2014 - 2015 10. Sınıf Edebiyat Sayfa 21 Soruları ve Cevapları ( Nova Yayınları )

Sayfa 21

2. a) İslamiyet Öncesi, İslami Dönem ve Batı Etkisinde Gelişen Türk Edebiyatı Dönemlerine ait üç metin okudunuz.  Orhun Abideleri, gazel ve Promete isimli bu metinleri içerik ve yapı bakımından değerlendiriniz. Farklılıkları aşağıdaki tabloya yazınız.

 

b) Bu metinler arasındaki farklılıkların sebepleri nelerdir? Düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

Her bir metnin oluştuğu dönem farklıdır.  Her eser kendi döneminin zihni yetini yansıtır. Bir dönemin zihniyeti o dönemde yaşanan sosyal, siyasi, askeri, ekonomik ve kültürel alandaki değişlimlerdir.

3. a) Tevfik Fikret’in yaşadığı dönemin siyasi, sosyal ve kültürel özellikleri hakkında edindiğiniz bilgileri arkadaşlarınızla paylaşınız.

Tevfik Fiktet Servet-i Fünun dönemi sanatçılarındandır. Bu dönemde siyasi baskılar sanatçıların içe kapanmasına sebep olmuş. Eserlerde daha çok bireysel temalar işlenmiş, sosyal ve siyasi olaylardan uzak durulmuştur. Eserlerde karamsarlık, uzak ülkelere duyulan özlem konu olarak ön plana çıkmıştır.

b) Bakî’nin gazeline hâkim olan “kadere teslimiyet” inancıyla bilgi birikiminizden hareketle Fikret’in

şiirindeki “insan aklının yüceltilmesi” anlayışının hangi nedenlerden kaynaklandığını sözlü olarak

ifade ediniz. Bunların, ait oldukları dönemlerdeki toplumsal ve kültürel olaylarla ilişkisini açıklayınız.

Eserler farklı dönemlerin zihniyeti ile yazılmıştır. Bakinin yaşadığı dönemde İslam inancı etkili iken Tevfik Fikret’in yaşadığı dönemde ise akıl ön plana çıkmıştır. Bu zihniyet değişimi aynı zamanda edebi eserlere de yansımıştır.

c) Tevfik Fikret’in şiirinden hareketle, her olayın ve nesnenin bir tarihi olduğu gibi edebî metinlerin

de edebî ilişkilerin de bir tarihi olduğu söylenebilir mi? Tartışınız. Ulaştığınız sonucu sözlü olarak ifade ediniz.

Her olayın bir tarihi olduğu gibi edebi eserlerin ve edebi kişilerin de bir tarihi vardır. Çünkü her dönemin kendine özgü yaşam biçimi, sanat anlayışı farklıdır. Bu durum sanatçıları etkileyecek dolayısıyla sanat eserleri de etkilenecektir.

5. Okuduğunuz metinlerden ve yaptığınız araştırmalardan hareketle farklı uygarlıkların ve tarihî dönemlerin Türk edebiyatı üzerindeki etkilerini karşılaştırınız. Ulaştığınız sonuçları sözlü olarak ifade ediniz.

Toplumlar yaşadıkları coğrafyalara, dini inançlarına ve kültürel seviyelerine ve gelecek düşüncelerine göre farklı toplum ve uygarlıklardan etkilenirler. Türkler İslam öncesinde bazı uygarlıklardan etkilenmelerine rağmen kendi kültürel kimliklerini büyük oranda korumuşlardır. İslam’ın kabulü ile İslam uygarlıklarının etkisi altında kalmışlardır. Tanzimat’la birlikte Batı kültürü toplumumuzu etkilemiş bu değişim edebiyatımıza da yansımıştır. Bu etkileşimler neticesi edebiyatımız üç ana döneme ayrılmıştır. İslamiyet öncesi, İslami devir ve Batı tesirinde gelişen Türk edebiyatı.

İslamiyet’in kabullü edebiyatımızın da şekil değiştirmesine sebep olmuş divan edebiyatı doğmuştur.