SAYFA 57:
Read more
- 1) Oğuz Kağan Destanının teması kahramanlık, Köktürk Yazıtlarının teması ise Türk ulusunun benliğini unutmaması ve birlik olması gerektiğidir.
- Sözlü dönemde de yazılı edebiyata (edebiyat fatihi özgün içerik) ait ilk örneklerde de arı bir dil kullanılmıştır.Köktürk Yazıtlarında ise kısa cümleler ,ÖzTürkçe bir dil olması,aliterasyonlu bir anlatım ve bir söylev niteliği taşıyan dil kullanılmıştır.
- Sözlü edebiyat döneminde daha çok ölüm, tabiat,aşk ayrılık gibi temalar üzerinde durulmuş;yazılı edebiyata ait ilk örneklerde ise daha çok sosyal, siyasi,idari konular ve dini içerik (uygur metinleri) vardır.
SAYFA 58:
1.ETKİNLİK:
Köktürk
Yazıtları, Moğolistan'ın kuzeyinde,
Baykal gölünün güneyinde, Orhun ırmağı vadisindeki Koşo Saydam gölü
yakınlarındadır.
b) Orhun’da
yerleşen Türkler tarafından kullanıldığı için de Türük, Türk Alfabesi denir.
Türklere mahsustur ve Esik Kurgan yazısına benzer. Hunlar, Göktürkler ve sathi
olarak da Asya ve Avrupa’ya yayılan Türk kavimleri, kullanmıştır. Bu alfabede
resmin göze hitap ettiği ve ses haline geldiği açıkça görülür. Göktürk alfabesi
otuz sekiz harften meydana gelir. Dördü sesli olup, sekiz sesi karşılar, gerisi
sessizdir. Ayrıca ok, ko, uk, ku, ük, kü, nç, nd, gibi heceler ayrı harflerle
gösterilmiştir.edebiyat
fatihi özgün içerik) Sesli
harfleri, sessizler okutur. Sağdan sola doğru yazılır. Tonyukuk, Kültigin ve
Bilge Kağan hatırasına yazılıp, dikilen Orhun Abideleri bu alfabenin şaheser
numunesidir. Bunlar ayrıca Türkçe'nin bilinen ilk yazılı
metinleridir.
2) Köktürk
Yazıtları, Türk tarihi, toplum yaşamı, kültürel yapısı yönünden de aydınlatıcı
bilgilerle doludur. Yazıtlar Göktürk Kağanlığı'nın resmi ağızdan yazılmış bir
tarihi görünümündedir. Tarihte ilk kez Türk adıyla kurulan bu devlet bozkır
devletlerinin (edebiyat
fatihi özgün içerik) belirgin
özelliklerini taşır. Aynı soydan gelen bütün boylarını "il" adıyla oluşturacak
yapıda merkezi otoriteye bağlanması, siyasal erkin hemen bütünüyle orduya
dayandırılması, dolayısıyla da iktisadi gücün bu orduyla
sağlanması.
Döneme
özgü özellikler:
- Kağanın "kut"lu olduğu inancı(Tanrı gibi gökte olmuş Türk Bilge Kağan...)
- Gök Tanrı inancı( inanç sistemi)
- Devlet idaresindeki birtakım unsurlar:(şadpıt, tarkat, buyruk beyleri...)
- Ordunun sevk edilmesi, düzenlenen askeri seferler
- Dönemin yer adları:(Ötüken,Şantung Ovası,Demir Kapı,İnci Nehri,Tibet)
- Çinlilerle anlaşmalar yapıldığı (siyasi zihniyet)
- Çinlilerle ipek,altın , (edebiyat fatihi özgün içerik) gümüş ticareti yapıldığı (ekonomik zihniyet
- Çinlilerin Türklere yaptığı hileler, entrikalar...(siyasi ilişkiler)
- Kısa cümlelerin kullanılması, dilin ÖzTürkçe olması,anlatımda aliterasyonlar görülmesi,bir söylev niteliğinde olması edebi zevki yansıtmaktadır.
3) Köktürk Yazıtlarını (Orhun , Âbideleri), yazılı
edebiyatımızın ilk ve muhteşem örneğidir. Modern Türkçemizin tüm kuralları,
günümüzün bir çok sözcüğü, doğal ve olgun bir söyleyişle, sanki bugünün
yapıtlarıymış gibi karşımızdadır.
