12. Sınıf Türk Edebiyatı Sayfa 59 - 75 Soruları ve Cevapları ( Lider Yayınları )

Hazırlık Çalışması
a. Kitapta verilen metni okuyunuz.
b. Metne göre Nazım Hikmet, Türk şiirinin kalıplaşmış kurallarını yıkmış şiire daha serbest ve daha doğal bir söyleyiş getirmiştir. Şiir dilinde halkın dilini ön planda tutarak yeni bir çığır açmıştır.
2. Toplumcu Gerçekçi Şiir hakkında konu anlatımı bölümünde açıklama yapılmıştır. Bu bölümü okuyarak düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.
Serbest nazım ve toplumcu şiir hakkında aşağıdaki bağlantıdan bilgi edinebilirsiniz:
SERBEST NAZIM VE TOPLUMCU ŞİİR

SAYFA 611.  Metinde ses ve anlam kaynaşmasından oluşan birimleri belirleyiniz. Belirlediğiniz bu birimlere ne ad verilmektedir?
1. Metinde ses ve anlam kaynaşmasından oluşan bi­rimler dizelerdir.

2.  Metinde hangi ahenk unsurlarından yararlanılmıştır? Bu unsurları inceleyiniz.
2. Metinde kelime tekrarları ve aliterasyonla ses ahengi sağlanmıştır.
3.  Metinde belli bir ölçü kullanılmış mıdır? Söyleyiniz.
3. Metinde belli bir ölçü kullanılmamıştır.

4.  Metinde ses akışının hangi unsurlarla sağlandığını belirleyiniz.
4. Metinde dizelerin anlam ilişkilerine göre di­zilmesi ile ses ahengi sağlanmıştır. Birlikte kullanılan kelimeler arasında genellikle ses bakımından yakınlık var.
5.  Metnin serbest nazım olması şaire söyleyiş kolaylığı sağlamış mıdır? Açıklayınız.
Metnin serbest olmasından dolayı söyleyiş kolaylığı sağlanmıştır. Şair ölçüye bağlı kalmadığı için daha rahat ve içten yazmıştır.
6.  Metnin belli bir mısra örgüsüne sahip olmayışı söyleyişi etkilemiş midir? Niçin?
6. Metinde belli bir mısra örgüsü olmasa da etkileyici bir söyleyiş vardır. Çünkü şair, halkın ifade imkânlarını bütün doğallığıyla şiire yansıtmıştır.
7.  Metni okurken vurgu ve tonlamaların nerelerde farklılaştığına dikkat ediniz. Bu farklılaşmaların ne­denlerini söyleyiniz.
8.  Metnin birimlerini belirleyiniz.
8. Metinde dizeler temel birim olarak kullanılmıştır.  “Memleketim” sözüyle başlayan dize öbeklerinin kendi | içinde anlam bütünlüğü vardır. “Memleketim” sözüyle başlayan bölümleri birer birim sayabiliriz.
9.  Metinde geçen söz sanatlarını bulunuz. Bunların şiire katkısını söyleyiniz. Kullanılan söz sanatları­nın halkın yaşantısındaki yerini açıklayınız.
Memleketim sözü tekrar edildiği için TEKRİR sanatı
“Bedrettin, Sinan, Yunus Emre ve Sakarya” dizesinde tarihi şahsiyetler ve olaylar hatırlatılıyor – TELMİH
“Deve, tren, Ford arabaları ve eşekler” ulaşımla ilgili sözcüklerdir. —> TENASÜP sanatı
“Kavak, söğüt, kırmızı toprak” kelimeleri arasında anlam ilgisi var – Tenasüp
Sular ve göller anlamca yakın sözcükler – Tenasüp
Aç, tok kelimeleri arasında TEZAT sanatı vardır.
Söz sanatları şiirdeki duygu ve düşünceleri daha etkili bir şekilde ortaya koyar. Halkın kullanımında da söz sanatlarının önemli bir yeri vardır. Atasözü ve deyimlerde söz sanatlarına yer verilir.
10.  Metinde şairin geniş kitlelere hitap etmek, onları harekete geçirmek amacı ile söz sanatlarını kullanmaması arasında bir ilişki var mıdır? Açıklayınız.
10. Metinde şair geniş kitlelere seslenmektedir.Bu şiirde Anadolu’nun ne kadar güzel ve değerli olduğunu dile getiren  şair edebi sanatları ikinci planda tutmuştur. Şair sanatlı söyleyişi amaçlamamıştır.
11.  Metinde Türkçenin yeni ve farklı bir söyleyiş kazanıp kazanmadığını tartışarak belirleyiniz.
Nazım Hikmet bu şiirde Türkçeye yeni bir söyleyiş getirmiştir. Doğal, yalın ve cesur bir söyleyişi yeğlemiştir. Halkın söyleyiş biçimini yansıtmıştır.
12.  Metinde değinilen sosyal problemler nelerdir? Bu sosyal problemler dile getirilirken söylev üslubun­dan yararlanılmış mıdır? Niçin?

