11. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Sayfa 193 - 208 Soruları ve Cevapları

Bu Yazı http://edebiyatfatihi.blogspot.com Sitesinden alınmıştır. Bu Tarz yazıları bu sitede bulabilirsiniz

 

11. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları Mülakat Türü (sayfa 193-208)

SAYFA 193

Sevgi Özel, dil alanında birçok çalışması bulunan, aynı zamanda öykü ve romanları olan bir yazardır.

Sait Talat Helman, Türkiye’nin ilk kültür bakanıdır. Edebiyatla da ilgilenen Helman’ın on ikisi şiir kitabı olmak üzere elliye yakın eseri vardır.

3. Mülakat türünün Türk edebiyatındaki tarihsel gelişimini araştırınız.

Edebiyatımızda mülakat türünün ilk örneği Ruşen Eşref Ünaydın’ın 1918 yılında yazdığı “Diyorlar ki” adlı eseridir.

Türk edebiyatında mülakat türünde yazılmış eserlerden bazıları:

Hikmet Feridun Es – Bugün de Diyorlar ki (1932)

Mustafa Baydar – Edebiyatçılarımız Ne Diyorlar (1960)

Gavsi Ozansoy – Edebiyatımızda Dünküler mi Bugünküler mi Daha Kuvvetli, Kırk Yıl Sonra Diyorlar ki (1962), Beş Kuşak Konuşuyor (1967)

Tahir Kutsi - İç Göç (1964)

Halil Aytekin – Doğuda Kıtlık Vardı (1965)

Abdi İpekçi – Liderler Diyor ki (1969)

Yaşar Kemal – Çukurova Yana Yana (1955)

Nurullah Berk – Ustalarla Konuşmalar (1971)

Fikret Otyam – Uy Babo (1962)

Necmi Onur – Mezarlarında Yaşayanlar (1963)

Yaşar Nabi Nayır – Edebiyatçılarımız Konuşuyor (1976)

1 “Mülakat” sözcüğünün size çağrıştırdıklarını açıklayınız.

2 Gazete veya dergilerde sevdiğiniz bir yazar, sporcu, müzisyen, sinema sanatçısı vb. ile ya­pılmış mülakatları okumaktan hoşlanır mısınız? Niçin?

3 İmkânınız olsa kiminle hangi konuda mülakat yapmak isterdiniz? Niçin?

SAYFA 194

1 “Mülakat” sözcüğünün size çağrıştırdıklarını açıklayınız.

2 Gazete veya dergilerde sevdiğiniz bir yazar, sporcu, müzisyen, sinema sanatçısı vb. ile ya­pılmış mülakatları okumaktan hoşlanır mısınız? Niçin?

3 İmkânınız olsa kiminle hangi konuda mülakat yapmak isterdiniz? Niçin?

Yukarıdaki soruları kendinize göre cevaplandırınız.

SAYFA 198

1.ETKİNLİK

“Türkçeyle Dolu Dolu Geçen Bir Yaşam Öyküsü: Sevgi Özel” adlı metni ve sınıfa getir­diğiniz mülakatlardan birkaçını okuyunuz. Yazılış amaçları, dil-anlatım ve şekil özellikleri­ni tartışarak bu tür metinlerin ortak özelliklerini problem çözme yöntemiyle belirlemeye ça­lışınız. Tespit ettiğiniz özellikleri sınıf tahtasına yazınız.

Mülakat (Görüşme) Hakkında Bilgi

Mülakatların ortak özellikleri:

1. Alanında ün yapmış ya da toplum tarafından tanınmış kişilerle yapılır.

2. Mülakatın konusu, görüşme yapılacak kişinin uzmanlık alanına göre değişir.

3. Mülakatta sorulacak sorular önceden belirlenir.

4. Mülakatta sorulan sorulara verilen cevaplar olduğu gibi aktarılır. (Verilen cevaplara mülakat yazarı yorumunu katmaz.)

5. Mülakatlarda ağırlıklı olarak söyleşmeye bağlı anlatımdan yararlanılır.

2.ETKİNLİK

Metnin ilk paragrafında Sevgi Özel hakkında hangi bilgilerin verildiğini belirtiniz. Bu bil­gilerin niçin verilmiş olabileceğini tartışınız. Ulaştığınız sonuçları açıklayınız.

Metnin ilk paragrafında Sevgi Özel’in kişisel özellikleri, uzmanlık alanı ile ilgili bilgiler veriliyor. Yazarın eserlerinden söz ediliyor. Bu bilgiler mülakat esnasında Sevgi Özel'i daha iyi tanımamız, yapılan mülakatı daha iyi anlamamız için verilmiştir.

SAYFA 199

3.ETKİNLİK

Sevgi Özel’e yöneltilen soruları inceleyiniz. Bu bölümlerden hareketle Mustafa Kademoğlu’nun söyleşi öncesinde ne tür hazırlıklar yapmış olabileceğini belirtiniz. Mülakat öncesinde herhangi bir hazırlık yapılması gerekip gerekmediğini tartışınız. Ulaştığınız sonuç­ları açıklayınız.

