11. Sınıf Dil ve Anlatım Sayfa 178 - 192 Soruları ve Cevapları

Bu yazı edebiyatfatihi.blogspot.com sitesinden alınmıştır. bu tarz yazıları bu sitede fazlasıyla bulabilirsiniz.

11.SINIF EVRENSEL İLETİŞİM YAY.DİL VE ANLATIM KİTABI (sayfa 178-192) CEVAPLARI

RÖPORTAJ

SAYFA 180

ÖN HAZIRLIK

1. Bir bölgeyi, kurumu, eşyayı veya insanı konu alan röportajlar bularak okuyunuz. Beğendiğiniz metinleri sınıfınıza getiriniz.

2. Röportaj ve mülakat kelimelerinin anlamlarını araştırınız.

RÖPORTAJ: Bir yazarın ya da gazetecinin herhangi bir olayı, kişiyi kuruluşu veya yeri; kendi anlayışına ve gözlemlerine göre araştırdığı ve değerlendirdiği yazılardır.

:MÜLAKAT (Görüşme) Kendi alanında uzmanlaşmış ünlü kişileri etraflıca tanıtmak veya toplumu ilgilendiren bir konuyu aydınlatmak amacıyla uzmanlarla veya ünlü kişilerle yapılan görüşmelerin aktarıldığı gazete yazılarıdır.

Röportaj ve mülakat birbirinden farklıdır. Mülakatta “karşılıklı konuşma, görüşme” vardır. Mülakatta sorular sorularak bilgi toplanır. Röportajda bir gerçeği soruşturma vardır, bir gerçeği ortaya çıkarma amacı vardır. Bunun için görüşmeler yapıldığı gibi ortam tanımlamalarına, gazetecinin izlenimlerine yer verilir.

3. Röportaj türünün tarihsel gelişimini, Türk edebiyatındaki önemli röportaj yazarları­nı araştırınız.

Röportaj türü önceleri soru ve cevaplardan oluşmaktaydı ve mülakat türünden farklı bir tür değildi. Gazeteciliğin gelişmesi ve ünlü edebiyatçıların röportaj türünde eser vermeye başlamasıyla araştırma, inceleme, soruşturmaya dayanan ve bazı gerçeklerin ortaya çıkmasını amaçlayan bir tür haline gelmiştir.

4. Bir yeri, insanı ve eşyayı birlikte ele alan röportajlar olup olmadığını araştırınız.

Konusuna göre röportajlar

SAYFA 181

HAZIRLANALIM

1. KİM? KİM? KİM?

Kim yapmış acep ilk kez? Nasıl da bilmiş dut ağacının turna avazı vereceğini, kim denemiş de işte budur demiş tezene için kiraz ağacının kabuğunu. Ülkemizden, ülkelerden yok mu ol­muş kiraz ağacı da plastikten yapar olmuşlar canım tezeneyi, renkleri bile meymenetsiz!

Fikret Otyam

Yukarıdaki metinde yazarın amacı konuyla ilgili merakını dile getirmek mi yoksa okuyucu­nun dikkatini ele aldığı konuya çekmek midir? Düşüncelerinizi açıklayınız.

Yazar, okuyucunun dikkatini ele aldığı konuya çekmek istemiştir. Dut ağacından düdük, kiraz ağacından tezene (mızrap, pena) yapılmasının ilginç olduğunu belirterek okuyucunun ilgisini çekmeyi amaçlamıştır.

2. Herhangi bir yer, kişi veya eşyayla ilgili merakınızı gidermek için neler yaparsınız?

3. Gezmek amacıyla ilk kez gideceğiniz bir yer hakkında bilgi edinmek için hangi yollara başvurursunuz?

O yeri tanıtan yazılar okunabilir. Gezilecek yerle ilgili çeşitli kaynaklardan, internetten bilgi edinilebilir.

4. Röportaj ve mülakat kelimelerinin anlamlarını açıklayınız.

Röportaj: Soruşturma, araştırma yoluyla bir gerçeğin ortaya çıkarılmasını amaçlayan ga­zete veya dergi yazısı

Mülakat: 1. Buluşma, görüşme. 2. Bir işe alınacak kişiler arasından seçim yapabilmek amacıyla kendi­leriyle karşılıklı konuşma, görüşme

SAYFA 183

1.ETKİNLİK

“İnsanı Selçuklu Devrine Götüren Şehir: Kayseri” adlı metni ve sınıfa getirdiğiniz röpor­tajları yazılış amaçları, dil-anlatım ve şekil özellikleri bakımından inceleyiniz. Bu tür metin­lerin ortak özelliklerini tartışarak belirlemeye çalışınız. Belirlediğiniz özellikleri sınıf tahta­sına yazınız.