Memleketin güzelliğini yansıtırken özgürlüklerin eksikliğini dile getirmiş. Özellikle son dizelerde bunu görüyoruz. (yarı aç, yarı esir)13. Şair, ülkenin doğal güzelliklerini anlatırken şiir dilini zenginleştirmiştir.

14.  Metnin temasını bulunuz. Temanın işlenişinde şair kendine özgü nasıl bir tutum sergilemiştir? Söy­leyiniz.
Memleket özlemi – Geçim sıkıntısının olduğu, özgürlüklerin olmadığını dile getirse de şairdeki memleket özlemi hiç azalmamıştır.
15.  Temanın insana özgü gerçeklikle ilişkisini metinden örnekler vererek açıklayınız.
Şiirdeki tema, insana özgü gerçekliği olan bir temadır. Memleketin çeşitli bölge ve illerinden söz etmesi bunu gösteriyor.
16.  Metnin yapısal özelliklerini sıralayınız.

Şiirde ölçü yoktur. Belli bir uyak düzeni de yoktur. Dizeler uzunlu kısalı sıralanmıştır. Dizelerin ses akışına, ses ahengine göre sıralandığı görülüyor.

17.  Metnin yapısal özellikleri, teması, kullanılan dil ve anlatım özelliklerine bakarak hangi şiir geleneği­ne ait olduğunu söyleyiniz.
Cumhuriyet Dönemi serbest ve toplumcu şiir geleneğine uygun yazılmıştır.18.  Toplumcu şairlerin şiirlerinde serbest nazım tekniğini kullanmalarının nedeni sizce nedir? Tartışarak belirleyiniz.
Şiir topluma düşüncelerini aktarmada araç olarak gördüklerinden ölçüyü şiiri sınırlayan bir unsur olarak görürler. Süslü, sanatlı söyleyişi önemsemeyen toplumcu şairler, söyleyişin gücünü serbest şiirde görürler.
19.  Metinden ne anladığınızı arkadaşlarınızla paylaşınız. Metnin nasıl bir sanat anlayışının ürünü oldu­ğunu söyleyiniz.
SAYFA 67
b)

	Senin Yerinde	O Belde
Farklı Yönleri	• Sevgi teması­ vardır.	• Hayal alemindeki bir yere duyulan özlem dile getirilmiş
Benzer Yönleri	•   İkisi de serbest müstezat biçiminde ve aruz ölçüsüyle yazılmıştır. •   İkisinde de bireysel bir konu işlenmiş •   Ağır ve süslü bir dil •   İmge ve mecazlar yoğun olarak kullanılmıştır.

Tevfik Fikret’le Ahmet Haşim’in şiirlerinde şairane bir üslup ve biçim kaygısı görülür. Dil özenle kullanılmış, ahenk öğelerine (uyak, redif) yer verilmiştir. Nazım Hikmet’in şiirinde ise açık ve sade bir dil vardır. Anlaşılmak öncelikli amaçtır. Halkın söyleyiş özelliğine yakın bir anlatım görülür.

SAYFA 68

2. Memleketimi Seviyorum adlı metinde ülkemizin doğal güzellikleri olduğu fakat bazı yönlerden geri kaldığoı, demokrasinin tam anlamıyla yerleşmediği dile getirilmiş. Günümüzde bu sorunların bir kısmı giderilmiştir. Demokrasi açısında şiirin yazıldığı döneme göre daha iyi olduğumuzu söyleyebiliriz. (Ülkemizin eskiye göre artıları, eksileri kişilere göre farklı değerlendirilebilir.)

3. Memleketimi Seviyorum metni Türk şiirine konu zenginliği getirmiştir. Nazım Hikmet, belli kalıplar içerisinde ilerleyen Türk edebiyatına Anadolu halkının yaşam koşullarını, acılarını, sevincini katarak konu alanını genişletmiştir.

SAYFA 70

	Bir Yer Düşünüyorum	Memleketimin Şarkıları
Tema	Huzura duyulan özlem	Köylü olmak
Dil ve Anlatım	Açık ve sade bir dil kullanılmış. Betimlemeler var	Açık ve sade bir dili vardır. Duygu ve düşünceler bir köylünün dilinden aktarılmış
Yapı (ölçü, uyak, nazım birimi)	Şiirde ölçü yok­tur. Ancak dört­lüklerin sonunda ses ahengi yer alıyor.	Şiirde ölçü yok. Dizeler ses ahengiyle sıralanmıştır.

