9. Sınıf Türk Edibiyatı Yazılısı Sorular ve Cevaplar

I: metin

YAĞMUR

Uyu! Gözlerinde renksiz bir perde, Varsın bahçelerde rüzgar gezinsin,
Bir parça uzaklaş kederlerinden. Yağmur ince ince toprağa sinsin,
Bir ruh gülümsüyor gibi derinden, Bir başka alemden gelmiş gibisin, Mehtabın ördüğü saatler nerde? Dalmış gözlerinle pencerelerde.

2. METİN: YAĞMUR

0.5 mm’den daha büyük sıvı damlaları şeklindeki yağışa yağmur denir. Eğer hava dağılırsa damlalar daha da küçülebilir. Yağmr, metar ve gözlemlerde R ile rapor edilir. Yağmurun yoğunluğu, düşme oranına bağlıdır.
1)Yağmur adlı parçayla yağmur şiirini yazılış amaçları ve dil özellikleri bakımından karşılaştırınız.



I. Metin







II. Metin

2) I. Dünya Savaşının bireyin davranışları ve toplum üzerindeki etkisini anlatan edebi metin hangi bilimlerden yararlanır? Önemli olan üç tanesini yazınız

A)

B)

C)

3) “ Heykel , sinema ” sanatları hangi sanat dallarına örnektir?

Heykel:

Sinema:

4) Edebi metinlerin temel ifade şekillerini yazınız.

A.

B.

5) Polis teşkilatı, romanda hırsızlık yapan birini tutuklamak için harekete geçer mi?Bu edebi metnin hangi özelliğini gösterir ?

HAYAT

- Özgür ufuklar kuşatılmış hayallerin pençesindeyse;
yamalı düşünceler
kırılgan umutlar
derin iç çekişidir
ve şaşkın bakışlar fırtınasında
yalan sığınılacak en büyük liman
sevgi yalnızlığın çaresi
hayatsa dalından kopmuş kuru bir yapraktır

Yukarıdaki üç sanat ifadesiyle hangi kavram ele alınmıştır.Bu üç sanat ifadelerinin anlatılmak istenen konuyu nasıl ele aldığını kısaca anlatınız.

6) Cümlelerde verilen boşlukları uygun şekilde doldurunuz.

· “Olay, düşünce, duygu ve hayâlleri dil aracılığıyla, sözlü veya yazılı olarak biçimlendirme sanatına ………………. denir. Resim sanatının malzemesi nasıl fırça ise, …………….. ın malzemesi ise ………. dir.”

· İnsanın ruhsal durumunu anlatan bir edebî metin, …………… biliminden yararlanır.

· Doğal dili kişiye özgü duyarlıkla kullandığı için edebî metnin dili ………….. bir dildir.

· Edebî metnin konusu, en geniş anlamıyla doğa ile ilişki hâlindeki duyan, düşünen tasarlayan ve yaşayan ……………. dır.

· Metinler ……………………… ve ………………. diye ikiye ayrılır .(4p)

· Olay, düşünce, duygu ve hayâlleri dil aracılığıyla, sözlü veya yazılı olarak etkili ve güzel bir biçimlendirme sanatına ………………. denir.(2p)

· Edebî metnin konusu, en geniş anlamıyla doğa ile ilişki hâlindeki duyan, düşünen tasarlayan ve yaşayan ……………. dır. (2p)

· ………………….., bir dönemdeki dinî, siyasî, sosyal, ekonomik, sivil, askerî hayatın duygu, anlayış ve zevk bütünüdür.(2p

· Sanatları sınıflandırma şemasına göre Kar şiiri ,…………………..ın bir kolu olan……………………..örnek olabilir.

8- Edebi metnin tanımını yapınız. Özelliklerininden beş tanesini yazınız.

9- Üç arkadaş sinemada Irak savaşını konu edinen bir film izlerler. Filimden sonra birinci arkadaş “bu film gerçek hayatta olanları aynen anlatmış “diyor, ikinci arkadaş;” hayır bu neticede bir filimdir hepsi hayal gücü kurmacadır” diyor.Üçüncü arkadaş nasıl bir yorumlama yapmalı ki bu edebi eserle ilgili en doğru yorum olsun?

10- Dramatik ritmik sanatları yazınız. Birer örnek veriniz.

11- Dil olmasaydı hayatımız nasıl olurdu? Düşüncelerinizi yazınız.

12- Mermerden mutfak tezgâhı yapan usta ile mermeri heykele dönüştüren heykeltıraşın yaptıkları arasında ne fark vardır? Açıklayınız.

