11. Sınıf Türk Edebiyatı 1. Dönem 2. Yazılı Soruları ve Cevapları

1. A.Mithat Efendi’nin “Felâtun Bey ile Rakım Efendi” romanındaki kahramanların belirgin özelliklerini aşağıdaki tablonun uygun yerlerine yazınız.

Kahramanın adı:	Felâtun Bey	Râkım Efendi	Cânan	Josefino
Roman kahramanın en belirgin özelliği

2. Tanzimat romanın temalarını da oluşturan, Tanzimat sanatçıları tarafından en çok eleştirilen konular nelerdir? Bu konuların dönemin sosyal ve siyasal hayatıyla ilişkisini açıklayınız.

3. Aşağıda verilen şiirlerden hangisinin Tanzimat’ın birinci dönemine hangisinin ikinci dönemine ait olabileceğini sebepleriyle beraber yazınız.

I. ŞİİR: II. ŞİİR:

Amalimiz afkarımız ikbal-i vatandır Nedir bu cevr ü tegafül zaman zaman güzelim?
Ser-haddimize kal'e bizim hâk-i bedendir Kaçıncıdır bu eziyetli imtihan güzelim?
Osmanlılarız ziynetimiz kanlı kefendir Tükendi sabr u tahammül, üzüldü can güzelim.
Gavgaada şehadetle bütün kâm alırız biz Bu naz ise yetişir artık el-aman güzelim!
Osmanlılarız can veririz nâm alırız biz

4. Siz bir Tanzimat (1.dönem) şairi olsaydınız yazdığınız şiirlerin şekil ve içerik özellikleri nasıl olurdu?

5. Tanzimat Edebiyatındaki yeni ürünlerin (roman, hikâye, tiyatro) teknik yönden zayıf olmasının sebeplerini yazınız.

6. İbrahim Şinasi, Batı edebiyatı yolunda ilk örnekleri veren, Batılı türleri tanıtan, Tanzimat edebiyatının kurucularındandır. Yazarın ilk örneğini verdiği türlerden veya Türk edebiyatında yaptığı yeniliklerden dördünü yazınız.

7. “Yapıtta esir ticaretinin sosyal yaşamdaki yeri gerçekçi bir biçimde anlatılır. Dilber isimli esir bir kızın dokuz yaşından başlayan ve türlü zorluklarla geçen yaşam mücadelesi gözler önüne serilir.” Sözü edilen eseri ve eserin yazarınız yazınız.

8. “………………….… makalesinde Türk edebiyatının şiir ve düzyazı alanlarında yenileşmesi, öz kaynaklarına dönmesi gerektiğini savunan ………………………………………….., eski ile yeni arasında bocalar ve …………………..…………..adlı antolojisinde Arap, Fars ve Türk Divan şairlerinin şiirlerini toplar.” Yukarıdaki boşlukları doldurunuz.

9. Aşağıdaki eserlerin yazar/şairlerini ve türlerini karşılarına yazınız.

   ESER	ŞAİR/YAZAR	TÜR
   MAKBER
   İNTİBAH
   İÇLİ KIZ
   KARABİBİK
   ŞAİR EVLENMESİ

10. Ahmet Mithat Efendi’nin edebî kişiliği hakkında bilgi veriniz.

AÇIKLAMA: Değerlendirmede imla, noktalama ve kağıt düzeni de dikkate alınacaktır. Süre 40 dakikadır. Başarılar dilerim. ……………………..

Ders Öğretmeni

CEVAPLAR

Kahramanın adı:	Felâtun Bey	Râkım Efendi	Cânan	Josefino
Roman kahramanın en belirgin özelliği	Aşırı zevk bağımlısı, saf, züppe, çok çabuk kandırılabilen Batı hayranı bir tiptir.	Kendini bilen, çevresinde çok sevilen, eğitimli, kültürlü, Batı kültürünü ve kendi kültürünü iyi bilen bir kahramandır.	İyi niyetli, Rakım Efendi’ye aşık, evin hizmetçisi	Belli bir yaşa gelmiş, hayata tecrübesi olan, Rakım’a ilgi duyan, Batı kültürüyle yetişen bir kadın

2. Tanzimat dönemi romanında en çok eleştirilen konulardan biri yanlış batılılaşma, diğeri de esarettir. Bu konular o dönemde toplum içinde var olan ve toplumu derinden etkileyen konulardır. Yazarlarımız romanlarda bu konuları işleyerek bu sorunlara dikkat çekmeye çalışmışlardır.

