9. Sınıf Dil ve Anlatım Sayfa 123 Soruları ve Cevapları ( Ekoyay Yayınları )

1.  Etkinlik
"Vermişti." cümlesini; özne, nesne, yer tamlayıcısı ve zarf tümleci ögeleriyle genişletiniz.
Bunları bana babam vermişti.
Bir asker, savaşın başladığı haberini vermişti.
Öğretmenimiz ödülü bana vermişti.
Ağaçlar o yıl meyvelerini erken vermişti.
 
Cümleye ilave ettiğiniz her ögenin, cümlenin anlamına yaptığı katkıyı aşağıya yazınız.
Cümleye ilave ettiğimiz öğeler kişi, yer, zaman, nesne, yönelme gibi anlamlar katmıştır.
 
♦  Ahmet, her sabah sırtında çantasını okula büyük zorluklarla getiriyordu.
Yukarıdaki cümlede "getiriyordu, Ahmet, sırt, okul, büyük zorluk, çanta, her sabah, getirmek" kelimeleri arasında bir anlam ilişkisi vardır.
a.Okul-sırt-çanta kelimeleri arasındaki ilişkiyi;
Okul, sırt, çanta kelimeleri çeşitli görevler üstlenerek bir durumu anlatmak üzere aynı cümlede kullanılmıştır.
 
b.Cümlenin yüklemi ile nesnesi arasındaki ilişkiyi;
Özne görevindeki kelime “Ahmet”, yüklem ise “getiriyordu” fiilidir. Özne, yüklemde belirtilen işi doğrudan yapmıştır.
 
c.Cümlenin öznesinin cansız bir varlık olup olamayacağını defterinize yazınız.
Cümlenin öznesi cansız bir varlık da olabilir. (Kalem yere düştü.)
 
Anlam bakımından birbiriyle ilişkili çeşitli kelimelerin, ekler yardımıyla bir anlam etrafında toplanmasına bağdaştırma denilebilir mi? Sınıfta sebebini tartışınız ve tartışma sonucunu defterinize yazınız.
Anlam bakımından birbirleriyle ilişkili çeşitli kelimelerin, ekler yardımıyla bir anlam etrafında toplanmasına bağdaştırma denir.