13- . “Sonbahar,taşımak, umut,bir, sevda, kuşlar, mektup, gün, dolu” kelimelerine getireceğiniz eklerle güzel ve farklı cümleler kurunuz.

14- Yazarın öykülerinin belkemiğini yakın tarih oluşturuyor. Ancak sanatçı tarihi olduğu gibi aktarmaktan yana görünmüyor. Karmaşık kapıyı kolaylaştırmıyor; sadece okurun eline bir anahtar tutuşturuyor. Tarihi değerlendirmek işi okura kalıyor.

Bu parçada geçen “okurun elime bir anahtar tutuşturmak” sözüyle anlatılmak istenen nedir, birkaç cümleyle açıklayınız.

Aşağıdaki cümlelerin karşısına yargılar doğru ise (D), yanlış ise (Y) yazınız.

a. Sanat eseri, öncelikle doğruluk ve fayda değil, güzellik amacı güder. ( )

b. Birinci Dünya Savaşı’nı anlatan bir edebî metin, Fizik biliminden yararlanır. ( )

c. Aynı dili konuşan insanlar, ortak kültür değerlerini paylaşırlar. ( )

ç. Edebi gerçeklik, kaynağını diğer bilim alanlarının ortaya koyduğu sonuçlardan alamaz. ( )

( )Sanat metinlerinin anlamı yoktur, anlamları vardır.

( ) Sanat eserleri bilimsel eserler gibi bilgilendirici ve nesnel olmalıdır.

( )Sanat eseri biricik ve özgündür.

( )Bir sözcüğün veya bir ifadenin ait olduğu metnin yapısı ve bütünlüğü içerisinde, değer ve anlam kazanmasına “bağlam” denir.

( ) Dizelerde ünlü harflerle yapılan ahenge aliterasyon denir.

TEST SORULARI

1- Edebiyat her şeyden önce tarihî ve kültürel olandan hareketle dille gerçekleştirilen güzel sanat etkinliğidir. Bu etkinlik ile insan olan her yerde ve zamanda karşılaşıldığını, insanı konu alan çalışma alanlarının yetkinlikleri dile getirilmektedir. Öyleyse güzel sanatların kaynağı ve özelliklerinden söz edebilmek için somut olarak insanı tanımak gerekir.

Yukarıda güzel sanatların hangi yönü üzerinde durulmaktadır?

A) Evrensel bir özelliğe sahip olması
B) Kaynağının insan olması ve insanı konu alması
C) Zamanla gelişme göstermesi
D) Tarihi ve kültürel konuları işlemesi

E) Edebiyatla içli dışlı olması

2-Aşağıdakilerden hangisi güzel sanatların özelliklerinden değildir?

A) Her an genişlemekte, değişmekte ve zenginleşmektedir.
B) İnsanda bulunan güç ve yeteneğin sonucu ortaya çıkar.
C) Özgün bir çalışmanın ürünüdür.
D) Yeni bir yapı kurma ve şekil verme girişimidir.
E) Güzel sanatların dış dünya ile ilişkisi yoktur.

3- Sanat eseri insana ne ahlâksızlık öğretir ne de ahlâklı olmayı öğütler. Ahlâk karşısında kayıtsızdır. Kişilere gündelik hayatta kullanılacak bilgi verdiği de söylenemez. Çünkü gerçekliği yorumlar, dönüştürür ve yeniden yapılandırır. Buna sanata özgü gerçeklik denir. Ama sanat eseri sezgisel bilgi vererek insanın katı gerçekliğinin ötesini düşünmesini sağlar.

Yukarıda sanatın ve sanat eserinin hangi özelliğine değinilmemiştir?

A) Sanat, insana öğüt vermez.
B) Sanat, gerçeği yeniden yorumlayarak bize sunar.
C) Sanat eseri, insanın hayal dünyasından dış dünyaya yansımasıdır.
D) Sanat, insanın sezgisel yeteneğini geliştirerek farklı düşünmesini sağlar.
E) Sanat eserinin dile getirdiği gerçeklik kişiye özgü değildir.

4- Aşağıdakilerden hangisi sanatın özelliklerinden değildir?

A)Kavramların, gözlemlerin değil, sezginin öne çıktığı eserler ortaya koyar.
B) Öğretmez, açıklamaz, göstermez.
C) Sezdirir, çağrıştırır, hissettirir, duyurur, hatırlatır.
D)Doğanın gözlemlenmesi sonucu ortaya çıkar.
E) Sanat kendi geleneği içinde varlığını sürdürür.