Bu yazıtlar, bu yönleriyle (edebiyat fatihi özgün içerik) Türk tarihine ışık tutan önemli belgelerdir. Göktürk Yazıtları, bir hakanın, halkına hesap vermesi, halkın devlete, millete karşı görevlerinin hatırlatılması, düşmanın hilelerine nasıl karşılık verileceğinden söz edilmesi ve Türklerin yüksek ahlak ve seciyesinin anlatılması açısından önemlidir.
Bu anıtlar Türk adının, Türk milletinin isminin geçtiği ilk Türkçe metindir. Türk tarihinin taşlar üzerine yazılmış ilk belgesidir.
Türk töresinin, Türk medeniyetinin, yüksek Türk kültürünün yazılı belgesidir.
Türk hitabet sanatının erişilmez bir şaheseridir. Hükümdârâne eda ve ihtişamlı bir hitap tarzının yazılı örneğidir. Yalın ve keskin üslubun şaşırtıcı örnekleridir. Türk dilinin kaynağı, Türk yazı dilinin başlangıcının bilinmeyen dönemlere kadar gittiğinin delilidir.
Eski Türkçeyi gerek Göktürk, gerekse Uygur Türklerinin bıraktığı eserlerden takip ettiğimiz için de bu yazıtlar, ayrı bir öneme sahiptir...
Bu yazıtlar, bu yönleriyle (edebiyat fatihi özgün içerik) Türk tarihine ışık tutan önemli belgelerdir. Göktürk Yazıtları, bir hakanın, halkına hesap vermesi, halkın devlete, millete karşı görevlerinin hatırlatılması, düşmanın hilelerine nasıl karşılık verileceğinden söz edilmesi ve Türklerin yüksek ahlak ve seciyesinin anlatılması açısından önemlidir.
Bu anıtlar Türk adının, Türk milletinin isminin geçtiği ilk Türkçe metindir. Türk tarihinin taşlar üzerine yazılmış ilk belgesidir.
Türk töresinin, Türk medeniyetinin, yüksek Türk kültürünün yazılı belgesidir.
Türk hitabet sanatının erişilmez bir şaheseridir. Hükümdârâne eda ve ihtişamlı bir hitap tarzının yazılı örneğidir. Yalın ve keskin üslubun şaşırtıcı örnekleridir. Türk dilinin kaynağı, Türk yazı dilinin başlangıcının bilinmeyen dönemlere kadar gittiğinin delilidir.
Eski Türkçeyi gerek Göktürk, gerekse Uygur Türklerinin bıraktığı eserlerden takip ettiğimiz için de bu yazıtlar, ayrı bir öneme sahiptir...
4)
Türk
adının geçtiği ilk edebi metin ve şuan bilinen en eski ve ilk Türkçe metin
Göktürk yazıtlarıdır. Göktürk yazıtlarında; taşlar üzerine yazılmış ilk Türk
tarihi, Türk devlet adamlarının millete hesap vermesi, milletle hesaplaşması,
devletin ve milletin karşılıklı vazifeleri, Türk nizamının, Türk töresinin, Türk
medeniyetinin, yüksek Türk kültürünün büyük vesikası, Türk askerinin dehasının,
Türk askerlik sanatının esasları, Türk feragat ve faziletinin anlatılması
yönünde önemli bir yeri vardır Türk Tarihi açısından.
Göktürk
Yazıtları, Türk tarihi, toplum yaşamı, kültürel yapısı yönünden de aydınlatıcı
bilgilerle doludur. Yazıtlar Göktürk Kağanlığı'nın resmi ağızdan yazılmış bir
tarihi görünümündedir. Tarihte ilk kez Türk adıyla kurulan bu devlet bozkır
devletlerinin belirgin özelliklerini taşır. Aynı soydan gelen bütün boylarını
"il" adıyla oluşturacak yapıda merkezi otoriteye bağlanması, siyasal erkin hemen
bütünüyle orduya dayandırılması, dolayısıyla da iktisadi gücün bu orduyla
sağlanması.
SAYFA 59:
A) Açıklayıcı anlatım
türü...
b) ONUNCU YIL NUTKU:
KÖKTÜRK YAZITLARI
hitap
edilen kesim: TBMM
üyelerinin şahsında Türk Milleti... Köktürk
Yazıtları Türk milleti
TEMEL
DÜŞÜNCE: Milletimizin
tehlikelere karşı uyanık olması" Türk
ulusunun benliğini unutmaması ve birlik olması gerektiği
DİL VE ANLATIM: Güçlü bir söylev dili
Yer yer
gerçekçi tarih dili; yer yer eleştiri cümleleri yer yer güçlü bir söylev dili
kullanılmıştır."