RÖPORTAJ TÜRÜNÜN ÖZELLİKLERİ

RÖPORTAJ TÜRÜNÜN ÖZELLİKLERİ

v Röportaj da düşünsel plânla yazılır.

v İşlenen konu; toplumsal, sanatsal olay ya da olgu olmalıdır.

v Yazar anlattıklarının doğruluğunu; konuşma, bilgi toplama ve fotoğraflarla desteklemeli, anlattıklarını bir mantık çerçevesine oturtabilmelidir.

v Her anlattığı, önceki anlattıklarıyla çelişmemelidir.

v Röportaj yazarı; açıklayıcı anlatım, öyküleyici anlatım, betimleyici anlatım ve tartışmalı anlatım gibi bütün anlatım yollarından yararlanır.

v Röportaj yazıları zamanla tarihsel belge olabilir.

v Fotoğraf ya da belge kullanılabilir.

v Röportaj öğretici yazı türüdür.

Röportaj sunuş biçimine göre 2’ye ayrılır:

1- Amerikan Röportajı: Bu tür röportajlarda giriş bölümünde okuyucu beklenmedik bir giriş karşılaşması yapılır. En son söylenmesi gereken sözcükler en önce söylenir. Okuyucu adeta bir şok yaşar, böylece bir dikkat çekilir.

2- Alman Röportajı: Yazar, konuyu anlatırken yazıya kendini katar. Konuyu kendi eksininde anlatır.

2.ETKİNLİK

“İnsanı Selçuk Devrine Götüren Şehir: Kayseri” adlı röportajı daha önce okuduğunuz “Küçük Tibet Ladahk” ve “Ladahk Brakpa Kabilesi” adlı gezi yazılarıyla karşılaştırınız. Rö­portajları gezi yazılardan ayıran özelliklerin neler olduğunu tartışınız. Ulaştığınız sonucu açıklayınız.

Gezi yazıları ile röportajların karşılaştırılması:

Benzer yönler:

• Gezi yazılarında ve röportajlarda kullanılan anlatım biçimleri benzerlik gösterir. (açıklayıcı, betimleyici, öyküleyici anlatım biçimleri)
• Dil genellikle göndergesel işlevde kullanılır.
• Gidilen yerlerin belirgin özellikleri verilir. Gözlem gücü önemlidir.

Farklılıklar:

• Röportajlarda asıl amaç gidilen yerin tanıtımını yapmak değildir. Röportajlarda bir gerçeğin ortaya çıkarılması amaçlanır. Bunun için farklı yerler gezilip anlatılabilir. Gezi yazılarında ise gezilen görülen yerlerin çeşitli yönleriyle tanıtılması amaçlanır.
• Gezi yazılarında kişilerin konuşmalarına fazla yer verilmez. Röportajlarda yer verilir. Röportajda bir yerin güzelliklerini yansıtmaktan çok o yerde yaşayan insanların sorunlarını deşmek, ortaya çıkarmak ön plandadır.

3.ETKİNLİK

“İnsanı Selçuk Devrine Götüren Şehir: Kayseri” adlı metni ders kitabınızdaki “Mars Ast­ronotlarının Ruh Sağlığı Mercek Altında” adlı haber yazısıyla yazılış amacı, anlatım özellik­leri ve anlatıcının tavrı bakımından karşılaştırınız. Hangi metinde konunun yazarın kişisel görüş ve düşünceleriyle zenginleştirildiği; birçok kişinin bildiği, gördüğü şeylerin ustaca di­le getirildiğini belirtiniz. Yaptığınız etkinlikten hareketle röportajları gazete haberlerinden ayıran özellikleri açıklayınız.

Haber yazılarıyla röportaj türünün karşılaştırılması

Benzerlikler:

• Gazete yazılarıdır.
• İkisinin temelinde de haber vardır.
• Her iki tür de belge niteliği taşır.

Farklılıklar:

• Haber yazıları nesneldir. Röportajda yazarın yorumu da yer alır.
• Haber yazılarında olaylar ve gelişmeler olduğu gibi verilir. Röportajlarda olay ve kişilerle ilgili çok yönlü, daha detaylı, derinlemesine bir anlatım vardır.
• Röportajların sanatsal yönü vardır.
• Haber yazılarında dilin göndergesel işlevi kullanılır. Röportajlarda ise göndergesel işlevin yanında heyecana bağlı işlev de yer alır.