Bu yazının tamamı http://edebiyatfatihi.blogspot.com/ sitesinden alınmıştır. Kaynak siteyide ziyaret etmeyi lütfen unutmayın
SAYFA
69:
HAZIRLIK
ÇALIŞMALARI:
3.
BİR
MİLLET İÇİN DİLBİRLİĞİNİN ÖNEMİ
Dil; bir toplum için son derece önemli ve etkili bir araçtır. Dilini kaybetmiş bir millet milli benliğini değerlerini özünü daha doğrusu her şeyini kaybetmiştir.
Dil, duygu ve düşünceyi insana aktaran bir araç olduğu gibi, insan topluluklarının bir yığın ve kitle olmaktan kurtaran, aralarında “duygu ve düşünce birliği” olan bir millet haline getiren en önemli kültürel değerdir. Ayrıca dil, kültürün temeli olduğu gibi taşıyıcısıdır da. Dili yok ettiğiniz takdirde milli ruh ve kültür diye bir şey kalmaz. Bu sebeple dili korumak, koruyucu tedbirler almak önemlidir. Milli his ancak o milletin dili ile oluşturulabilir.
Dil, duygu ve düşünceyi insana aktaran bir araç olduğu gibi, insan topluluklarının bir yığın ve kitle olmaktan kurtaran, aralarında “duygu ve düşünce birliği” olan bir millet haline getiren en önemli kültürel değerdir. Ayrıca dil, kültürün temeli olduğu gibi taşıyıcısıdır da. Dili yok ettiğiniz takdirde milli ruh ve kültür diye bir şey kalmaz. Bu sebeple dili korumak, koruyucu tedbirler almak önemlidir. Milli his ancak o milletin dili ile oluşturulabilir.
SAYFA
71:
1.ETKİNLİK:
a)
b)
İslam inancı hakimdir.
Devlet yönetiminde hükümdarlık vardır.
c)
İslam dininin kabulü başlı başına bir kültürel
değişmedir. Bu dinin kabulüyle dil ve söyleyişte değişmiş. Sanatçılar bu dinin
kelime ve kavramlarını eserlerinde kullanmaya başlamışlardır. Metinde de bu yeni
kavaram ve kelimelere sıkça görmekteyiz.
d)
İslamiyetin
kabulü metinlerde kendini hissettirmiş, yeni değerler İslam inancına göre
işlenmiştir.
2.ETKİNLİK:
Metinde
kullanılan lehçe Hakaniye lehçesidir. Hakaniye Lehçesi dendiği zaman akla
Kaşgarlı Mahmut'un en çok beğendiği, öyle ki "Kaşgar dili","Kaşgar
Türkçesi" olarak da adlandırılan, bir diğer şekilde "Karahanlı Türkçesi"
(Karahanlıca)dilinin devirlerinden biri gelir.
Kaşgarlı'nın
şivelerle karşılaştırılırken "Türkçe" diye adlandırdığı Hakaniye lehçesi, ilk
Türk yazı dilidir. Bu yazı dili devresinden gelen eserlerin büyük kısmı Uygur
yazısı ile yazılmış olduğundan bu döneme Uygur dönemi, bu yazı diline de Uygurca
denilebilir. Fakat Türkoloji ve Türk dili öğretiminde Türkçenin bu ilk devresi
için biz "Eski Türkçe" adlandırmasını yapıyoruz."Eski Türkçe" dönemini
incelerken bu dönemin kapsadığı Hakaniye lehçesini ve özelliklerini de
inceleyebiliyoruz... Türkçe'nin ilk devirlerinden olan Eski Türkçe
devresi,dilimizin diğer evrelerindeki gelişmelerin kaynağıdır.Kısacası,
Türkçemizin bütün şekillerinin kökenine inecek olursak Eski Türkçe dönemini
incelemeliyiz.Türkçe'nin ana devresi ve temel yapıları bu dönemde
temellenmiştir.
