2014 - 2015 11. Sınıf Edebiyat Sayfa 18 Soruları ve Cevapları ( Lider Yayınları )

1. Okuduğunuz metin kaç birimden oluşmaktadır ve bu birimlerde neler anlatılmaktadır? Anlam birliğine sahip bu birimler metnin iletisi etrafında nasıl birleşmiştir?
3 birimden oluşmuştur.Bu birimler "gazetenin gerekliliği" iletisi etrafında birleştirilmiştir.
2. Metnin yazılış amacını belirleyiniz.

Metnin yazılış amacı bilgilendirmek,okuyucuya bilgi vermek, aydınlatmaktır.
3. Tercüman-ı Ahval gazetesinin yayımlanma sürecini merkezî otoritenin basına bakış açısını da dikkate alarak açıklayınız.
Osmanlı memleketlerinde gayrimüslim halkın kendi dillerinde hâlâ çıkardıkları gazeteler bile belki kendi hukuklarından daha serbestti fakat asıl Osmanlı gazetelerinin bahsine gelince resmî olmayan evrakların çıkarılmasına devam edilmesinde her nasılsa şimdiye kadar hâkim milletten hiç kimse kendini zahmete sokmamıştır.Daha sonra Şinasi özel bir gazete çıkarmanın gerekliliğini anlayarak ilk özel gazetemiz olan Tercüman-ı Ahval'i çıkarmıştır.
4. Sanatçıların, Tanzimat öncesinde eserlerini devlet büyüklerine sunma geleneği söz konusudur.Tanzimat’la birlikte devlet büyükleri yanında eserlerin meclis üyelerinin de denetiminden geçmesini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Yorumu size bırakıyoruz.
5. Okuduğunuz metinde - metnin yazıldığı dönemi dikkate alarak- “yeni” kabul edilecek kavram terim, ifade, söz ve söz gruplarını belirleyiniz.
yüce meclis,kanun,mazbata...

6. Okuduğunuz metnin hangi geleneğe bağlı kalınarak yazıldığını söyleyiniz.
Makale geleneğine

8. Etkinlik: İki gruba ayrılınız. Grup sözcülerinizi seçiniz. Sözcülerinizden aşağıdaki tabloyu tahtaya çizmelerini isteyiniz. İbrahim Şinasi’nin fikrî ve edebî yönü (birinci grup) ve incelenen iki metinle İbrahim Şinasi arasındaki ilişki hakkında (ikinci grup) çıkarımlarda bulununuz. Grup sözcülerinden ulaşılan sonuçları

tabloya yazmalarını isteyiniz.

ŞİNASİNİN FİKRİ VE EDEBİ YÖNÜ:

• ŞİNASİ ( 1826-1871)
• TANZİMAT EDEBİYATI İBRAHİM ŞİNASİ ile başlar.
• Batı etkisindeki Türk edebiyatının KURUCUSU, İLK BİLİNÇLİ TEMSİLCİSİ ve YENİLİĞİN ÖNCÜSÜDÜR.
• Bir kısım fikirleri edebiyatımıza İLK getiren, çıkardığı gazetelerde bu fikirleri yayarak yeni edebiyatın temellerini atan ŞİNASİ'dir.
• Batı edebiyatı yolunda ilk nazım ve nesir türlerinde eserler veren Odur.
• Klasisizm akımından etkilenmiştir.
• Türk şiirini söz oyunlarından kurtararak şiire konuşma dilini getirmiştir.
• Şiirde divan edebiyatı nazım biçimlerini kullansa da nazım biçimlerinde bazı değişiklikler yapmıştır.
• Genellikle “didaktik” şiirler yazmıştır.
• Şiirlerini aruz ölçüsüyle yazmıştır.
• Şiirde konu birliğine ve bütün güzelliğine önem vermiştir.
• Şiirin konusunu genişletmiştir. Akıl, medeniyet, hak, adalet, kanun gibi kavramları şiirde kullanan ilk şairdir.Akılcı ve mantıkçıdır.
• Gazete ve edebiyatı halkı eğitmede bir araç olarak görmüştür.
• Divan edebiyatı nesrini yıkmış, nesri (düz yazı) düşünceleri yaymada bir araç olarak görmüştür.
• Divan nesrinin uzun cümlelerini kısaltmış, mazmunların ve söz sanatlarının yerine düşünceyi getirmiştir.
• Düşüncelerini yalın ve açık bir anlatımla söylemeye, konuşma dilini yazı dili haline getirmeye çalışmıştır.
• Agâh Efendi ile birlikte 1860′ta ilk özel gazete olan Tercüman-ı Ahval’i çıkarmıştır. Türk basınının ilk başyazarı sayılır.
• Türk edebiyatında ilk makale örneği olan Mukaddime-i Tercüman-ı Ahval’i bu gazetenin ön sözü olarak yayımlamıştır.
• 1862′de tek başına Tasvir-i Efkâr adlı gazeteyi çıkarmıştır.
• NOT: Şinasi, roman ve öykü alanında eser yazmamıştır.

