2013 10.Sınıf Türk Edebiyatı 2.Dönem 2.Yazılı Soruları ve Cevapları

1. Koşma’nın özelliklerini yazarak bölümlerini belirtiniz ? 10 puan
2. Verilen boşlukları uygun şekilde doldurunuz. (2×5=10 P)
- İlk Divan şairi …………………………………….dir.
- Rubaileriyle ünlü en önemli şair …………………………………….dır.
- Şarkılarıyla ünlü en önemli divan şairi ……………….dir.
- Terkibibentleriyle ünlü en önemli divan şairi…………………………………….dir.

- Divan edebiyatında kullanılan kalıplaşmış imgelere ……………………. denir.

3. Kasidenin bölümlerini yazıp kısaca açıklayınız. (15 P)
1- Nesib (teşbib): Giriş bölümüdür. Kasidenin tasvir bölümüdür. Burada, asıl konuya geçilmeden önce ramazan, bayram, bahar, yaz, savaş gibi konular ele alınır.
2- Girizgâh: Kasidenin ikinci bölümüdür. Asıl konuya giriş için uygun bir ortam hazırlama yani giriş bölümüdür.
3- Medhiye: Bu bölümde şair kimi övecekse onun yüceliklerini, başarılarını, erdemlerini anlatır. Bu bölümde abartı ve ağır bir anlatım göze çarpar.
4- Fahriye: Şair bu bölümde kendini ve şiirini över. Abrtılı bir anlatım söz konusudur.
5-Tegazzül: Şair zaman zaman monotonluğu kırmak için kasidenin içinde, aynı ölçü ve uyakla gazeller yazar. Bu gazelin yazıldığı yer, tegazzül bölümüdür.
6- Taç: Şair bu bölümde mahlasını ( Şiirdeki ad, takma ad) kullanır.

7- Dua: En son bölümdür. Burada, övülen, kendisi için kaside yazılan kişi için dua edilir. Kişi için dua edilir. Kasidenin son bölümüdür

4. Divan şiirinin özelliklerini yazınız. (3×5=15 P)

• Nazım birimi genellikle beyittir.
• Şiirler konuyu içeren başlıkları olmadığı için nazım biçimlerine göre adlandırılmıştır.
• Bütün şiirler gazel ,kaside, mesnevi… gibi biçimlerle ifade edilir
• Şiirlerde tam ve zengin uyak kullanılmıştır.
• Şiirlerin tamamı aruz vezniyle yazılmıştır. aruz vazgeçilmez ölçüdür.
• Şiirler, kaside, gazel, mesnevi ve rubai gibi belli nazım şekilleri ile yazılmıştır.
• Parça güzelliğine önem verilmiştir.
• Arapça ve Farsça sözcükler ve tamlamalar yoğun olarak kullanılmıştır.
• Kavramlar, kalıplaşmış sözlerle, mazmunlarla anlatılmıştır.
• Şiirler “divan” adı verilen kitaplarda toplanmıştır.

5. Verilen beyitin kafiyesini ve redifini bularak temasını açıklayınız. (2×5=10 P)
a-Fermân-ı aşka cân iledir inkıyadımız : TEMASI :ALLAHA TEVEKKÜLDÜR
a-Hükm-i kazaya zerre kadar yok inadımız
Bağ eğmeziz edâniye dünyâ-yi dûn içün
Allah’adır tevekkülümüz i’timâdımız
BAKİ : YÜKSELME DÖNEMİ DİVAN EDEBİYATI GAZEL ŞAİRİDİR
6.) Divanü Lügati’t-Türk” adlı eserinin edebiyat ve kültür tarihimizdeki yeri nedir?açıklayınız10 puan
Bu eserde geçiş döneminin önemli eserlerindendir. Elimizdeki sözü kültür ürünleri bu eser sayesinde günümüze kadar gelmiştir. Eser sözlü kültüre ait olan destan, koşuk,sağu ve savları bulundurmaktadır. Aynı zamanda eser Araplara Türkçeyi öğretmek amacıyla yazılmış önemli bir eserdir. Edebiyatımızdaki ilk sözlüktür
7. Aşağıdakilerden hangisi Halk edebiyatı nazım biçim­lerinden biri değildir?

A) Mani B) Semai C) Varsağı D) Şarkı E) Türkü

8. “Kutadgu Bilig”in konusu, eserin edebiyat ve kültür tarihimizdeki yeri hakkında bilgi veriniz.10 puan
Türk – İslam kültürüne ait yazılmış olan ilk eserimizdir. Eser mesnevi nazım şekliyle yazılmıştır ve ilk siyasetname örneğidir. Eserde, dünya ve ahirette mutlu olmanın yolları; devlet, kişi ve toplum ilişkileri ile erdemli olmanın şartları anlatılır.Alegorik (sembolik) bir anlatım vardır. Eser dört kişinin konuşturulması şeklinde yazılmıştır.

• Küntoğdı → Hükümdar: kanun ve adaleti;
• Aytoldı → Vezir: saadeti (mutluluğu);
• Ögdilmiş → Vezirin oğlu: akıl ve ilmi;
• Odgurmuş → Dindar: Akıbet(son)’i temsil eder