Eski
Türkçe döneminde Köktürk yazısı (6.-8. yy.),Uygur Türklerinin kullandığı Uygur
Yazısı (8.-13. yy.) ve Müslüman olan Karahanlı Türklerinin Uygur yazısı ile
birlikte Arap yazısını da kullanmaya başladıkları Karahanlıca (10.-13.
yy.) dediğimiz birbirine çok yakın ağızlarda olan üç yazı dili meydana
gelmiştir.Üç ayrı alfabe kullanılmış olmasına rağmen yazı geleneğimizin izleri
üçünde de aynı özellikler gösterir. (Korkmaz,Zeynep)
B.Hakaniye
Lehçesi
c)Kutadgu
Bilig mesnevi nazım biçimi ve aruz ölçüsüyle yazılmıştır.İslami dönemin ilk
eseridir.Eserde Arapça ve Farsça kelimeler kullanılmıştır.Dil Hakaniye
Türkçesinin özelliklerini yansıtır. Olay örgüsü çevresinde düşünceler şahısların
karşılıklı konuşması şeklinde ifade edilmiştir.
3.ETKİNLİK:
Metinde
anlatılan olay:
Hükümdar ve Aytoldu arasında geçen konuşmalar
Metnin
birimi:beyit
Dizelerin
uyak düzeni:
aa/bb/cc/dd/ee
Mesnevi
nazım biçimiyle anlatılmıştır.
4.ETKİNLİK:
Kitabı
yazılma amacı: Okuyana yol göstermek ve her iki dünyayada da insanı mutlu
etmektir..
Kün
Togdı: Adalet
Ay
Toldı : Mutluluk
b)
Ay
Toldı Kün-Togdı’nın huzuruna çıkar.
|
Hükümdar’ın
Ay Toldıya suali
|
Ay
Toldı’nın Hükümdara cevabı
|
Ay
Toldı’nın hükümdara
cevabı
|
SAYFA
73:
Olay
örgüsü çevresinde düşünceler şahısların karşılıklı konuşması şeklinde ifade
edilmiştir.
Olay
farklı kavramları temsil eden dört kişinin karşılıklı konuşmaları etrafında
örgülenmiştir.
SAYFA
75:
ATABETÜ’L
HAKAYIK:
1)
2)
Yaradan
Tanrı, Rab, hak Resul gibi kelimeler kültürel değişimi
yansıtmaktadır.
3a)
Dörtlüklerde
“bilgi” ile kastedilen İslami değer, düşünce ve
bilgilerdir.
Çünkü
alimler bilgi ile Rabbi’ni tanır ve sever.
Hz.Muhammet’in
hadisinden örnek verilmesi bilginin önemini ve faydasını halka daha iyi
anlatmak içindir.
b)
“Yaradan
bilgi ile bilinir.”
“İnsanın
ziyneti akıldır.”
İnsan
bilgisi ile tanınır.
Bilgili
adam ölür fakat adı kalır.
Bilgiyi
Çin’de olsa bile arayınız.
5.etkinlik:
a)
Hakaniye Lehçesi
c)
Cahil temizlenmeyen bir kire benzetilmiştir.
Hz.
Muhammet’in hadisi iktibas sanatına örnektir.
Metin
dili yazıldığı çağa uygun olarak sade ve anlaşılırdır. Yabancı kelimelerde hiç
değişim olmadan bu güne kadar gelmiştir. Örneğin kitap, dünya, mal, şah,
neva… Türkçe kelimelerde ise k-g değişimi, t-d değişimi, m-b değişimleri
olmuştur. Bu değişimler hakaniye Türkçesinin en önemli
özelliğidir.
Metnin
Söyleyiş Özellikleri
Metin
dörtlükler ve beyitler halinde aruz ölçüsüyle söylenmiştir. Metinde ahenk
dörtlüklerle, beyitlerle ve kafiyeyle sağlanmıştır.
SAYFA
76:
Beyitler
mesnevi geleneğine, dörtlükler de sözlü edebiyat geleneğine bağlı kalarak kaleme
alınmıştır.
b)
Kitap
bir ahlak ve öğüt kitabıdır.Eserde bilginin önemi, faydaları, bilgisizliğin
zararlarının yanında ahlak, erdem, cömertlik gibi konulara da yer
verilmiştir.
Atebetü’l
Hakayık, insanlara bilgi vermek için yazılmış, didaktik eserdir. Bu eserde Edip
Ahmet, insanlara öğütler vererek hayatta hakikate ulaşmaları için neleri
yapmaları gerektiğini anlatmaktadır.
0 Yorumlarınız