2014 - 2015 9. Sınıf Dil ve Anlatım Sayfa 23 Soruları ve Cevapları ( Ada Yayınları )

2. ETKİNLİK:

I.

	Evet	Hayır
Gazete haberlerinde dil göndergesel( göndergeyi olduğu gibi ifade etme) işleviyle mi kullanılmıştır?	X

II.

	Evet	Hayır
Yukarıdaki reklam metinlerinde dil, alıcıyı harekete geçirme işleviyle mi kullanılmıştır?	X

III:

	Evet	Hayır
Yukarıdaki görsel ögede Emir ve annesi sohbet ederken görmekteyiz. Bu konuşmada dil kanalı kontrol işleviyle mi kullanılmıştır?	X

IV:

	Evet	Hayır
Ahmet Hamdi Tanpınar, okuduğunuz şiirde dili heyecana bağlı işleviyle mi kullanmıştır?	X

V.

	Evet	Hayır
Yukarıdaki metinde dil, dil ötesi  işleviyle mi kullanılmıştır?	X

VI.

	Evet	Hayır
Okuduğunuz şiirde altı çizili kelimeler veya kelime grubunun gerçek anlamda mı yoksa mecaz anlamda mı kullanıldığını söyleyiniz. Bu incelemenin sonucundan hareketle şiirde dil şiirsel işleviyle mi kullanılmıştır?	X

3.ETKİNLİK:

a. “mıh gibi aklımda tutuyorum” , “ısıtıyorum” ,“ yoksul bir gramofon”  “Cuma”  “ kullanılmamış bir gök”  ve “ haftalar ellerimde ufalanıyor.”  İfadeleri mecaz anlamda kullanılmıştır.

b. 1 ) Teşbih (Benzetme) :

Anlama güç katmak için, aralarında gerçek ya da mecaz, çeşitli yönlerden ilgi, benzerlik bulunan en az iki varlıktan zayıf olanı nitelik bakımından güçlü olana benzetme sanatıdır.

Teşbih sanatında en az iki, en fazla dört öğe bulunur. Öğeleri şunlardır:

1- Benzeyen:

Birbirine benzetilen şeylerden nitelik bakımından güçsüz olanıdır.

2- Kendisine Benzetilen:

Birbirlerine benzetilen şeylerden nitelik bakımından daha üstün ve güçlü olanıdır.

3- Benzetme Yönü:

Benzeyen ve kendisine benzetilen arasındaki ortak noktadır. Zaten benzetme bu ortak noktayı belirtmek için yapılır.

4- Benzetme Edatı:

Benzeyen ve kendisine benzetilen arasında benzetme ilgisi kuran kelime veya ektir.

Ör: Bu sesler dokunuyor en ağrıyan yerime,

      Bir eski çıban gibi işliyor içerime.

            (Ayak Sesleri/Necip Fazıl Kısakürek)

Benzeyen: Sesler

Kendisine benzetilen unsur: Eski çıban

Benzetme yönü: Batmak, işlemek

Benzetme edatı: Gibi

Teşbih- beliğ: benzetmenin sadece benzeyen ve kendisine benzetilen unsurları kullanılarak yapılan teşbihe denir.

Örnek: kömür gözlüm:   benzeyen: göz,  kendisine benzetilen: Kömür

Teşhis (Kişileştirme) :

İnsan dışındaki canlı ve cansız varlıklara insana özgü bir özellik verme sanatına teşhis denir.

Ör: Ağlama karanfil beni de ağlatma

      Sil gözyaşlarını

Metinde kullanılan söz sanatları:

Teşhis:  yoksul bir gramofon

Kişileştirme( teşhis):   mıh gibi aklımda tutuyorum, Cuma çalıyor, kullanılmamış bir gök

Teşbih-i beliğ:  içimi seninle ısıtıyorum

c. Metinde dil şiirsel işlev dışında heyecan bildirme işleviyle kullanılmıştır.