M. Kademoğlu, mülakat öncesi soruları hazırlamış. Mülakat yapacağı kişinin vereceği cevapları göz önünde bulundurarak soruları daha geniş bir alana yaymış. Soruları düzene, sıraya koyduğu görülmektedir böylece konunun bütünlük içerisinde ilerlemesi sağlanmış.

4.ETKİNLİK

Sevgi Özel’le yapılan mülakat bir sorunu mu ortaya koymaktadır yoksa Sevgi Özel’i çe­şitli açılardan tanıtmayı mı amaçlamaktadır? Düşüncelerinizi metinden hareketle açıklayınız.

Bu mülakat var olan bir soruna uzman bir kişinin (Sevgi Özel) bakışını yansıtmak, onun önerilerine kulak vermek amacıyla yazılmış.

5.ETKİNLİK

“Türkçeyle Dolu Dolu Geçen Bir Yaşam Öyküsü: Sevgi Özel” adlı metnin göndericisi ve alıcısını belirtiniz.

Yazar: Gönderici

Okuyucu: Alıcı

6.ETKİNLİK

Mustafa Kademoğlu’nun Sevgi Özel’e yönelttiği sorularda eylemlerin hangi şahsa göre çekimlendiğini belirtiniz. Soruları dikkate alarak mülakat yapan kişinin hangi özelliklere sahip olması gerektiğini tartışınız. Ulaştığınız sonuçları açıklayınız.

Mülakattaki sorulara baktığımızda eylemlerin ikinci çoğul şahsa göre çekimlendiğini görüyoruz. M. Kademoğlu “sizli” bir hitap kullanmıştır. Bu hitap, saygı ve nezaketten ileri gelir.

Mülakat yapan kişide bulunması gereken özellikler:

Mülakata (görüşme) katılacak kişi ya da kişilerle ön görüşme yapmalı. Görüşmenin amacını ve özelliklerini belirtmeli. Mülakata katılacak kişiye, mülakat yeri ve zamanı hakkında bilgi verilmeli.

Görüşme yapan kişi, görüşmeye nazik bir ifadeyle giriş yapmalı. (Sizi buraya kadar yorduğum, değerli zamanınızı aldığım için özür dilerim. gibi)

Görüşeceği kişi ile ilgili araştırma yapmalı, bilgi toplamalı, görüşmeden önce soruları hazırlamalı

Mülakata yaptığı kişiye, sorularını açık, anlaşılır bir şekilde sormalı.

Görüşme sırasında nazik olmalı.

Mülakat yaptığı kişinin sözünü kesmemeli.

Sorulara verilen cevapları olduğu gibi aktarmalı.

Konuşması, kültürü, tavrıyla karşısındaki kişinin rahat ve ayrıntılı konuşmasına zemin hazırlamalıdır.

Giyimine dikkat etmeli, jest ve mimiklerini kontrollü kullanmalı, vurgu ve tonlamalara dikkat etmeli.

Mülakattan sonra görüştüğü kişiye teşekkür etmeli, görüşmeyi anlamlı bir cümleyle sonlandırmalı.

7.ETKİNLİK

“Türkçeyle Dolu Dolu Geçen Bir Yaşam Öyküsü: Sevgi Özel” adlı metinde Sevgi Özel’e yö­neltilen soruları dikkate alarak kültürü ve becerisiyle karşısındakini ikna edebilecek bilgi ve beceriye sahip olmanın mülakat açısından önemini açıklayınız.

Mülakat yapacak kişinin özellikleri yukarıdaki etkinlikte verildi.

8.ETKİNLİK

• Sevgi Özel’e yöneltilen soruları inceleyerek bu soruların mülakattan önce mi mülakat es­nasında mı belirlendiğini ve bu sonuca nasıl ulaştığınızı belirtiniz.

• Mülakatta iletişim anının mülakatın başarısına katkısı var mıdır? Düşüncelerinizi açık­layınız.

Mülakatta sorulacak sorular önceden hazırlanır. Fakat konunun akışına konuşmacının sözlerine bağlı olarak o yeni sorular ortaya çıkabilir.

Mülakatta iletişim anının mülakatın başarısına katkısı vardır. Mülakat yapan kişi soruları önceden hazırlayıp yöneltmekle kalmamalı, verilen cevaplara ya da mülakatın akışına göre yeni sorular da yöneltebilmeli.

9.ETKİNLİK

Sevgi Özel’le yapılan mülakatı daha önce incelediğiniz röportajlarla karşılaştırınız. Metin­ler arasındaki benzerlik ve farklılıkları belirtiniz.

Mülakat ile röportaj türlerinin farkı:

Mülakat, soru-cevap yöntemiyle yazılır. Sorular önceden belirlenir. Yazar, sorulara verilen cevapları olduğu gibi, yorum katmadan aktarır.

