10.Sınıf Dil ve Anlatım Sayfa 157-164 Soruları ve Cevapları

4. Kanıtlayıcı Anlatım – Zarf (Belirteç)
Anlama ve Yorumlama
1.etkinlik
İnceleme metninden hareketle kanıtlayıcı anlatımdaki kelime ve kelime gruplarının anlam ve duygu değerlerini aşağıdaki tabloya yazınız.
CEVAP:

Kanıtlayıcı Anlatımın Özellikleri

İnandırma, aydınlatma, kendi görüşünü kabul ettirme amaç edinilir. Kavramları tanımlama ve açıklama önemlidir. Okuyucu ve dinleyiciyi ikna etmek, düşündürmek ve üzerinde durulan konudan uzaklaşmamak için bazı kelime, kelime grupları ve cümleler tekrar edilir. Konuşmacı ve yazar üzerinde durduğu konuyu aydınlatmak ve düşüncelerini kabul ettirmek için örneklere başvurur. Konuşmacı ve yazar konuyu aydınlatmak maksadıyla farklı kişilerin düşüncelerine müracaat eder. Kelimeler ve kelime grupları gerçek anlamında kullanılır. Dil daha çok göndergesel işlevde kullanılır. “Tanımlama, açıklayıcı betimleme, sınıflandırma örneklendirme, karşılaştırma, tanık gösterme, sayısal verilerden yararlanma” gibi düşünceyi geliştirme yollarından faydalanılır.

2.etkinlik
Dilin “göndergesel, heyecana bağlı, alıcıyı harekete geçirme, kanalı kontrol, dil ötesi ve şiir­sel” gibi işlevleri vardır.Bu metinde dilin hangi işlevlerinden yararlanıldığını belirtiniz.
CEVAP:
Bu metinde dilin göndergesel işleviyle birlikte kanalı kontrol işlevinden de yararlanılmıştır.

Bu metindeki anlatım biçimini daha önce öğrenmiş olduğunuz öğretici, açıklayıcı ve tartış­macı anlatım biçimleri ile karşılaştırınız. Sonuçları defterinize yazınız.
CEVAP:













4.etkinlik
CEVAP:
Kanıtlayıcı anlatım çeşitlerini kutucuklardan seçerek ilgili boşluklara yazınız.
1.Makale: Kanıtlayıcı anlatımın en önemli türlerinden biridir. Bu yazı türüne gazete ve der­gilerde sık sık rastlarız. Düşünceler gerçeklere dayanır ve halkın kolayca anlayabileceği bir dille aktarılır. Düşünceler kişiseldir, notlarla gösterilmez. Bu yönüyle araştırma yazılarından ve incelemelerden ayrılır. Denemede olduğu gibi samimi bir anlatıma yer yerilmez; anlatım ciddidir.
2.Tenkit (Eleştiri): Bir eseri çeşitli yöntem ve anlayışlarla inceleyip değerlendirmektir. Bazen bir ese­ri tanıtmak ve o eser hakkında bilgi vermek amacıyla yazılmış yazılar anlamında da kullanılmaktadır. Bu yazı türü, eserin olumlu ve olumsuz bütün yönlerini ele alarak güzeli, doğruyu, iyiyi, çirkini, yanlışı bü­tünüyle incelemeyi esas alır.
3.Münazara: Karşıt görüşlere sahip iki grubun önceden belirlenen bir konu etrafında düşün­celerini jüri ve dinleyici önünde savunmasıdır. Genellikle üçer kişiden oluşan gruplar belli sureler içinde görüşlerini sunarlar. Bu türde amaç tartışmadan çok seçilen konunun etkili bir biçimde kanıtlanmasıdır.

7.etkinlik
Aşağıdaki cümlelerde bulunan zarfların altını çiziniz. Bu zarfların yapılarını ve çeşitleriniboş bırakılan yerlere yazınız.
CEVAP:

1. Kitaplar temiz tutulacak. (Basit, durum zarfı)
2. Kötü haber tez duyulur. (Basit, durum zarfı)
3. Sahilde çok güzel oteller var. (Basit, miktar zarfı)
4. Adam çokdoğru söylüyor. (Basit, miktar zarfı/ Basit, durum zarfı)
5. Her şeyi dosdoğru anlat bana. (Pekiştirilmiş, durum zarfı)
6. Arkadaşım güzel giyinmeyi çok sever. (Basit, durum zarfı/ Basit, miktar zarfı)
7. Ben de yürüyerek geleceğim. (Türemiş, durum zarfı)
8. Otobüs hemen kalkıyor. (Basit, zaman zarfı)
9. Mutlaka gelmelisin. (Basit, durum zarfı)
10. Onu hiç görmedim. (Basit, durum zarfı)
    1. Şimdi gelmezsen darılırım. (Basit, zaman zarfı)
    2. Yazın köye gidelim. (Türemiş, zaman zarfı)
    3. Bu kitabı tekrar okumalısın. (Basit, durum zarfı)
    4. Ben bu kitabı hiç okumadım. (Basit, miktar zarfı)
    5. Ne söylemek istediğini açık söyle. (Türemiş, durum zarfı)
    6. Ağabeyin birazönce geldi. (Birleşik, miktar zarfı / Basit, zaman zarfı)
    7. Buraya hemen gelmesini istiyorum. (Basit, zaman zarfı)
    8. Hemen buradan uzaklaş. (Basit, zaman zarfı)
    9. Derhâl bu kitabı okumaya başla. (Basit, zaman zarfı)
    10. Sabaha kadar gözüme uyku girmedi. (Edat grubu, zaman zarfı)
    11. Saat beşe doğru eve geldi. (Edat grubu, zaman zarfı)
    12. Kar, akşamdan itibaren hızlandı. (Edat grubu, zaman zarfı)
    13. Niçin gülüyorsun arkadaş? (Basit, durum zarfı)
    14. Kahvaltıdan önce kahve içiyordu. (Edat grubu, zaman zarfı)
    15. Çok konuşanı kimse sevmez. (Basit, miktar zarfı)
    16. Çokgüzel konuşuyorsun. (Basit, miktar zarfı / Basit, durum zarfı)
    17. Maşallah pek zeki bir çocuk! (Basit, miktar zarfı)
    18. Şair, gayet beyefendi bir insandı. (Basit, miktar zarfı)
    19. Fazla konuşan fazla yanılır. (Basit, miktar zarfı / Basit, miktar zarfı)
    20. Bu geceaz uyudu. (Basit, zaman zarfı / Basit, miktar zarfı)
    21. Manzara olağanüstü güzeldi. (Birleşik, miktar zarfı)
    22. Buralara daha yaz gelmedi. (Basit, zaman zarfı)
    23. Cennet kadar güzel yurdum var. (Edat grubu, miktar zarfı)
    24. Bunu bana nasıl yaparsın? (Basit, soru zarfı)
    25. Ne bakıyorsun öyle? (Basit, soru zarfı / Birleşik, durum zarfı)
    26. Hani beni arayacaktın? (Basit, soru zarfı)

8.etkinlik
Yukarıdaki metinde bulunan zarfları, aşağıdaki kutulardan ilgili olanlarına yazınız.
CEVAP:

Durum Zarfları	Zaman Zarfları	Miktar Zarfları	Soru Zarfları
Hemen hemenCin gibi Pırıl pırıl Fırıl fırıl Böyle Herhangi bir sebeple Kıpkırmızı İpi çekilen bir kukla gibi