5- Sesle yapılan sanatlara fonetik sanat denir. Bu tanıma göre aşağıdaki sanat dallarından hangisi bu gruba girmez?

A) Müzik
B) Edebiyat
C) Tiyatro
D) Resim
E) Opera

6- Anlatmayla veya nakletmeyle gerçekleştirilen sanat metinlerine anlatmaya bağlı edebî metinler denir. Bu tanıma göre aşağıdaki türlerden hangisi bu gruba girmez?

A) Destan
B) Masal
C) Halk Hikâyesi
D Roman
E) Müzik

7- Atatürk: “ Söz ve anlamı, yani insan dimağında yer eden, her türlü bilgileri ve insan karakterinin en büyük duygularını, bunları dinleyenleri veya okuyanları, çok ilgili kılacak şekilde söylemek ye yazmak sanatıdır edebiyat. Bunun içindir ki, edebiyat ister nesir halinde olsun, ister nazım biçiminde osun, tıpkı resim gibi heykeltıraş gibi özellikle musikî gibi güzel sanatlardan sayıla gelmektedir.” diyor. Atatürk’ün yukarıdaki ifadeleri edebiyatın hangi özelliğini belirtiyor?

A) Edebiyatın güzel sanatlar içerisindeki yerini
B) Edebiyatın insanı ve doğayı konu almasını
C) İnsanın duygularının bir göstergesi olduğunu
D) Nesir ve nazım şeklinde yazılmasını
E) Anlatmaya dayalı bir tür olduğunu

8- Varoluşun sırrına eren insan, yarına inanır ve geleceğe hazırlanır. Yarına inanan, geleceği bugünden hazırlayan insan, ortaya koyduğu kalıcı eserlerle yaşadığı yere damgasını vurur. Günü gününe yaşama ilkesini benimseyen, yarına inanmadığından gelecek için bir hazırlık yapmayan insan ise yaşadığı yerde bir iz bırakmadan göçüp gider.

Yukarıdaki paragraf sanatın hangi yönünü açıklamaktadır?

A) Sanat her zaman bir değişim içerisindedir.
B) Sanat insanı ölümsüzleştir.
C) Sanatın malzemesi insan ve dildir.
D) Sanat insanı geleceğe hazırlar.
E) Sanat insana varoluşunu hatırlatır.

9-Aşağıdakilerden hangisi edebiyatın özelliklerinden değildir?

A) İnsanın duygu, düşünce ve hayallerini konu edinir.
B) Sözlü ve yazılı olarak ikiye ayrılır.
C) Güzel sanatlar arsında sayılır.
D) Kendine özgü kuralları vardır.
E) İnsan düşüncesinin ürünü olan her yazılı ve sözlü ifade edebiyatın inceleme alanına girer.

10- I) Edebiyat dille gerçekleştirilen güzel sanat etkinliğidir.
II) Edebiyatın konusu insandır.
III) Sanat değeri taşıyan insanda üstün bir güzellik duygusuyla heyecan uyandıran dil ürününe edebî eser denir.
IV) Edebî eserin estetik bir değer taşıması gerekmez.
V) Edebî eseri yaşatan başlıca öge dilidir.

Yukarıdaki numaralı cümlelerden hangisinde bilgi yanlışı vardır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

11- Çağımız sanatı hemen her alanda büyük bir anlatım zenginliğine sahiptir. Farklı çevrelerden, hatta kültürlerden etkilenme olayı çağımızda tüm açıklığıyla ortaya çıkar. Etkilenme, sanatın “evrenselliğini” destekleyen bir durumdur.

Yukarıdaki paragrafta sanatın hangi özelliği üzerinde durulmuştur?

A) Kaynağının insan oluşu
B) Etkilenme alanının fazlalığı
C) Sürekli kendini yenilemesi
D) Sanatın evrenselliği
E) Sanatın insana ve doğaya bakışı

12- İnsan, güzel duygu ve düşüncelere gereksinim duyar. Her insanda güzele ve güzelliğe karşı bir yöneliş vardır. Sanat ise insandaki güzel duygu ve düşünceleri ortaya çıkartır, insanı günlük hayatın sıkıcı ve anlamsız yönlerinden uzaklaştırır, insanın edebî yönünü ortaya koyar.

Yukarıdaki paragraf sanatın hangi yönünü ortaya koymaktadır.

