2. Gelecekten Söz Eden Anlatım-Bağlaç
Metin İnceleme
1. Gelecekten söz
eden anlatımla oluşturulmuş metinlerin ortak özelliklerini
bulunuz.
CEVAP:
Gelecekten söz eden metinlerin ortak özellikleri:
•
Gelecekten söz eden metinler varsayım ile oluşmuştur.
• Gelecekten söz
eder.
• Verilerden yola çıkılarak geleceğe ait tahmin yapılabilir.
•
Olandan çok olması istenilen anlatılır.
• Gerçekleşmesi mümkün olmayan tasarı
ve düşünceler(ütopya) anlatılır.
• Genellikle gelecek zaman ifadesi
kullanılır.
2. Bu üç metni gelecekten beklenenlerin gerçekleşip gerçekleşmemesine göre
karşılaştırınız. So¬nuçları belirtiniz.
CEVAP:
1.metinde gelecekten
beklenenler gerçekleşmiş, 2.ve 3.metinde ise gerçekleşmemiştir.
3. İlk metinde çocuğun gelecekle ilgili hayali nedir?
CEVAP:
Günün
birinde bir at çiftliğine sahip olmak.
4. Öğretmen, çocuğun hayalleriyle ilgili yazmış olduğu yazıyı neden
beğenmiyor? Çocuk niçin öğ¬retmeninin beğenmediği bu ödevi hiç değiştirmeden
geri veriyor?
CEVAP:
Öğretmen, çocuğun hayalleriyle ilgili yazmış olduğu
yazıyı, o hayalleri gerçekçi bulmadığı için beğenmiyor. Çocuk, öğretmeninin
beğenmediği bu ödevi, hayallerini gerçekleştirme hususunda inatçı ve azimli
olduğu için hiç değiştirmeden geri veriyor.
5. Çocuğun hayalini gerçekleştirmekte inatçı olmasını doğru buluyor musunuz?
Anlatınız.
6. Çocuk bir at çiftliğine sahip olmak yerine bir uzay gemisinin
kaptanı olmayı hayal etseydi sizce metnin devamında olaylar nasıl gelişirdi?
Sözlü olarak ifade ediniz.
7. “Hayal hırsızlığı” sözünden ne anlıyorsunuz?
Açıklayınız.
8. Gelecekten söz eden anlatım gelecekle ilgili varsayımlarımızı
ihtiva eder. Genellikle ihtimal bildi¬ren kelime veya kelime grupları ile
gelecek zaman kipiyle çekimlenmiş fiiller kullanılır. Metinlerdeki bu unsurları
bulunuz ve bunların işlevlerini belirtiniz.
CEVAP:
Öncelikle başladığım
işi bitireceğim. İki sene evvel iyi bir avukat olmak için girdiğim hukuk
fakültesini bitirip bir büro açmak istiyorum. Bir de işlerden arta kalan zamanda
yıllardır biriktirdiğim notların kitaplaştırılması lazım. Tabii ki kitap
çıktıktan sonra kitapevlerinde yapılacak imza günleri epey vaktimi alacak gibi.
Olsun, okuyucularımla yapacağım sohbetler bana ayrı bir haz verecektir.
9. Yukarıdaki şiirde şair, gelecekle ilgili olarak nasıl bir dünya düşünüyor?
Açıklayınız.
CEVAP:
Hırsın, kinin kapısının kapandığı, yüzlerde çocuksu
gülümsemenin olduğu, gözlerde sevginin ışığının yandığı, yaşlıların korkusuz,
çocuklar mutlu olduğu, gençliğin sevinç yaşatmak için birbiriyle yarıştığı, her
renkyüreğin hep aynı anlayışla çarptığı, bayrakların hep aynı rüzgârla
okşandığı, yeryüzünde sürekli bir olimpiyat şenliğinin yaşandığı, her şeyin
iyilik, güzellik, dostluk üstüne olduğu, aklın aydınlığında ve duygunun selinde
yıkanmış, ülküsü kardeşlik olan, günlük güneşlik bir dünya düşünüyor.
