

4. Aşağıdaki cümlelerde yer alan fiillerin öznesine ve nesnesine
göre çatısını bularak bunları tabloda ait olduğu bölüme yazınız.

SAYFA 161
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

A) Aşağıdaki cümlelerin sonuna yargılar doğru ise “D”, yanlış ise
“Y” yazınız.

• Emredici anlatımda emir, telkin, öneri ifade eden kelime ve
kelime grupları çok kullanılır.    (  D      )

• Emredici anlatımın kullanıldığı metin türlerinin öğretici ve açıklayıcı
yönleri bulunur. (   D      )

• “Şükretti, kahroldu” sözcükleri yapı bakımından kurallı birleşik
fiillerdir.  (  Y    )

• Edilgen çatılı eylemler geçişsizdir.      (    D    )

 

B) Aşağıdaki cümlede boş bırakılan yerleri doldurunuz.

• Emredici anlatım öğretici ve açıklayıcı metin
türlerinde kullanılır.

• Emredici anlatımda dil alıcıyı harekete geçirme işlevindedir.

• “Temizledi, güzelleşiyor, susamış” sözcükleri türemiş yapılı eylemlerdir.

• “Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli.” dizesindeki fiil
nesnesine göre geçişsiz bir fiildir.

 

C) Aşağıdaki çoktan seçmeli sorularda doğru seçeneği işaretleyiniz.

 

1. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde çatı özelliği aranmaz?

A) Güneş batmadan önce Ayşe’yle ayrıldık.

B) Gül gibi geçiniyorduk köyde.

C) Ayda iki bin lira kazancım vardı.

D) Köy sarp bir tepenin altından başlardı.

E) Birkaç gün sonra omzumda çapa tarlaya indim.

 CEVAP: C

 

2.  (1) Evin kapısını açtığım zaman beni bir küf kokusu karşıladı. (2) Portakal sandıklarını kol­tuk yapmıştım.
(3) Kışın çok soğuk olursa o sandıkları kırardım. (4) O gece evde yatıp uyudum.
(5) Ertesi gün bakkaldan bir kova, bir süpürge aldım.

Yukarıdaki numaralandırılmış cümlelerden hangisinin yüklemi geçişsiz
bir eylemdir?

A) 1  B) 2  C) 3  D) 4  E) 5

 

CEVAP: D

 

 

3.  Aşağıdaki cümlelerden
hangisinin yüklemi yeterlik birleşik eylemiyle oluşmamıştır?

A)  Buraya saklanırsan seni kimse göremez.

B)  Bana verdiğin sırları kimseye anlatmam.

C)  Bana kimse böyle davranamaz.

D)  Ne olursa olsun kimse çalışmadığımı söyleyemez.

E)  Beni böyle bırakıp gidemezsin.

 

CEVAP: B

 

4.  Aşağıdaki cümlelerin
hangisinde ek eylem farklı bir görevde kullanılmıştır?

A)  Avuç avuç para dökmüştüm
onlara.

B)  Denize açılırken mendilini sallıyordu bana.

C)  Rahat bir yer buldum mu hemen kurulurdum.

D)  Diş, dalak ağrısından betermiş.

E)  Birkaç gemici mekikle ağ örüyorlardı.

 

CEVAP: D

 

D) Aşağıdaki soruları cevaplayınız.

1. Emredici anlatımla oluşturulmuş metinlerin sosyal hayatı düzenlemedeki
rolünü açıklayınız.

 

Emredici anlatım sosyal hayatın içinde çokça kullanılmaktadır. Sosyal hayatı düzenleyen metinlerde emredici anlatım kullanılır. Sosyal hayatın düzenli olarak devam etmesi kanun ve kurallara göre hareket etmekle mümkündür. Kanun ve kuralların yer aldığı metinlerde emredici anlatım kullanılır.

 

2.  Emredici anlatımı hangi durumlarda kullandığınızı söyleyiniz.

Emredici anlatım bir eylem yaptırılmak istendiğinde, uyarı ve talimatlarda kullanılır. Ayrıca bir işin kesinliğini ifade etmek istediğimizde emredici anlatıma başvururuz.