3. I. şiir Tanzimat Edebiyatının birinci dönemine ait olabilir; çünkü vatan temasını işlemiştir. II. Şiir ise Tanzimat Edebiyatının ikinci dönemine ait olabilir; çünkü tamamıyla bireysel bir konu işlemiştir.

4. Ben Tanzimat Edebiyatının 1. dönem şairi olsaydım; şiirlerimde vatani adalet, hukuk, özgürlük gibi toplumsal temalı ve öğretici konular işlerdim. Şiirlerimi aruz ölçüsüyle yazardım. Kullandığım dilde Arapça ve Farsça kelime ve tamlamaları kullanırdım. Divan şiirinin nazım biçimlerinden faydalanırdım.

5. Tanzimat Edebiyatında, roman, hikaye ve tiyatroların teknik bakımdan kusurlu olmalarının iki temel sebebi vardır: Birincisi bu türlerin edebiyatımıza yeni girmeleri ve bu türlere ait ilk örneklerin verilmesi, ikincisi ise bu türlerde öğreticiliğin esas alınmasıdır.

6. Şinasi’nin edebiyatımıza getirdiği ilkleri şöyle sayabiliriz:

-Modern anlamda ilk tiyatro örneği

-Noktalama işaretlerini ilk kullanan kişi

-İlk özel gazete

-İlk makale örneği

-Batı etkisindeki Türk edebiyatının ilk bilinçli temsilcisi

-Batı şiirinden ilk çevirileri yapan kişi

-İlk folklar araştırmasını yapan kişi

7. Sözü edilen eser, Sergüzeşt’tir; yazarı ise Samipaşazade Sezai’dir.

8. “Şiir ve İnşa makalesinde Türk edebiyatının şiir ve düzyazı alanlarında yenileşmesi, öz kaynaklarına dönmesi gerektiğini savunan Ziya Paşa, eski ile yeni arasında bocalar ve Harabat adlı antolojisinde Arap, Fars ve Türk Divan şairlerinin şiirlerini toplar.”

9. 
   
   
   

   ESER	ŞAİR/YAZAR	TÜR
   MAKBER	Abdülhak Hamit Tarhan	Şiir
   İNTİBAH	Namık Kemal	Roman
   İÇLİ KIZ	Abdülhak Hamit Tarhan	Tiyatro
   KARABİBİK	Nabizade Nazım	Roman
   ŞAİR EVLENMESİ	Şinasi	Tiyatro

10. Ahmet Mithat Efendi’nin edebi kişiliği şöyledir:
    1. Tanzimat döneminin en popüler (halkçı), en üretken yazarı olan, türlü devlet hizmetlerinde bulunan, gazetecilik yapan sanatçı İstanbul doğumludur.
    2. Edebiyat yapmak için değil, okuma zevki aşılamak ve halkı eğitmek gayesiyle yazmıştır. Bu nedenler eserlerinin birçoğu edebi değer taşımaz.
    3. En üretken yazarımız odur. Yazı makinesi olarak bilinir. 200 kadar eser yazmıştır.
    4. Asıl ilgi alanları, gazetecilik, romancılık ve hikâyeciliktir.
    5. Sade, anlaşılır bir diller bildiği her şeyi aktarmaya çalışmıştır. halkın psikolojisini iyi bilir, halka hoş gelen ve merak uyandıran bir tarzda halkçı roman geleneğini başlatarak halka okuma sevgisini kazandırmaya çalışmıştır.
    6. Öykü ve romanlarında meddah tekniğini kullanmıştır. Öykü ve romanları tür bakımından çeşitlilik gösterir: macera, aşk, polisiye, tarih…
    7. Edebiyatımızın ilk hikaye örnekleri olan Letaif-i rivayet adlı 24 kitaplık dizi ona aittir.
    8. Romantizmin etkisinde kalan sanatçı, edebiyatımızın konu ve tema ufuklarını genişletmiş. 

Bazı eserleri:

Roman: Felatun Bey ile Rakım Efendi, Çengi, Acayib-i Alem, Teehhül,  Vah, Firkat,   Esaret, Yeniçeriler, Hasan Mellah Hüseyin Fellah, Dünyaya İkinci Geliş, Altın Işıklar, Gürcü Kızı...

Öykü ve Oyunlar: Letaif-i Rivayet, Karnaval, Henüz On Yedi Yaşında, Haydut Montari, Gönüllü, Jön Türk, Açıkbaş... 

Diğer: Şopenhavr'ın Hikmet-i Cedidesi, Volter, Beşir Fuad,  Avrupa'da Bir Cevelan (seyahatname, 1890'da yayımlamış), Menfa (özyaşamöyküsü)...  

Ç

ıkardığı Gazeteler: Bedir, Devir, Tercüman-ı Hakikat