10. Metinlerdeki bakış açılarını belirleyiniz. Bunları defterinize
yazınız.
11. “Her Şey Gelecek” adlı metinde yazar gelecekle ilgili planlarını
nasıl anlatıyor? Belirtiniz.
12. Yukarıdaki metinde bazı kelimeler
belirginleştirilmiştir. Bu kelimeler tek başına bir anlam ifade eder mi? Niçin?
Sözlü olarak ifade ediniz.
CEVAP:
Belirginleştirilmiş kelimeler tek başına
bir anlam ifade etmez. Çünkü bunlar edattır.
13. Altı çizili kelimeler, kullanıldıkları cümlelerde nasıl bir görev ve
anlam kazanmıştır? Açıklayınız.
CEVAP:
Altı çizili kelimeler bağlaçtır ve
kullanıldıkları cümlelerde eş görevli kelimeleri, söz gruplarını ve birbiriyle
anlamca ilgili cümleleri bağlarlar.
14. Altı çizili kelimeler cümleden çıkarıldığında, cümlenin anlamında bir
değişiklik veya daralma olup olmadığını tartışınız. Sonuçlan defterinize
yazınız.
CEVAP:
Altı çizili kelimeler cümleden çıkarıldığında, cümlenin
anlamında bir değişiklik olmamakta, ancak daralma olmaktadır.
15. Belirginleştirilmişkelimelerle altı çizili kelimelerin en önemli farkı
nedir? Açıklayınız.
CEVAP:
Belirginleştirilmiş kelimeler edat, altı çizili
kelimeler ise bağlaçtır. Edatlar, genellikle kendisinden önceki kelimelerle
anlam ilgisi kurup cümlede görevli (edat, sıfat ve zarf) olarak kullanılır.
Bağlaçlar ise cümlede yapı bakımından bir görev üstlenmez, ancak cümleye farklı
anlamlar katar.
16. Metinlerde zaman bildiren sözleri ve çekimli fiilleri tespit ediniz.
Bunların hangi anlamda ve ni¬çin kullanıldıklarını açıklayınız.
17. Düşsel
anlatımla gelecekten söz eden anlatımı karşılaştırınız. Benzer ve farklı
yönlerini sözlü olarak ifade ediniz.
CEVAP:
“Düşsel anlatım” ile
“Gelecekten söz eden anlatım” arasındaki benzerlik ve farklılıklar:
•
Gelecekten söz eden anlatımda ve düşsel anlatımda kişinin kendi hayal
dünyasındakiler dile getirilir ve buna göre bir anlatım yolu seçilir.
•
Düşsel anlatımda gerçeklikle ilgisi olmayan tamamen çağrışımlara dayalı olaylar,
kişiler, varlıklar, zamanlar anlatılır ve bu yapı unsuruyla konu ve tema
oluşturulur.
• Gelecekten söz eden anlatımda ise gerçeklerden yola çıkılarak
tahmine dayalı bir anlatım yolu benimsenir.
• Gelecekten söz eden anlatım
gerçeğe daha yakındır.
18. İlk üç metindeki bağlaçları bularak bunların kullanılma nedenlerini
açıklayınız.
CEVAP:
METİNLER BAĞLAÇLAR
Hiç Hayallerinizden Sıfır
Aldınız mı? ve, hatta, de, da, ki
Bir Dünya Düşünürüm da, ve, ki
Her Şey
Gelecek da, -le(ile), de, ama, ki
Anlama ve Yorumlama
3.etkinlik
Düşsel ve gelecekten söz eden anlatımla yazılmış yazıların
benzer ve farklı yönlerini aşağı¬daki tabloya yazınız.
CEVAP:
Benzer
yönleri Farklı yönleri
Her iki anlatım türünde de kişinin kendi hayal
dünyasındakiler dile getirilir ve buna göre bir anlatım yolu seçilir.
