Bu yazının tamamı http://edebiyatfatihi.blogspot.com sitesinden alınmıştır. Kaynak Siteyi Mutlaka Ziyaret Edin.
Yıldırım Yayınları 11. Sınıf Türk
Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Olay çevresinde Oluşan Metinler
sayfa 59-64
SERGÜZEŞT ROMANI
SAYFA 59:
OLAY ÖRGÜSÜ
ŞEMASI
- Olay örgüsü esaret teması etrafında neden-sonuç ilişkisi içinde birbirine bağlanmıştır.
- Yukarıdaki şemadan yararlanabilirsiniz...
1. Araştırma sonuçlarınızı da dikkate alarak olay örgüsünde dile getirilen hususlarla dönemin yaşama biçiminin gerçeklikle ilişkisini tartışınız. Elde ettiğiniz sonuçları sözlü olarak belirtiniz.
Sami Paşazade Sezai Tanzimat dönemi olaylarından sosyal yaşamından etkilenmiştir.Yazarın yaşadığı dönemdeki olay ve kişilerle karşılaşma ihtimali dönemin sosyal yaşamında var olan halayıktan dolayı mümkündür.
2. Sergüzeşt romanındaki olay örgüsünün, size hissettirdiklerini defterinize yazınız.
.....
SAYFA 60:
10. ETKİNLİK
• Okuduğunuz romanın bütününden hareketle roman kahramanlarının olay örgüsündeki işlevlerini belirterek
a. En belirgin özelliklerini,
ROMAN ÖZETİ:
Kafkasya’nın bir köyünde Dilber adında küçük bir kız esircilerin eline düşer. İstanbul’a getirilir. Dokuz yaşındaki güzel kız, Mustafa Efendi adında bir memura satılır. Evin hanımı serttir, kötü huyludur. Dilber’e çok cefa eder. Kızcağız bütün ağır işleri yüklenir, gücünün üstünde çalışır, öyleyken sık sık dövülmekten, aşağılanmaktan kurtulamaz.Mustafa Efendi Erzurum’a bağlı bir ilçeye atanır. Dilber’i götürmek istemediğinden bir esirciye satar. Dilber sıkıntılı yıllar geçirir. Ona müzik, okuma, ev işleri öğretilir. Ardından, satılır. Bir paşa konağına düşer.
Asaf Paşa’nın ailesi görgülü ve bilgilidir. Evde dengeli bir hava vardır. Dilber burasını çok sever, ilk kez rahat eder. Ailenin oğlu Celal Avrupa’da okumuş, resim çalışmış, kültürlü ve yakışıklı bir gençtir. Dilber’i model olarak kullanır, iki genç zamanla birbirlerine yakınlık duyarlar. Sevişirler. Anne baba durumu sezince telaşa kapılırlar. Oğullarının haberi olmadan kızı bir esirciye satarak konaktan uzaklaştırırlar. Celal olup bitenleri öğrenince üzüntüden yatağa düşer.
Dilber’in yeni sahibi Mısırlı bir zengindir. Kızı haremine kapamak amacındadır. Bunun için onu Mısır’a götürür.
Genç kız hareme girmek istemediğinden üst katta karanlık bir odaya kapatılır. Harem ağası Cevher kıza acır, onu kurtarıp İstanbul’a kaçırmak ister. Geceyarısı odaya ip atarak yukarı tırmanır, önce Dilber’i aşağı indirir. Arkadan kendisi de inerken dengesini kaybeder, düşerek ölür. Dilber yalnız ve çaresiz kalır. Tek başına İstanbul’a gidemeyeceğini anlar. Kendini Nil ırmağma atarak intihar eder.
ç. Metnin yazıldığı dönemde ve günümüzde bu kişilerle karşılaşılıp karşılaşılamayacağını tartışınız.
Metnin yazıldığı dönemde bu kişilere rastlamak mümkündür. Günümüzde kölelik olmadığı için bu mümkün değildir.
• Ulaştığınız sonuçlardan hareketle metindeki kişilerin karakter mi tip mi olduklarını belirleyip tahtaya yazınız.