A) Sanat ile edebiyat arasındaki ilişki
B) Sanat ve müzik arasındaki ilişki
C) Sanat ile resim arasındaki ilişki
D) Sanat ile doğa arasındaki ilişki
E) Sanat ile insan arasındaki ilişki

13- Aşağıdaki sanat dallarından hangisi görsel sanatlardan değildir?

A) Mimari
B) Heykel
C) Fotoğraf
D) Resim
E) Müzik

14- Aşağıdakilerden hangisi güzel sanatlardan biri değildir.

A) Resim
B) Edebiyat
C) Müzik
D) Heykel
E) Halıcılık

15- I) Edebiyat kelimelerle yapılan güzel sanattır.
II) Müzik sesleri melodi haline getirme sanatıdır.
III) Tiyatro, bale ve opera ses ve görsel sanatların karışımıdır.
IV) Fotoğraf ve sinema da güzel sanatlardan sayılır.
V) Edebiyat sadece görsel bir sanattır.

Yukarıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) I B) II C) III D)IV E) V

16- Duyguların taşa, tahtaya kazılması ile …………, maddelerin şekillenmesi ile ………….ortaya çıkmış; duyguların seslerle belirtilmesi ………..e temel olmuş, çeşitli oyunlarla …………., yazının bulunmasıyla da ………….. başlamıştır.

Yukarıdaki boşluklara sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Resim-heykel-müzik- tiyatro- edebiyat
B) Heykel- bale-tiyatro-müzik-edebiyat
C) Edebiyat- opera-müzik-tiyatro- resim
D) Resim-heykel-tiyatro-müzik-edebiyat
E) Edebiyat-heykel-bale-tiyatro-müzik

17- Ses ve görüntüyü kullanarak yapılan güzel sanatlara karma sanatlar adı verilir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi karma sanattır.

A) Resim
B) Tiyatro
C) Heykel
D) Müzik
E) Edebiyat

18- Yalnız görüntüyle yapılan sanatlara plastik sanat denir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi plastik sanat değildir?

A)Dokumacılık
B) Marangozluk
C) Aşçılık
D) Heykel
E) Duvarcılık

19- Bir yapı ve ifade biçimi kazanmış sanat eseri kendisine özgü bir iletişim aracıdır. Kullanılan malzeme ile ifade edilmek istenen husus birleşerek bir bütün oluşturur. Artık bu bütün yeni bir varlıktır. Benzeri olsa da eşi yoktur.

Bu paragrafta sanat eserinin hangi özelliği vurgulanmaktadır?

A) Öznelliği
B) Özgünlüğü
C) Nesnelliği
D) Evrenselliği
E) Etkileyiciliği

20- Sanatçı kendine özgü bakış açısı ve duyarlılığıyla varolanı seçer, ayıklar, yorumlar sonra da yine dönemine ve kendisine özgü bir teknikle bu malzemeden yeni bir yapı ortaya çıkarır. Ancak bu kurgu inandırıcı, çağrıştırıcı, düşündürücü olmalıdır. Bunun için sanat eserinin önemli bir özelliği de kurgulu olmasıdır.

Yukarıdaki parçada sanat eserinin hangi özelliğine değinilmemiştir?

A) Sanat eserinde kurgu önemli yer tutar.
B) Ortaya konulan sanat eseri döneminden izler taşır.
C) Sanat eserinde sanatçının kendi özelliklerini bulmamız mümkündür.
D) Sanat eseri varolanı farklı gözle bizlere gösterir.
E) Sanat eseri, insan doğasının bir sonucudur.

21) Aşağıdakilerden hangisi dilin kültür taşıyıcısı olduğunu gösterir?

a) Dilin seslerden örülmüş bir yapının olması

b) İnsanların iletişim kurabilmek için genellikle dili kullanması

c) Bazı dillerin zamanla unutulması

d) Atasözlerinin kulaktan kulağa çağımıza ulaşması

e) Her milletin dilinin farklı olması

22)Aşağıdakilerden hangisi edebi metinlerin özellikleri arasında gösterilmez?

a)Yaratıcısının anlatım özelliklerini yansıtmaları

b) Yazıldıkları dönemin kültürel özelliklerini gösterebilmeleri

c) Okuyucuda güzel duygular uyandırabilmeleri

d) Herkese aynı derecede hitap eden bir dille oluşturulmaları

e) Dilin anlatım olanaklarının zenginleştirilmesinde rol almaları

TEST CEVAP ANAHTARIDIR…

1)B

2E

3E

4D

5D

6E

7A

8B

9E

10D

11D

12A

13E

14E

15E

16A

17B

18D

19B

20E

21)D 22)D