• Düşsel anlatımda gerçeklikle ilgisi olmayan tamamen çağrışımlara dayalı
olaylar, kişiler, varlıklar, zamanlar anlatılır ve bu yapı unsuruyla konu ve
tema oluşturulur.
• Gelecekten söz eden anlatımda ise gerçeklerden yola
çıkılarak tahmine dayalı bir anlatım yolu benimsenir.
• Gelecekten söz eden
anlatım gerçeğe daha yakındır.
4.etkinlik
Benim dinim ne ümittir ne korku;
Allah’ıma sevdiğimden
taparım.
Ne cennet ne cehennemden bir korku
Almaksızın vazifemi
yaparım.
Ziya GÖKALP
Yukarıdaki dörtlükte bulunan “ne…ne”leri inceleyerek
aşağıdaki soruları cevaplayınız.
Birinci dizede hangi öğeleri
bağlamıştır?
CEVAP:
Yüklemleri bağlamıştır.
Üçüncü dizede hangi öğeleri bağlamıştır?
CEVAP:
(Yan cümleciğe ait)
Dolaylı Tümleçleri bağlamıştır.
İlk iki dizenin yüklemini bulunuz. Yüklemler olumlu mudur?
Niçin?
CEVAP:
1.dizenin 2 yüklemi vardır: “ümittir” ve “korku(dur)”
Her
iki yüklem de “ne…ne” bağlacından dolayı şekil bakımından olumlu göründüğü halde
anlamca olumsuzdur.
2.dizenin yüklemi ise “taparım” sözcüğüdür. Bu sözcük
anlamca olumludur.
Bu bağlaçları “de” bağlacıyla değiştiriniz. Aynı anlamı sağlıyor mu?
Belirtiniz.
CEVAP:
Hayır, aynı anlamı sağlamıyor. Çünkü her iki bağlacın
da anlam değeri farklıdır.
“ne…ne” bağlacı cümleden çıkarıldığında anlamda bir daralma olup olmadığını
söyleyiniz.
CEVAP:
“ne…ne” bağlacı cümleden çıkarıldığında anlamda daralma
değil, değişme olmaktadır.
“ne…ne” bağlacı hangi kelimelerle ve nasıl grup oluşturmuştur?
Açıklayınız.
CEVAP:
“ne…ne” bağlacı, 1.dizede “ümit” ve “korku”
isimleriyle; 3.dizede ise “cennet” ve “cehennem” isimleriyle grup
oluşturmuştur.
5.etkinlik
“Ve” bağlacı; aynı görevdeki öğeleri, kelimeleri ve cümleleri
birbirine bağlama göreviyle kullanılır.
Aşağıdaki cümlelerde “ve” bağlacının
hangi unsurları birbirine bağladığını yukarıdaki kutu¬cuklardan seçerek parantez
içindeki boşluklara yazınız.
CEVAP:
Kitaplarını ve defterlerini çantasına
yerleştirdi. (Nesneleri bağlamış)
Annesi ve babası onu ziyaret edecekmiş.
(Özneleri bağlamış)
Sınavlara evde ve okulda düzenli olarak
hazırlandı.(Dolaylı tümleçleri bağlamış)
Kuğulu Park’a gidecek ve bu sevimli
kuşlara yem atacaktı. (Cümleleri bağlamış)
Burası bir zamanlar geniş ve güzel
bir ovaydı. (Sıfatları bağlamış)
“ve” bağlacının yerine virgül veya noktalı virgül kullanılabilir
mi?Açıklayınız.
CEVAP:
Evet, kullanılabilir. Çünkü virgül ve noktalı
virgülün de görevi eş görevli sözcük ya da cümleleri sıralamak ve
bağlamaktır.
6.etkinlik
Aynı görevdeki kelimeleri, söz gruplarını ve cümleleri
birbirine bağlayan “de/da” bağlacının cümleye kattığı anlamlan yukarıdaki
kutucuklardan seçerek parantez içindeki boşluklara yazınız.
