Türk Destanları Nelerdir? Konu Anlatımı, Ders Notları (Edebiyat Dersi)

Bir milletin başından geçen çeşitli olaylar , felaketler , sevinçler , yenilgi ve başarılar bu olaylardaki kahramanlar türeyiş , yaratılış ve bunun gibi konular destanlarda yer alır. Destanlar bir milletin sözlü ve ortak edebi ürünleridir. Destanlar milletlere özgüdür, ulusaldır. Bireysel değil toplumsaldır.

Destanların bir kısmı inanılmayacak kadar hayali, mitolojik, bir kısmıda tarihi olaylara dayanan olağan üstü özelliklerdir. Destanlar bir milletin efsanevi tarihi sayılabilir. Destanlar manzum olarak sölenir.

Destani Dönem (İslamiyetten Önceki Türk Edebiyatı)

1-) Sözlü Edebiyatın Özellikleri

• Eserler anonimdir.
• Bu eserler zaman içinde değişiklik göstermiş, her topluluk boy bunları kendine göre uyarlamıştır.
• Eserler sanatçı veya bilgin diyebileceğimiz kişiler tarafından söylenmiş bu kişilere ozan, şaman, baksı, kam gibi isimler takılmıştır.
• Müzikle iç içe edebiyat eserler kapuz denilen bir saz eşliğinde söylenmiştir.
• Dil, Türkçe'nin en sade halidir.
• Sözlü olarak taşınabildiği için şiir veya şiire yakın söyleyişlerdir.
• Eserler dörlüklerden oluşmuştur. Mısra başı kafiye ve mısra sonlarında yarım kafiyeler bu dönemin eserlerinin özelliklerindendir.
• Eserlerde milli hece ölçüsü kullanılmıştır.
• Son olarak toplum yaşantısı, aşk, ölüm, yiğitlik gibi konular ele alınmıştır.
• Sözlü dönemde verilmiş edebi ürünler koşuk sagu ve sav destandır.

 Sözlü Edebiyat                 Halk Edebiyatı                   Divan Edebiyatı

Koşuk            >>>>           Koşma              >>>>            Gazel
Sagu              >>>>              Ağıt              >>>>              Mersiye

Sav              >>>>              Atasözü          >>>>      Darb-ı Mesel

İslamiyetten Önceki Türk Destanları

1-) Altay - Yakut Destanı

• Yaradılış Destanı

2-) Saka Destanları

• Alp Er Tunga Destanı
• Şu Destanı

3-) Oğuz - Hun Destanları

• Oğuz Kağan Destanı
• Atilla Destanı

4-) Göktürk Destanları

• Bozkurt Destanı
• Ergenekon Destanı

5-) Uygur Destanları

• Türeyiş Destanı
• Göç Destanı

İslamiyetin Kabulünde Sonraki Türk Destanları

1-) Saltuk Buğra Han Destanı
2-) Manas Destanı
3-) Cengizname Destanı
4-) Seyyit Battal Gazi Destanı
5-) Daniişmend Gazi Destanı
6-) Köroğlu Destanı