ESERLERİ VE TÜRLERİ:

• Tercüme-i Manzume (Çeviri şiirler)
• Şair Evlenmesi (Bir perdelik komedi, 1860. Türk edebiyatında yazılan ilk tiyatro eseridir, fakat oynanmamıştır.)
• Müntehebat-ı Eş’ar (Şiirler)
• Durub-ı Emsal-i Osmaniye (Atasözleri)
• Müntehebat-ı Tasvir-i Efkar (Seçme makaleler, 2 cilt)
• Tercümân-ı Ahvâl Mukaddimesi (Tanzimat edebiyatındaki ilk makale)

ESERLERİ HAKKINDA KISA BİLGİLER

Şair Evlenmesi: Edebiyatımızda ilk tiyatrodur. Tek perdelik bir komedya olan bu yapıtta yazar, görücü usulüyle evlenmeyi eleştirir. Bir töre komedyası özelliği taşıyan yapıt, görücü usulüyle evliliğin sakıncalarını anlatmaktadır. Batılı tutum ve davranışı, kılık ve kıyafetiyle pek sevilmeyen, eğitimli olmasına rağmen saf bir yapıya sahip olan Şair Müştak Bey, sevdiği Kumru Hanım’la kılavuz ve yenge hanımlar aracılığıyla evlenmiştir. Nikâh sonrasında kendisiyle evlendirilen kişinin Kumru Hanım’ın çirkin ve yaşlı ablası Sakine Hanım olduğunu görünce önce bayılır, sonra itiraz eder. Mahallelinin de işe karışmasıyla başına gelenleri kabul etme mecburiyetinde olan Müştak Bey’in imdadına arkadaşı Hikmet Bey yetişir. Hikmet Bey’in mahalle imamına verdiği rüşvetle olay çözülür, yapılan hile sonuçsuz kalır.

Durub-u Emsal-i Osmaniye: Halk edebiyatına yönelik bir çalışma olan bu yapıtta atasözlerini toplamıştır. Türk edebiyatında atasözleri üzerine ve folklor ile ilgili ilk çalışmadır.

Müntebahat-ı Eş’ar: Şiirlerinden yaptığı seçmeler bu yapıtında yer alır.

Tercüme-i Manzume: Fransızcadan manzum olarak Türkçeye çevirdiği bazı şiirleri, asıllarıyla birlikte bu yapıtta toplamıştır. La Fontaine’den ve Lamartine’den çeviri şiirler yer alır.

Müntehabat-ı Tasvir-i Efkâr: Ebuzziya Tevfik tarafından düzenlenen seçme makaleleri yer alır.

Şinasi’nin İLK'LERİ,GETİRDİĞİ YENİLİKLER: 

• Fransızca'dan ilk şiir çevirilerini yapmıştır.(Tercüme-i Manzume)
• Batılı anlamda ilk tiyatro eseri olan Şair Evlenmesi’ni yazdı.
• Noktalama işaretlerini kullanan ilk yazardır.
• La Fontaine'inkine benzer Batılı anlamda ilk fabl örneklerini yazmıştır.
• İlk özel gazete olan Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi’ni çıkarmıştır.
• İlk makale olan Tercüman-ı Ahval Mukadddimesini yazmıştır.
• Atasözleri üzerine ilk incelemeyi yapmıştır.(Durub-ı Emsal-i Osmani)
• Şiire hak, adalet, eşitlik ve kanun gibi yeni kavramlar getirmiştir.
• Şiire ve şiir kitabına isim veren ilk sanatçıdır.

YAZAR-ESER İLİŞKİSİ:
Makale  Şinasinin kültürel ve toplumsal hayatta değişimi gerçekleştirmeye çalışması ve onun yenilikçi yönünü yansıtmaktadır.