CEVAP:
Toplantıda başkan yardımcısı da konuştu. (benzerlik, karşılaştırma)
Önüme
kırmızı halılar serseler de gitmem oraya. (dahi, bile)
Bu kitabı oku da
bana anlat lütfen. (zaman)
Okulunu bitirecekmiş de öğretmen olacakmış.
(küçümseme)
Dün bizi saatlerce beklettin de gelmedin. (yakınma)
Çalıştı da üniversiteyi kazandı. (neden)
Çok çalıştı da kazanamadı. (ama,
fakat)
Kütüphaneye de gidilebilir dershaneye de. (tercih)
Annesi de
babası da onun buraya gelmesini istiyordu.(hem…hem)
Sözü uzattı da uzattı.
(pekiştirme)
7.etkinlik
Cümlede “ile” sözcüğünün yerine “ve”bağlacı getirilebiliyorsa
bu kelime bağlaçtır.
Aşağıdaki cümlelerin sonundaki boşluklara “ile”
sözcüğünün edat mı bağlaç mı olduğunu yazınız.
CEVAP:
Silgisiyle
kalemini yanına almadan sınava gelmiş. (BAĞLAÇ)
Sabahleyin kuş sesleriyle
uyanıyoruz. (EDAT)
“İle” sözcüğünün edat ve bağlaç görevinde kullanıldığı ayrı ayrı cümleler
oluşturunuz.
CEVAP:
Edat : Otobüsle kamyonun hız sınırı bu yolda
aynıdır.
Bağlaç : Otobüsle yaptığımız yolculuk çok rahattı.
8.etkinlik
Olumlu yüklemlerle birlikte kullanılan ve cümleye genellikle
olumsuzluk anlamı kazandı¬ran “ne…ne” bağlacının aşağıdaki cümlelere kattığı
anlamları kutucuklardan seçerek parantez içindeki boşluklara
yazınız.
CEVAP:
Hava ne soğuk ne sıcak. (ortalama)
Ne hasta bekler
sabahı ne taze ölüyü mezar. (olumsuzluk)
9.etkinlik
Genellikle çekimli eylemlerden sonra kullanılan “ki” bağlacının
cümleye kattığı anlamları aşağıdaki kutucuklardan seçerek parantez içindeki
boşluklara yazınız.
CEVAP:
Bu köydeki insanlar iddia ederler ki bu su
şifalıdır. (açıklama)
Geldim, gördüm ki ortalıkta kimsecikler yok.
(şaşma)
Bu çocuklara da zaten güvenilmez ki! (yakınma)
Acaba çocuğa
bir kötülük yaparlar mı ki? (endişe)
Bela ki ne bela! (pekiştirme)
10.etkinlik
Cümlede “yalnız ue ancak” sözcüklerinin yerine “sadece” edatı
getirilebiliyorsa bu kelimeler edattır. Aynı sözcüklerin yerine “fakat” bağlacı
getirilebiliyorsa bu kelimeler bağlaçtır.
Buna göre;
Aşağıdaki cümlelerin
sonundaki boşluklara “yalnız ve ancak” sözcüklerinin edat mı bağlaç mı olduğunu
yazınız. Ve bunların cümleye kattığı anlam farkını belirtiniz.
CEVAP:
Dediklerini alırım; yalnız önce şu işi hâlledelim. (BAĞLAÇ) “fakat”
anlamında
Bu konuyu ona yalnız sen söyleyebilirsin, dediler.(EDAT) “sadece”
anlamında
Bizimle gelebilirsin; ancak hiç konuşmayacaksın. (BAĞLAÇ) “fakat”
anlamında
Bu konuyla ilgili olarak size ancak on dakika ayırabilir. (EDAT)
“sadece” anlamında
“Yalnız” sözcüğünün edat, bağlaç, zarf ve sıfat görevinde kullanıldığı ayrı
ayrı cümleler oluşturunuz. Bu sözcüğün cümlelere kattığı anlam farklarını
belirtiniz.