Röportajda yazar, araştırma yoluyla gezip görerek elde ettiği bilgileri kendi yorumlarını da katarak aktarır. Röportajda soru-cevap yöntemi kullanma zorunluluğu yoktur. Röportajda yazarın anlattıkları, bakış açısı öne çıkarken mülakatta mülakat yapılan kişinin sözleri ön plandadır.

10.ETKİNLİK

“Türkçeyle Dolu Dolu Geçen Bir Yaşam Öyküsü: Sevgi Özel” adlı metinde Sevgi Özel’in sorulara verdiği cevaplar olduğu gibi mi aktarılmış yoksa yazar, cevapları düzenlemiş midir? Bu kanıya nasıl vardığınızı açıklayınız.

Sorulara verilen cevaplar olduğu gibi aktarılmıştır.

11.ETKİNLİK

Mülakat yapılan kişinin sorulan sorulara verdiği cevapların değiştirilip değiştirilemeyece­ğini tartışınız. Ulaştığınız sonuçları açıklayınız.

Mülakatlarda görüşme yapılan kişinin sorulara verdiği cevaplar değiştirilmez. Mülakatlar nesnelliğe dayanan öğretici metinlerdendir.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

A. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun sözcükler yazınız.

• Mülakatlar BİLGİ VERMEK veya TANITMAK amacıyla yapılır.

• Mülakat metinlerinin yapısını SORU ve CEVAP oluşturur.

• Mülakatlar KENDİ ALANLARINDA TANINMIŞ kişilerle yapılır.

B. Aşağıdaki cümlelerde yargı doğru ise yay ayraç içerisine “D”, yanlış ise “Y” yazınız.

• Mülakatlarda ele alınan konu önce yüz yüze görüşülür daha sonra yazıya aktarılır ( D)

• Mülakatlarda dil alıcıyı harekete geçirme işleviyle kullanılır ( D )

Açıklama: Mülakatlarda dil, ağırlıklı olarak göndergesel işleviyle kullanılır. Mülakat yapılan kişinin önerilerinin olduğu bölümlerde dilin alıcıyı harekete geçirme işlevi görülür. Sonuç olarak mülakatlarda genellikle, dilin göndergesel işlevi kullanılır. Bunun yanında dilin alıcıyı harekete geçirme işlevine de yer verilir.

• Sorulacak sorular konuşmaların akışına göre mülakat sırasında belirlenmelidir ( Y )

• Hedef okuyucu kitlesi dikkate alınarak sorulacak sorular belirlenmelidir ( D)

• Mülakat, görüşme yapılan kişiye teşekkür edilerek bitirilmelidir ( D)

C. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları yanıtlayınız.

1. "Diyorlar ki" ve "Anafartalar Kumandanı Mustafa Kemal Paşa ile Mülakat" adlı eserler aşağıdakilerden hangisine aittir?

A) Falih Rıfkı Atay B) Mustafa Baydar C) Ruşen Eşref Ünaydın

D) Yusuf Ziya Ortaç E) Salih Bozok

Cevap: C

2. 1960’lı yıllarda gazetecilik yapmış olanların röportaj ve söyleşinin farklı olduğuna dair çok net tanımları var. Son dönemde yazılı medyada yer alan söyleşilere röportaj denmesi bir problem. Ben hiçbir zaman “Söyleşiye neden röportaj diyorsunuz?” diye insanları suçlamıyorum. Ama şöyle bir gerçek var, röportaj geleneği bitti. Bir kişiyle konuşmadan da röportaj yazılır. Bir olayı beş duyuya hitap edecek şekilde güçlü bir dil kullanarak anlatmak, bir insanın portresini tüm yönleriyle okuyucuya aktarmak, gazetecilikle edebiyat arasında bir dal. Bu anlamdaki röportajın öldüğünü düşünüyorum.

Bu paragraftan hareketle röportaj türüyle ilgili aşağıda verilen yargılardan hangisine ulaşıla­maz?

A) Günümüzde mülakat türü için röportaj sözcüğünün kullanıldığı

B) Röportaj türünün günümüzde pek örneğinin kalmadığı

C) Röportajda edebî bir dil kullanıldığı

D) Röportajda yüz yüze görüşmenin şart olmadığı

E) İletişim alanındaki gelişmelerin röportaj türünü öldürdüğü

Cevap: A

3. Aşağıdakilerden hangisi röportaj ve mülakat türünün ortak özelliklerinden değildir?

A) Genellikle bir sorunu ortaya koymak amacıyla yapılmaları

B) Sözlü anlatım türleri arasında yer almaları

C) Dilin göndergesel işleviyle kullanılması

D) Genellikle gazete ve dergilerde yayınlanmak amacıyla yazılmaları

E) Konuşmaların olduğu gibi yazıya aktarılması

Cevap: E

D. Aşağıdaki soruları cevaplayınız.

1. Mülakatların gazete ve dergilerde daha çok yayımlanmasının nedenleri nelerdir?

2. Mülakatlarda sorulara verilen cevaplar yorumlanarak yazıya aktarılabilir mi? Niçin?

Sayfa 199’daki 11. etkinliğe bakınız.