11.
Sınıf Edebiyat Kitabı Cevapları Milli Edebiyat Döneminde Sade Dil ve Hece
Ölçüsüyle Yazılmış Şiir Sayfa 164-169
IV. Ünite: MİLLÎ EDEBİYAT DÖNEMİ
SAYFA 164
a.
Sade Dil ve Hece Ölçüsüyle Yazılmış
Şiir
Hazırlık
1.
“Vatan sevgisi”yle ilgili duygularınızı belirtiniz.
2. Hece
ölçüsünün İslamiyet Öncesi Türk Edebiyat Dönemi ile bağlantısını
açıklayınız.
Hece
ölçüsü Türk şiirinin milli ölçüsüdür. İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı Döneminde
hece ölçüsü kullanılmıştır. İslamiyet’ten sonra İslamiyet’in Türkler tarafından
kabul edildiği ilk döneme baktığımızda hece ile aruzun bir arada kullanıldığını
görüyoruz. Sonraki dönemlerde divan edebiyatında Arap ve Fars edebiyatlarının
etkisiyle aruz ölçüsü kullanılmış. Halk edebiyatında hece ölçüsü
kullanılmıştır.
1.
metin
CENGE
GİDERKEN
Ben
bir Türk’üm dinim, cinsim uludur,
Sinem,
özüm ateş ile doludur,
İnsan
olan vatanının kuludur,
Türk
evladı evde durmaz; giderim!
Yaradan’ın
Kitab’ını kaldırtmam,
Osmancığın
bayrağını aldırtmam,
Düşmanımı
vatanıma saldırtmam,
Tanrı
evi viran olmaz; giderim!
Bu
topraklar ecdadımın ocağı,
Evim,
köyüm hep bu yerin bucağı,
İşte
vatan! İşte Tanrı kucağı!
Ata
yurdun evlat bulmaz; giderim!
Tanrı’m
şahit, duracağım sözümde,
Milletimin
sevgileri özümde,
Vatanımdan
başka şey yok gözümde,
Yâr
yatağın düşman almaz; giderim!
Ak
gömlekle gözyaşımı silerim.
Kara
taşla bıçağımı bilerim.
Vatanımçün
yücelikler dilerim.
Bu
dünyada kimse kalmaz; giderim!
Mehmet
Emin Yurdakul
Türk
Sazı
Okuduğunuz
şiiri ahenk öğeleri yönünden inceleyerek tespitlerinizi aşağıya
yazınız.
Ses
tekrarları : ulu,
dolu,
kulu (Örnek
olarak ilk dörtlükten alınmış, dize sonlarındaki ses tekrarları) Sözcük tekrarı
var. Her dörtlüğün sonunda “giderim” sözcüğü tekrar edilmiş.
Redif
:ilk dörtlükte–dur, ikinci dörtlükte –dırtmam, dördüncü dörtlükte –ümde … Her
dörtlüğün son dizesinde –maz giderim rediftir. Rediflere yer verilmiş.
sorucenneti.net
Ölçü
: Hece ölçüsü
Uyak
düzeni : aaab, cccb, dddb, eeeb…
a)
Okuduğunuz şiiri, Servet-i Fünûn Dönemi şiirlerinden biriyle ses ve söyleyiş
özelliği yönünden karşılaştırıp farklılıkları
sıralayınız.
Mehmet
Emin Yurdakul’un Cenge Giderken şiirini Servet-i Fünun şiirleriyle
karşılaştırırsak
Cenge
Giderken şiirinde sade bir dil kullanılmıştır. Servet-i Fünun şiirlerinde
örneğin Elhan-ı Şita (Cenap Şahabettin)’da ağır ve sanatlı bir dil kullanılmış.
Cenge Giderken şiirinde halk şiirinden esinlenme var. Halk şiiri nazım şekli
olan koşma tarzı uyak düzeni ve 11’li hece ölçüsü kullanılmış. Koçaklamalara
benzer yiğitçe bir söyleyiş görülüyor. Şair halk söyleyişini vermeye çalışmış.
Şair, imgelere yer verse de aşırı sanat yapma endişesi yok. Milli duyguyu
yansıtmaya çalışmış, toplum için sanat anlayışıyla yazmış şiiri.
sorucenneti.net
Elhan-ı
Şita şiirinden bahsederek Servet-i Fünun şiirlerinin özelliklerini ortaya
koyacak olursak Cenap Şahabettin, karın yağışıyla ilgili duygularını ortaya
koyuyor. Bireysel bir konu işlenmiş, dil ağır ve sanatlı, aruz ölçüsü
kullanılmış, karamsar, duygulu bir söyleyiş var. Elhan-ı Şita şiirinde hayal
unsurları oldukça fazla yer alıyor. Elhan-ı Şitâ şiiri serbest müstezat nazım
şekliyle yazılmıştır.
Tan
yeri atmadan şafak sökende
Düşmanın
üstüne hörelenmeli
Düşman
kalkan alıp kılıç çekende
Yiğit
on beş yerinden yaralanmalı
Köroğlu
b)
Köroğlu’na ait dörtlükteki kahramanca söyleşiyi Mehmet Emin’in şiirinde
hissediyor musunuz? Belirtiniz.
Kahramanca
söyleyiş Mehmet Emin’in şiirinde hissedilmektedir. Mehmet Emin Yurdakul’un
şiirinde halk ozanlarınkine yakın bir söyleyiş
görülüyor.
Kaynak; edebiyatfatihi.blogspot.com