CEVAP:
Edat: Buralarda yalnız onun sözü geçerlidir. (“sadece”
anlamında)
Bağlaç: Sen de konuşabilirsin; yalnız hakaret etmek yok. (“fakat”
anlamında)
Zarf: Tartışmada yalnız kalmaktan çok korkarım. (fiilimsiyi
belirtmiş)
Sıfat: Sonunda ona da “Yalnız Adam” lakabını taktılar. (ismi
nitelemiş)
12.etkinlik
“Ama,fakat, yalnız, ancak, lakin, ne var ki, ne yazık ki”
cümlede aynı anlama gelen bağlaçlar¬dır. Bu bağlaçlar. “Çok çalışıyor ama
başaramıyor.” örneğinde olduğu gibi genellikle aralarında an¬lamca karşıtlık
bulunan iki ayrı ifadeyi ya da iki ayrı cümleyi birbirine bağlar.
“Ama”
bağlacının cümleye kattığı anlamları aşağıdaki kutucuklardan seçerek parantez
için¬deki boşluklara yazınız.
CEVAP:
Arkadaşının kalbini kırdı ama çok
üzüldü. (sebep)
Çıkabilirsin ama önce ödevini bitir. (koşul, şart)
Güzel ama güzel bir tatil geçirdik. (pekiştirme)
Bak kızarım ama!
(tehdit)
13.etkinlik
“Yalnız duyan yaşar.” sözü derler ki doğrudur.
“Yalnız
duyan çeker.” derim, en doğru söz budur.
“Yalnız” sözcüğü cümlede niçin
kullanılmıştır?
CEVAP:
Edat göreviyle kullanılmıştır.
Açıklayınız. “Yalnız”ın yerine “sadece” edatını getirebilir miyiz?
Belirtiniz.
CEVAP:
Evet, getirebiliriz.
Bu tür kelimeler, metinden çıkarıldığında anlamın bozulup bozulmadığını
tartışınız. Sonuç¬lan defterinize yazınız.
CEVAP:
Bu tür kelimeler,
metinden çıkarıldığında anlam genellikle değişmekte veya bozulmaktadır.
14.etkinlik
Herhangi bir yapım eki almamış, kök hâlindeki bağlaçlar
“basit”: yapım eki alarak oluşturulmuş bağlaçlar “türemiş”; birden fazla
sözcüğün bir araya gelmesiyle oluşturulmuş bağlaçlar ise “birleşik”
bağlaçtır.
Buna göre aşağıdaki bağlaçları gruplarına ayırarak bu
bağlaçlarıilgili yerlere yazınız.
CEVAP:
Basit Bağlaçlar:ve, de, ki, bile,
hatta, ile, nitekim, lakin, ise, ancak, fakat.
Türemiş Bağlaçlar: üstelik,
yalnız.
Birleşik Bağlaçlar:veya, ya da, çünkü, yoksa, oysa(ki), hâlbuki,
madem(ki), ne var ki, ne yazık ki.
15.etkinlik
“Yalnız” sözcüğü aşağıdaki cümlelerde farklı görev ve
anlamlarda kullanılmıştır. Bu cümlele¬rin yanındaki kutucuklardan “yalnız”
sözcüğünün görevini işaretleyiniz.
CEVAP:
Gökyüzünde yalnız gezen
yıldızlar, edat isim sıfat zarf bağlac
Yeryüzünde sizin kadar yalnızım.
edat isim sıfat zarf bağlac
Yalnız Efe’yi seyrettiniz mi? edat isim sıfat
zarf bağlac
Yalnız seni sevdim ben, dedi. edat isim sıfat zarf bağlac
Giderim; yalnız beni hiç aramayın. edatisimsıfatzarfbağlac
Bunların cümlelere kattığı anlam farklılıklarını tartışınız. Sonuçlan sözlü
olarak ifade ediniz.
CEVAP:
1.cümlede, “gezen” fiilimsisini durum yönüyle
belirtmiş bir zarftır. 2.cümlede ekeylem almış bir niteleme sıfatıdır. 3.cümlede
“Efe” isminin niteleme sıfatıdır. 4.cümlede “sadece/tek/bir” anlamında bir
edattır. 5.cümlede ise “fakat” anlamında bir bağlaçtır; bu cümleye “yalnız”
sözcüğü, “koşul/şart” anlamı katmıştır.