Metindeki kişiler duygu düşünce konuşma ve davranış bakımından bireysel nitelikler gösterdiği için KARAKTERDİR.
• Sergüzeşt romanında anlatılan olayların, tanıtılan kişilerin benzerine yakın çevrenizden örnekler veriniz. Çevrenizde bu romandaki gibi kişiler varsa örnek gösterebilirsiniz...
• Bu örneklerden hareketle yaşanan gerçeklikle edebî metinlerde anlatılanlar arasında ne gibi farklılıkların olduğunu tartışınız. Elde ettiğiniz sonuçları defterinize yazınız.
Edebi metinlerde gerçeklik kurmaca biçimindedir.Edebi metinlerde yaşananlarının bire bir tıpa tıp aynısının yaşanması mümkün değildir...Yazarın doğal gerçekliği kendi hayal dünyasından yeniden kurgulayarak aktardığı unutulmamalıdır.
12. ETKİNLİK
Sergüzeşt romanındaki temel çatışmayı belirleyiniz.
ESARET-HÜRRİYET ÇATIŞMASI
Romanın teması: ESARET MESELESİDİR.
TEMA VE KİŞİLER ROMANTİZM VE REALİZM AKIMINA BAĞLI KALINARAK ANLATILMIŞTIR.
3. Dönemin yaşama biçimiyle ilgili araştırmalarınızdan hareketle;
a. Temanın, dönemin sosyal hayatıyla ve günümüzle ilişkisini tartışınız.
Romandaki esaret meselesi teması döneminin zihniyetine uygundur.Günümüzde kölelik olmadığı için günümüz gerçekliğiyle uyuşmaz...
b.Çünkü aile bir toplumu oluşturan en önemli unsurlardandır.
4. a.ZAMAN: Roman Dilber'in Kafkasya'dan yedi yaşında kaçırılmasıyla başlar Nil Nehri'ne kendini atarak boğulmasıyla son bulur.
b. MEKAN: Roman değişik mekanlarda geçmektedir. Özellikle dönemin kölelik anlayışını ortaya koymak için konak seçilmiştir. Zengin ailelerin hayat sürdüğü konak mekan olarak romanda ağırlığını hissettirir. Mekan olarak yine Mısır'a kadar uzanan geniş bir yelpaze seçilmiştir.
Tophane iskelesi, Mustafa efendinin konağı, Beyazıt meydanı, Yaşlı kadının evi ,Asaf paşanın konağı, Mısırdaki konaklar, Nil nehri vs...
sayfa 61:
13. ETKİNLİK:
Destan,masal ve mesnevide mekanlar hayali ve olağanüstü özelliklere sahiptir, romanda ise gerçekçi betimlenmiş mekanlar vardır.
Destan, masal ve mesnevide BELİRSİZ ZAMAN İFADELERİ; romanda ise belirli ve dolaylı zaman ifadeleri vardır.
5. Metinde olay, zaman ve mekan arasında bütünlük vardır.
14. ETKİNLİK:
BAKIŞ AÇISI: Metinde tüm olaylardan haberdar ola her şeyi bilen İLAHİ BAKIŞ AÇISINA SAHİP HAKİM ANLATICI VARDIR.
15. ETKİNLİK:
Hem realizm hem de romantizm akımının etkileri vardır
6. Sergüzeşt romanının eğitici yönü vardır, çünkü Tanzimat romancıları halkı eğitmeyi amaçlamışlardır.
7. Tanzimat romanında hitap edilen kitle halk olduğu için dil sadedir(divan ed.göre)
19. ETKİNLİK.
- Edebiyatımıza ilk küçük hikayeyi getiren Tanzimat edebiyatı roman ve öykü yazarıdır.
- Romanımızı realizme yönelten bir sanatçıdır.
- Birçok türde eser vermesine rağmen asıl ününü realist roman ve hikayeleriyle kazanmıştır.
- Batılı anlamdaki ilk hikaye örnekleri olan Küçük Şeyler onun eseridir.