(edebiyat
fatihi özgün içerik)
c) Kısa cümleler
kullanılmıştır.
d)Kısa
cümlelerin kullanılması, dilin ÖzTürkçe olması,anlatımda aliterasyonlar
görülmesi,bir söylev niteliğinde olması
SAYFA
60:
3.ETKİNLİK:
İkisi
de doğru...
ANLAMA YORUMLAMA
4.ETKİNLİK:
YAZILI DÖNEM EDEBİ
ESERLERİ:
KÖKTÜRK YAZITLARI
UYGUR YAZITLARI
SAYFA 61:
YAZILI EDEBİYAT DÖNEMİ
- Bu
dönemdeki ürünler Göktürkçe ve Uygurca ile verilmiştir.
- Hem sade
halk diline dayalı bir anlatım, hem de sanatlı bir söylev diliyle yapılan
anlatım kullanılmıştır.
- Hem dini
hem de din dışı ürünler verilmiştir.
-Uygur
metinlerinde Çince'nin etkisi vardır. Ancak Göktürk metinlerinde saf Türkçe
kullanılmıştır.
6.ETKİNLİK:
KÖKTÜRK
YAZITLARININ TEMEL DÜŞÜNCESİ
Bilge
Kağan'ın milletine nutuk tarzında öğütleridir.Türk
ulusunun benliğini unutmaması ve birlik olması gerektiğidir.
DEĞERLENDİRME:
1) D,D,D
2) E
3)C
4.
www.edebiyatfatihi.blogspot.com
SAYFA 62:
2.ÜNİTE SONU
ÖLÇME-DEĞERLENDİRME
1)
- iSLAMİYET ÖNCESİ DÖNEMDE
- 10.YY
- SÖZLÜ VE YAZILI EDEBİYAT
- 8.YY
2) A
3) ŞEHNAME > İRAN
RAMAYANA > HİNT
KALEVELA > FİN
NİBELUNGEN > ALMAN
GLIGAMIŞ >SÜMER
4) B
5) Bu dönemde şiirle müzik iç içedir. X
Hece ölçüsü kullanılmıştır. X
Dil sade Türkçedir X
Şiir söyleyen kişilere ozan,kam,baksı,şaman gibi adlar verilirdi. X
Şiirlerde söz sanatları ve benzetmeler kullanılırdı. X
Eserlerde sanatsal amaç güdülmüştür.
Aşk doğa ölüm ve dini inançlar konu olarak alınmıştır. X
Şiirlerde daha çok zengin uyak kullanılmıştır.
6) D
7) C
8) Alp ER Tonga Destanı: Saka Türkleri
Bozkurt Destanı : Göktürkler
Türeyiş : Uygurlar
Şu : Saka Türkleri
Ergenekon : Göktürkler
Oğuz Kağan : Hunlar
9) Türk
adının geçtiği ilk edebi metin ve şuan bilinen en eski ve ilk Türkçe metin
Göktürk yazıtlarıdır. Göktürk yazıtlarında; taşlar üzerine yazılmış ilk Türk
tarihi, Türk devlet adamlarının millete hesap vermesi, milletle hesaplaşması,
devletin ve milletin karşılıklı vazifeleri, Türk nizamının, Türk töresinin, Türk
medeniyetinin, yüksek Türk kültürünün büyük vesikası, Türk askerinin dehasının,
Türk askerlik sanatının esasları, Türk feragat ve faziletinin anlatılması
yönünde önemli bir yeri vardır Türk Tarihi açısından.
Göktürk
Yazıtları, Türk tarihi, toplum yaşamı, kültürel yapısı yönünden de aydınlatıcı
bilgilerle doludur. Yazıtlar Göktürk Kağanlığı'nın resmi ağızdan yazılmış bir
tarihi görünümündedir. Tarihte ilk kez Türk adıyla kurulan bu devlet bozkır
devletlerinin belirgin özelliklerini taşır. Aynı soydan gelen bütün boylarını
"il" adıyla oluşturacak yapıda merkezi otoriteye bağlanması, siyasal erkin hemen
bütünüyle orduya dayandırılması, dolayısıyla da iktisadi gücün bu orduyla
sağlanması.
10)
E
bu yazı edebiyatfatihi.blogspot.com sitesinden alınmıştır. Bu tarz yazıları bu sitede de bulabilirsiniz.