Ölçme ve Değerlendirme
B. Gelecekten söz eden anlatım ile ilgili aşağıdaki bilgileri doğru yanlış
(DY) olarak değerlen¬diriniz.
(D) Gelecekten söz eden anlatım, hayatın
sürekli bir değişim içerisinde olduğunu savunan ve ede¬biyata hız ve dinamizm
kazandırmak isteyen bir anlatım çeşididir.
(D)Gelecekten söz eden anlatıma
bağlı gelişen edebiyat anlayışında geleneğin kalıplarından kur¬tulmak
hedeflenmiştir.
(D)Gelecekten söz eden anlatıma bağlı gelişen edebiyatın bir
hedefi de yeni biçim ve içerikle mo¬dern çağa dönük eserler vermektir.
(D)Bu
anlatımı eserlerinde kullanan sanatçılara göre duygudan arındırılan ve süslü
söyleyişlerden, klasik düşünce ve kalıplarından sıyrılmış bir sanat eserinde,
modern hayatın imajlarıyla dolu an¬latımlar yer alacaktır.
(Y)Gelecekten söz
eden anlatımla oluşturulmuş eserlerde yalnızca uzay. uzay mekikleri ve savaş¬lar
anlatılır.
(Y)Anlam yönüyle birbirleriyle ilgili cümleleri ve aynı görevdeki
kelimeleri birbirine bağlamaya ya¬rayan kelimeler edattır.
(D)Bağlaçlar
cümleden çıkarıldıklarında cümlenin anlam ve anlatımında -genellikle- bozulma ve
eksilme olmaz.
(D)Bazı bağlaçlar kaldırılıp yerlerine virgül veya noktalı
virgül kullanılabilir.
(Y)Yalnız başına anlamı olmadığı hâlde, cümle
içerisinde kelimeler arasında çeşitli anlam ilgileri kurarak anlam kazanan
kelimeler bağlaçtır.
C. Aşağıdaki cümlelerde geçen bağlaçların altını çiziniz ve cümlede hangi
anlamda kullanıl¬dıklarını yanındaki boşluklara yazınız.
1. Ya bizimle
geleceksiniz ya evde kalacaksınız. (tercih)
2. Bütün arkadaşlarıyla arası
iyi, öğretmenleriyle de çok iyi anlaşıyor. (karşılaştırma)
3. Hüznün de
kendine özgü bir güzelliği olduğunu düşünüyorum. (eşitlik)
4. Sınavlar bitti
ama hayat devam ediyor. (fakat)
5. Bahçede kediler varmış da o yüzden eve
girememiş. (küçümseme)
6. Yüzünü bile hatırlamıyorum artık. (dahi)
7.
Derste anlatılanları iyi dinlemiş ki soruların hepsini cevapladı. (sebep)
8.
Size bir hikâye anlatacağım fakat siz sessiz duracaksınız. (koşul)
9. Meğer
yıllarca boşuna beklemişsin onu. (yeni farkına varma)
10. Beni rahat bırakın
zira ders çalışmam gerek. (sebep)
11. Şiiriniz kısa olmalı çünkü uzun şiirler
okuyucuyu çabuk sıkar. (sebep)
12. Üzerinde eski püskü bir ceket vardı,
üstelik ayağı da çarpıktı. (ayrıca)
13. Kendisinden haber alamadık hatta
öldüğünü bile düşündük. (üstelik, ayrıca/dahi)
14. Madem istediniz, sınıf
başkanı oluyorum. (sebep)
15. Dün akşam izlediğimiz maç da maçtı hani.
(pekiştirme)
16. Eve tam zamanında gittim yoksa yemek yanabilirdi. (aksi
takdirde)
17. Babasını kaybettiği için hem okuyacak hem çalışacak. (ikisi
birlikte)
D. Aşağıda bulunan edatları “edat kutusu”na, bağlaçları ise “bağlaç kutusu”na
yazınız.