SAYFA 74

b) Metinlerde ses akışı sağlanırken hangi yöntemlerin kullanıldığını tartışarak belirleyiniz.
Metinlerde ses akışı sağlanırken kelime tekrarları, uyak ve redifler gibi ahenk unsurlarından yararlanılmış.c) “Güneşi İçenlerin Türküsü” adlı şiirde ritim nasıl sağlanmıştır? Belirleyiniz.
Dizelerin alt alta getirilmesinde ses benzerlikleriyle, ahenk unsurlarıyla ritim sağlanmış.
ç) Metinleri yapı, tema, dil ve anlatım yönünden karşılaştırınız. Benzer ve farklı yönleri sözlü olarak ifade ediniz.

		Bir Yer Düşünüyorum			Memleketimin Şarkıları
Tema		Huzura duyulan özlem			Köylü olmak
Dil ve Anlatım		Açık ve sade bir dil kullanlmış. Betimleyici ifadeler var.			Açık ve sade bir dili vardır. Anla­tım, bir köylünün dilinden sunul­muştur.
Yapı (ölçü, uyak, nazım birimi)		Şiirde ölçü yok. Ancak dört­lüklerin sonunda ses ahengi var­dır.			Şiirde ölçü yok­tur. Dizeler ses ahengiyle sıra­lanmıştır.
	Akıncı		Otel Odaları	Hasır		Güneşi İçenlerin Türküsü
Yapı	Beyit birimiyle yazılmış, aruz ölçüsü var mıştır.		Beyit birimiyle yazılmış­.	Serbest müstezat biçiminde yazılmış bir man­zume		Serbest nazım şekliyle yazıl­mış. Ölçüsü yoktur.
Tema	Kahramanlık		Otel­ler ve insanlar	Ölüm		Uyanış
Dil ve Anlatım	Sade bir dili vardır. Anlatımı Akın­cıların dilinden aktarıl­mıştır. Yiğitçe bir söyleyişi vardır.		Açık ve sade bir dili vardır. Kelime tekrarlarıyla şiire akıcılık kazandırılmış.	Ağırlıklı olarak öyküleyici anlatmı var.. Osmanlıca kelimelere de yer verilmiştir.		Serbest nazmın sağladığı doğal bir söyleyişi vardır. Slogan üslubu kullanılmıştır. Dil açık ve sade­dir.

6. Serbest nazımla yazılmış şiirlerin özellikleriyle ilgili bir beyin fırtınası yapınız.
7. “Memleketimi Seviyorum” adlı şiiri ezberleyiniz.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

1. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun kelimeleri yazınız.

• Edebiyatımızda Toplumcu Gerçekçi şiirin öncüsü olan Nâzım Hikmet FÜTÜRİZM

akımından etkilenmiştir.

• Nâzım Hikmet’in Mayakovski’den aldığı şiir şeması, klasik halk şiiri şeklini kırması ve gür sesi  SERBEST ŞİİRİN yaygınlaşmasına zemin hazırlamıştır.

• Toplumcu Gerçekçi şairler SERBEST nazmı kullanmışlardır.

2. Aşağıdaki cümlelerin bildirdiği yargılar doğru ise karşılarına “D”, yanlış ise “Y” yazınız.

• Toplumcu Gerçekçi şiir faydacıdır ve bir tezi vardır. ( D )

• Toplumcu Gerçekçi şiirde biçim güzelliği yaratmak esastır. ( Y)

• Toplumcu Gerçekçi şiir iyimser bir bakış açısına sahiptir. (D )

3. Aşağıda verilen şairlerden hangisi Toplumcu Gerçekçi şiir anlayışının dışındadır?

A) Ercüment Behzat Lâv

B) Hasan İzzettin Dinamo

C) Behçet Necatigil

D) Nâzım Hikmet Ran

E) Ahmet Arif

CEVAP: C

4. Aşağıda verilenlerden hangisi Toplumcu Gerçekçi şiir anlayışının ilkelerinden biri değildir?

A) Halkın konuşma dilinin benimsenmesi

B) Halkçı dünya görüşüne sahip olunması

C) Serbest nazım tekniğinin kullanılması

D) Sembollere sıkça yer verilmesi

E) Söylev üslubundan yararlanılması

CEVAP: D

bu yazının tamamı http://blog.sorucenneti.net sitesinden alınmıştır..