- Sergüzeşt adlı romanı Fransız realizminin izlerini taşır. Esir ticaretinin sosyal hayattaki yeri realist bir yaklaşımla anlatılır. Eserde, Dilber adlı bir kızın yaşam mücadelesi ve Nil nehrine atlayarak intihar etmesi anlatılır. Sanatçı, Servet-i Fünun romanına bu eseriyle zemin hazırlamıştır.
- Hikaye ve romanlarında halkın içinden kahramanları,kendi dilleri ve günlük yaşamlarıyla vermiştir.
- Hikayelerinde romanlarından daha güçlü bir teknik vardır.
- Şiirde romantizmin roman ve hikayelerinde realizmin etkisi görülür.
- . Samipaşazade Sezai sanat için sanat anlayışını benimsemiştir.
sayfa 63:
ÖLÇME-DEĞERLENDİRME...
1. Aşağıdaki cümlelerin başına yargılar doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
( D ) Tanzimat Döneminde romanlar, halkı bilinçlendirmek amacıyla yazılmıştır.
(D ) Türk edebiyatında ilk yerli roman Şemsettin Sami’nin Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat adlı eseridir.
( D ) Tanzimat’tan önce roman ve hikâyenin yerini masal, destan, halk hikâyesi, mesnevi gibi türler almaktaydı.
( Y ) Tanzimat romanları ile hikâyelerinin ilk örneklerinde realizm akımının özellikleri görülür.
( D ) Sergüzeşt romanında romantizm ve realizm akımlarına ait özellikler yer alır.
2. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun biçimde doldurunuz.
• Türk edebiyatında roman ....ÇEVİRİ... yoluyla başlamıştır.
• Yusuf Kâmil Paşa tarafından çevrilen ...TELEMAK., ilk çeviri romanımızdır.
• İlk edebî romanımız İntibah, .NAMIK... .KEMAL. tarafından yazılmıştır.
• Tanzimat romanlarında .ESARET-HÜRRİYET ,DOĞU-BATI çatışması sıkça işlenmiştir.
• Kıssadan Hisse hikâyesinde esas alınan ..İLAHİ(hakim). bakış açısı, yazarın olayları kendi istediği biçimde geliştirmesine yol açmıştır
3 . Aşağıdaki yargıların hangisinde bir bilgi yanlışlığı vardır?
A) Türk edebiyatında Batılı anlamda ilk hikâye serisi, Ahmet Mithat’ın Leta if-i Rivayât’ıdır.
B) Tanzimat Döneminde, modern anlamda ilk hikâye olarak Samipaşazade Seza i’nin Küçük Şeyler adlı eseri kabul edilir.
C) İlk tarihî roman, Namık Kemal’in kaleme aldığı Cezmi’dir.
D) Realizm akımının edebiyatımızdaki ilk örneği, Recaizade Mahmut Ekrem’in Araba Sevdası romanıdır.
E) İlk köy romanı Nâbizade Nâzım’ın yazdığı Zehra adlı eserdir.
4 . Aşağıdaki cümlelerden hangisi Tanzimat Dönemi romanının ö z e l l i k lerinden biri değildir?
A) Romantizm ve realizm akımlarının etkisi görülür.
B) Tanzimat’ın ilk döneminde yazılan romanlarda romancı, romana müdahale etmiştir.
C) Konuşma bölümlerinde dil ağır, ancak olayların anlatımında sade dil kullanılmıştır.
D) Yanlış Batılılaşma ile alay edilmiştir.
E) Konular genellikle İstanbul’un seçkin çevrelerinden, Batılılaşma anlayışında olan ailelerden seçilmiştir.
5. Tanzimat Dönemi hikayeleri ve romanları ile destan ve halk hikâyesi geleneğine ait türler arasında, dil ve anlatım özellikleri bakımından ne gibi benzerlik ve farklılıklar vardır? Sözlü olarak ifade ediniz.
Destan ve halk hikayesinde Tanzimat romanına göre daha sade yalın bir halk dili kullanılmış, ilahi bakış açılı anlatıcı yer almıştır.Tanzimat romanında ise Arapça ve Farsça kelime ve tamlamaların kullanıldığı önceki dönemlere göre daha sade bir dil kullanılmıştır.
2 Yorumlarınız