2013 - 2014 9.Sınıf Türk Edebiyatı Sayfa 99 - 103 Soruları ve Cevapları ( Fırat Yayıncılık )

3.ÜNİTE  OLAY ÇEVRESİNDE GELİŞEN EDEBİ METİNLERİ
    TANIMA  VE GRUPLANDIRMA   

SAYFA 99

 1. Bir balıkçının oğlunun sultanla evlenmesi ve ardından yaşananlar metnin olayıdır.

2. Metindeki  olay  zamanı belirsizdir. Mekan olarak da Mısır, saray gibi mekanlar vardır.  

       Metnin türü masal olduğu için zaman ve mekan çoğunlukla belirsizdir.

  3.Balıkçı ve sultanın hangi ülkenin insanı olduğu belli değildir. Metinde böylesi bir bilgi  

  yoktur.

  4. Metindeki olağanüstü olaylar şunlardır:

v  Sultanın kocasının balıkçı olduğunu başına kakınca balıkçı kocasının konuşma yeteneğini kaybetmesi

v  Geminin direğinin som altından olması ve yelkenlerinin atlastan ( ipekten) olması.

 SAYFA 100

5. Metindeki yerleri haritada gösteremeyiz; bunlar  hayali, kurmaca mekanlardır.

6. Metindeki gerçeğe uymayan durumlar ve olaylar:

v  Sıçanın otları yemesiyle eski halinden on kat daha iyi olması,

v  Malçı’nın da aynı ottan şifa bulması…

v  Altı  kulaklı aygırın varlığı…

v  Atın sihirli olması ve konuşması ,

v  Atın Malçı’ya ad vermesi, kendi adını da değiştirmesi,

v  Malçı’nın şarkı söylemesiyle kurumuş yerlerin yapraklanması , ağaçların yapraklanmaya başlaması

7. Doğal bir durum değildir ;çünkü bu yetenekler gerçekliğe uygun değildir...

SAYFA 101:

8.  Hepsinde tasvirlere yer verilmiştir. Betimlemelere örnekler…

Balıkçı Güzeli adlı metinde “Bunun çok güzel, civan gibi bir oğlu varmış.”

Malçı Mergen metninde “ Ak ormanlık dağın koltuğunda , yer altı suyunun kenarında , sayılamayac kadar mal besleyen dağ gibi serveti besleyen altı köşeli keçe evinde Aybıçı adlı bay yaşarmış…”

“O en güzel sevgi”  metninde ise “Kırmızı ışıklı reklam yazıları ya da THY’nin o kocaman beyazlı , açık mavili  reklamı bu sis içinde çok kötü gözüküyordu…”

9.Balıkçı Güzeli’nde duyulan geçmiş zaman (miş’li geçmiş zaman ) ve geniş zaman kipi ; Malçı Mergen’de görülen geçmiş zaman (di’li geçmiş zaman) ve geniş zaman ; O En Güzel Sevgi metninde (görülen geçmiş zaman) kipi kullanılmıştır. Masallarda genelde duyulan geçmiş zaman kipi, öykülerde ise görülen geçmiş zaman kipleri kullanılır.

10. Benzerlikler:

 Metinlerin benzer yönleri yapısının olay örgüsü, yer , zaman ve kişi unsurları üzerine kurulması ; hepsinin edebi metin olmasıdır.

Farklılıkları :

Karagöz Oyunu gösterme amacıyla diğerleri anlatma amacıyla yazılmıştır.

1.metnin türü  masal , 2.metnin  (Malçı Mergen)türü destan (Altay Destanı)  3.metin ise öyküdür.

11. Karagöz oyunu adlı metindeki olayın kişileri Karagöz ve Hacivat’tır. Metin göstermeye bağlı bir metin olduğu için karşılıklı konuşmalara yer verilmiştir. Diğer metinlerde de karşılıklı konuşmalara yer verilebilirdi.

SAYFA 102:

12. Ah Şu Gençler adlı metin sahnede canlandırılabilir. Bu metinlerden Karagöz Oyunu ve Ah Şu Gençler metninde yay ayraç içinde açıklamalar vardır. Bu açıklamalar oyun sahnelenirken oyuncuların yapmaları gereken hareketleri göstermek içindir.

13. Tiyatro metinleri kaşıklı konuşmaya dayanmaktadır. Karagöz oyunu geleneksel Türk tiyatrosu olduğu için bu oyundaki olaylar belirli tipler arasında geçmektedir.

14. Ah Şu Gençler metninde olaylar altı kişi arasında geçmektedir.

Benzerlikler

Göstermeye bağlı olmaları ve yapı unsurları bakımından benzerlik göstermektedir.

Farklılıklar

Karagöz oyununda belirli tipler varken Ah Şu Gençler metninde çeşitli tipler ve karakterler yer almaktadır.

Karagöz oyununda yanlış anlamalar üzerine kurulu bir dil kullanılırken Ah Şu Gençler metninde konuya göre bir dil kullanılmaktadır.

Karagöz oyunu hayal perdesinde oynatılırken Ah Şu Gençler sahnede oynanmaktadır.

Bu metinlerin türü tiyatrodur. Bu metinler tiyatroda kullanılır.

TİYATRO TÜRLERİ

Geleneksel Tiyatro Türleri

§  Karagöz

§  Orta oyunu

§  Meddah

§  Köy Seyirlik Oyunları

Modern Tiyatro Türleri

§  Dram

§  Trajedi

§  Komedi

SAYFA 103:

1.Kullanılan unvanlar:

Padişah

Sultan

Bay

Kağan

Hanım

Bu unvanlar kişileri daha iyi tanıtmak için kullanılmıştır.

2.Tanık olduğumuz olayları görülen geçmiş zaman duyduğumuz olayları “duyulan geçmiş zaman ”kipiyle anlatırız.

3. 3.metinde “ O EN GÜZEL SEVGİ “ metninde günümüzde görebileceğimiz bir manzara betimlenmektedir.

6. ANLATMAYA BAĞLI EDEBİ METİNLER

§  Masal

§  Destan

§  Halk hikayesi

§  Mesnevi

§  Manzum hikaye

§  Hikaye

§  Roman

DEĞERLENDİRME :

A. edebi , anlatmaya ve göstermeye

b. masal, destan , halk hikayesi, hikaye ve roman …

c. göstermeye bağlı edebi metinler tiyatro türlerini oluşturur.

d. meddah, ortaoyunu, köy seyirlik oyunu

e. sahne

2. Anlatmaya bağlı eserlerde uzun ve kurallı cümleler kullanılırken göstermeye bağlı eserlerde günlük konuşma dili kullanılır. Cümleler daha açık ve kısadır. Söylenen sözün izleyici tarafından anlaşılması beklenir. Bunun için daha açık ve kısa cümleler kullanılır. Konuşma dilinin canlılığı sahnede yansıtılır.

3. D

4.Tiyatroda oyuncuların metinde yazar tarafından belirtilen sahne dekor ve kostüm özellikleri  ile metindeki yönlendirme ifadelerinden farklı şekilde canlandırması mümkündür; fakat yeni düzenlenmeyle ortaya çıkan oyun yazarın düşlediği , anlatmak istediğinden çok daha farklı olacaktır. Çünkü bütün bu unsurlar, metnin ayrılmaz bir parçasıdır. Bu ögeleri değiştirmek yazarın tasarladığı kurguyu zafiyete uğratacağından oyunun bütünlüğü de bozulacaktır.