Edat Kutusu Bağlaç Kutusu
sadece, dolayı, kadar, değil, için, göre, sanki
veya, çünkü, hatta, yoksa, nitekim, üstelik, lakin, oysa(ki), hâlbu¬ki,
madem(ki), ise, ister… ister, hem… hem,
E. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.
1. Aşağıdaki yargılardan hangisi gelecekten söz eden anlatımla oluşturulmuş
metinle¬rin özelliklerinden biri değildir?
A) Varsayımlara başvurulması
B)
Açıklayıcı bilgilerle düşüncenin anlaşılması sağlanması
C) İhtimal bildiren
kelime ve kelime grupları¬nın kullanılması
D) Anlatıcının, olayların
tasarlanmasında kişi¬liğini gizlemesi
E) Zaman bildiren sözlerin ve çekimli
fiillerin sık sık kullanılması
2. Sanço kardeş, diye bağırdı Don Kişot. mace¬ra denen şeyin tadına
varacağız. Ama beni büyük bir tehlike içinde görsen bile. Yardım etmek için
kılıcına davranmaktan sakın; ser¬seri takımının hücumuna uğradığım zaman başka
tabi,o zaman yardımıma gelirsin. Sen şövalye olana dek, meslektaşlarıma
saldır¬manı istemiyorum.”
İspanyol yazar Cervantes (Servantes)’in Don Kişot
isimli romanından alınan bu bö¬lüm, aşağıdaki anlatım çeşitlerinden han¬gisine
örnek gösterilebilir?
A) Betimleyici anlatım
B) Açıklayıcı anlatım
C)
Gelecekten söz eden anlatım
D) Tartışmacı anlatım
E) Öğretici anlatım
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “de”, “da”
bağlacı cümleye “eşitlik,
gibilik” anlamı kat¬mıştır?
A) O şiiri okumuş da anlayamamış.
B) Bundan
sonra özür dilese de affetmem.
C) Gitti de bir mektup bile yazmadı.
D)
Sözünü ettiğim elbiseyi aldım da giymedim.
E) Gazetedeki ilanı ben de
görmüştüm.
4. “İle” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangi¬
sinde bağlaç olarak
kullanılmamıştır?
A) Doğduğu kentle yaşadığı kent arasında, yıllarca gidip
geldi.
B) Bir romanıyla bir öyküsü filme alındı.
C) Elindeki uzun saplı
fırçayla tavanı boyadı.
D) Kitaplarıyla defterlerini aynı çantaya
yer¬leştirdi.
E) Şapkasıyla kahverengi paltosu uyum için¬
deydi.
5. Aşağıdaki metin türlerinin hangisinde gele¬cekten söz eden anlatımdan
yararlanıl¬maz?
A) Hatıra B) Hikâye C) Roman
D) Tiyatro E) Şiir
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ne… ne…” bağlacı nesneleri birbirine
bağlamaktadır?
A) Yaşıtlarına göre boyu ne uzun ne kısa.
B) Ne şapkasını
aldı ne şemsiyesini.
C) Bu olaydan ne kendinin ne kardeşinin ha¬beri
vardı.
D) Ne evden dışarı çıkıyor ne kitap okuyor.
E) Ne arkadaşlarına
soruyor ne başkasına.
7. Aşağıdakilerin hangisinde “ve” sözcüğü nes¬neleri bağlama göreviyle
kullanılmıştır?
A) Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak Ve bir zaman
bakacaksın semaya ağlayarak
B) Gözlerin, dişlerin ve ak pak gerdanınla
Ne
güzel komşumuzdun sen Fahriye Abla
C) Su sesi ve kanat şakırtısından Billur
bir avize Bursa’da zaman
D) Öfkenin homurtusu geliyor dipten
Ve kadın
İskilip’ten ya da Nizip’ten
E) Geceyi ve seni düşünüyorum
Duyuluyor
uğursuz uzaklığı seslerin
Read more
