77. sayfa tiyatro metinleri:
2. ETKİNLİK:
“Tiyatro, tiyatro metni, dram,
drama, dramatik tür, oyun” kelime ve kelime gruplarının
anlamlarını
ve bunların kullanımları hakkında
bilgi edininiz.
Tiyatro: Tiyatro, bir
sahnede, seyirciler önünde oyuncuların sergilenmesi amacıyla hazırlanmış
gösteridir. Farklı bir şekilde duyguların ve olayların hareket(jest)ve
konuşmalarla anlatılmasıdır
Tiyatro metni: Göstermeye
bağlı anlatımla oluşturulmuş eserlere tiyatro metni denir.
Dram : Trajediyle komediyi
bir araya getiren tiyatro çeşididir. Modern tiyatronun sürekli olarak aristokrat
zümrenin yaşayışını veya sadece hayatın gülünç taraflarının sahneye konmasını
yeterli bulmayarak hayatı birçok tarafıyla temsil etme arzusundan doğmuştur.
Drama : İçinde gerilim,
çatışma, zengin olaylar, karşıtlıklar bulunan herhangi bir yapıt ya da
olay
Dramatik tür Dramla, yani
oyun türü ile ilgili olan. 2. Oyun türü ile kesin ilintisi olmadan, içinde
gerilim, çatışma, zengin olaylar, karşıtlıklar bulunan herhangi bir yapıt ya da
olay. 3. Zaman ve konu bakımından gerilimli ve bölümlü yoğunluğu olan bir yapıt
türü
Oyun: Sahnede
canlandırılmak için yazılmış metin
3. ETKİNLİK:
Tiyatroya gitmek, temaşa etmek,
temaşa sanatı, görsel sanatlar, tiyatro metni” kelime
gruplarının
anlamlarını ve bu kelime
gruplarının ait oldukları dönemleri araştırınız.
Tiyatroya gitmek: Tiyatro oyunu seyretmek
Temaşa etmek: Seyretmek, bakmak
Temaşa sanatı : Oyun, temsil, piyes, tiyatro, sahne
sanatları.
Görsel sanatlar :Görsel sanatlar göze hitap eden ürünler
çıkaran sanatlardır
Tiyatro metni: sahnede canlandırılmak için yazılmış
metin.
4. Etkinlik
Tiyatro metinlerinde olay örgüsünü
karşılamak üzere farklı bir terim kullanılıp
kullanılmadığını
Araştırınız
Tiyatro metinlerinde olay örgüsünü karşılamak üzere
Dramatik örgü terimi kullanılır.
5. Etkinlik
Kemal Bilbaşar’ın edebiyatımızın
hangi döneminde eserler verdiğini ve “Çıldır Gölü
Efsanesi”ni
hangi tarihte yazdığını
araştırınız.
Kemal Bilbaşar, (d. 1910, Çanakkale - ö. 21 Ocak 1983,
İstanbul),
Girdiği Edirne Öğretmen Okulu'ndan 1929 yılında mezun olan
Bilbaşar, altı yıl sonra Gazi Eğitim Enstitüsü, Tarih Bölümü'nü bitirdi. 1937
yılında İzmir Karataş Orta Okulu'nda başladığı tarih öğretmenliğini, 1961
yılında emekli olana kadar sürdüren yazarın ilk öyküsü, 1939 yılında İlhan İleri
ve Cahit Tanyol ile birlikte çıkardıkları edebiyat dergisi "Aramak"ta
yayımlandı. Aynı yıl ilk kitabı olan " Anadolu'dan Hikâyeler" basıldı. Yazar ve
eleştirmen Doğan Hızlan, Bilbaşar'ın eserlerini " "Kasaba olgusu
değerlendirilmesinde edebiyat ve toplumbilim açısından paha biçilmez belgeler
taşır." şeklinde yorumlamıştır.
1943 yılında Türk yazınında yabancılaşma olgusunun ilk
örneği sayılan "Denizin Çağrısı" adlı ilk romanını yazdı. Asıl tanınmasına yol
açan kitabı "Cemo", (1967) Türk Dil Kurumu Roman Ödülü kazandı ve MEB 100 temel
eser listesi (ortaöğretim) ile MEB 100 temel eser listesi (ilköğretim)
listelerine girdi. Yerleştiği İstanbul'da biyografik özellikli romanlar yazmayı
sürdüren Kemal Bilbaşar'ın öykü ve düzyazıları, gazete ve dergilerde
yayımlandı.
II. Dünya Savaşı sonrası Doğu Anadolu köylüsünün geri
kalmışlığını da dile getiren yazar, bir dönem politikayla da
ilgilenmişti.
“Çıldır Gölü Efsanesi”ni hangi
tarihte yazmıştır?
“Çıldır Gölü Efsanesi”ni 1945 yılında Ankara radyopsunda
canlandırılmak üzere yazmıştır.
6. Etkinlik
“Aktör ve aktris” kelimelerinin
anlamını araştırınız.
Genel olarak tiyatroda herhangi bir oyunu oynayan erkek
oyuncuya aktör denir.
Genel olarak tiyatroda herhangi bir oyunu oynayan kadın
oyuncuya aktris denir.
7. Etkinlik
“Trajedi, komedi, müzikli tiyatro”
terimleri hakkında bilgi edininiz
TRAJEDİ
İlk tiyatro türünün adıdır.
Klasik dönem trajedisinin özellikleri
-Manzum olarak yazılır.
-Konularını mitoloji ve tarihten alır.
-Oyun kahramanları soylu kişilerden
seçilir.
-Trajediler erdem ve ahlâk temeli üzerine
kurulur.
-Vurma, yaralama, öldürme olayları sahnede
gösterilmez;konuşmalarla duyurulur.
-Sade, açık, anlaşılır bir dil kullanılır. Halk diline yer
verilmez.
-Üç birlik kuralı (Konunun bir günle, bir mekânla ve tek
bir olayla sınırlandırılması ) uygulanır.
En ünlü trajedi yazarları:
Eski Yunan'da Aiskhylos, Euripides. Sophokles; Klasik
Fransız edebiyatında Corneille ve Racine'dir.
KOMEDİ
İnsanların ve olayların gülünç yanlarını göstermek için
yazılan tiyatro türüdür.
Klasik komedyanın özellikleri
-Kişilerde ya da toplumda görülen aksaklıklar, gülünç
taraflar sergilenerek seyirciyi hem güldürmeyi hem de düşündürmeyi
amaçlar.
-Kişiler toplumun her kesiminden olabilir.
-Her türlü olay sahnede canlandırılır.
-Konuşma dili kullanılır.
-Nazım ve nesir olabilir.
-Üç birlik kuralına uyulur.
Komedi
Çeşitleri
Vodvil(entrika komedisi):
Yalnız güldürme amacı güden komedilere denir.
Fars (kaba güldürü):
Abartılı hareketlerle sivri esprilerle güldürmeyi amaçlayan komedilere
denir.
Parodi: Gerçekte güldürücü
olmayan bir olayı gülünçleştirerek işleyen komedilere denir.
Satir: Yergiye dayanan
komedilere denir.
Karakter Komedisi: Bir
kişinin karakterini ortaya koymak için yazılan komedilere
denir.
En ünlü komedi
yazarları:
Eski Yunan'da Aristophanes, Klasik Fransız edebiyatında
Moliere'dir.
DRAM
Dramlarda, trajedilerde işlenen acıklı olaylarla komedi
oyunlarında işlenen güldürü unsurları bir arada işlenir.
Dram türünün
özellikleri
-Hem acıklı hem de güldürücü olaylar, hayatta olduğu gibi
bir arada bulunur.
-Olaylar tarihten ve günlük olaylardan
alınır.
-Kişiler toplumun her kesiminden olabilir.
-Üç birlik kuralına uyulmaz.
-Nazım ya da nesir şeklinde olabilir.
-Kahramanlar ait oldukları çevrenin diliyle
konuşurlar.
-Perde sayısı sınırlı değildir.
Başlıca dram
çeşitleri
Melodram: Heyecan
verici, acıklı ve duygusal olaylara dayanan müzikli drama melodram
denir.
Feeri: Masalımsı
oyunlara feeri denir.
En ünlü dram
yazarları:
İngiliz yazar Shakespeare dramın ilk ürünlerini vermiştir.
Ancak bu türün özelliklerini Victor Hugo belirlemiştir. Şehitler, Geothe diğer
ünlü dram yazarlarıdır.
Müzikli
Tiyatro:
a) Opera: Sözlerinin tümü
ya da çoğu "koro, solo, düet" biçiminde şarkılı olarak söylenen müzikli tiyatro
eseridir. Oyunculara, orkestra eşlik eder.
b) Operet: Eğlenceli, hafif
konulu, içinde bestesiz konuşmalar da bulunan müzikli tiyatrodur. Daha çok halk
için yazılmış eserlerdir.
c) Opera Komik: Operetin,
yüksek sınıf için yazılmış, besteli biçimidir.
ç) Vodvil: Hareketli,
eğlenceli bir konuya dayanan, içinde şarkılara da yer verilen hafif komedidir.
Bu nedenle vodvil, bir "komedi türü" olarak da gösterilir.
d) Bale: Konusu; türlü dans
ve davranışlarla anlatılan müzikli, sözsüz tiyatro türüdür.
Bu yazı http://yeniedebiyat.blogspot.com sitesinden alınmıştır.
