Ekonominin Güncel Sorunları
ÜNİTE 7
*Hazine kurumu
nedir ?
-devletin mal varlığını temsil eder . bu anlamda devletin mülkiyet
haklarının koruyucusu olarak tanımlanır
-devletin nakit akımını düzenler . bu
anlamda devletin kasası ,ödemeleri yapan veznedardır.
-devletin parasının
yabancı paralarla değişimi konusunda kural koyucu ve başlıca uygulacılarından
biridir
-madeni para basma tek yetkilisidir (para basma MB
karıştırmayalım)
-devletin tüzel kişiliğini temsil etmesi nedeniyle bu
anlamda KİT leride devletin sermedarlık haklarının temsilcisidir .bu anlamda
hazine kamu teşebbüsleri üzerimde bir finansal yönetim merkzi
konumundadır
-devletin adına borçlanmanın karar vericisi ve
uygulayıcısıdır.
*Hazinenin 2 temk ve farklı kurumsal anlamı vardır
bunlar nelerdir ?******
-hazinenin devletin kasası olması ve bu niteliğiyle
parasal akımları yönetmesi
-devletin her türlü mali hak ve yükümlülüklerinin
yönetilmesi
*Hazine kavramının bugun ulaştığı asıl önemli anlam nedir
?*******
-Devletin mali hak ve yükümlülüklerinin temsili ve yönetimi
konusu
-devletin borçu, alacağı ,ödemeye dönüştürülebilecek her türlü
yükümlülüklleri hazinece izlenir ve uygulanır
*Devlet hazinesi
yöneticinin özel hazinesi arasındaki ilk ayırım ne zaman olmuştur ?
-M.Ö
ikinci binin ortalarında Mısırda ortadönem firevunun 12 hanedanı sırasında
ortaya çıktığı görülmektedir
*Taşra gelir ve giderlerinin merkezden
izlenebilmesi imkanının ortaya çıkması nasıl gündeme gelmiştir ?
-Devlet
merkezi ile taşra arasında ulaşım ağının genişlmesi dolayısıyla
*Hazine
kavramı İmparatorluk döneminde ilkkez nerede rastlanır ?
-Romada
(imp.mülklerinin bulunduğu hazineye fiscus pricipis veya fiscus ceasaris halka
air olan gelirler toplandığı hazineye aeruim publicum deniliyordu )
*Tek
ve merkezi bütçe anlayışı nedir ?
-ingilizcede "earmarking , Türkçede belirli
gidere belirli gelirin tahsis edilmesi denilen " ve 19 yy da bütçe vergi ve
hazine reformlarına kadar avrupada yaygın sekilde uygulanarak kaynak israfına
yol açmış bulunan mali uygulamalardan sonra ulaşılmıştır.
*18. ve 19.yy
da bütçenin tek ve merkezi hazineye dayanması gerektiiğini savunan bütçe
reformcuları kimlerdir?
-Turgot fransalı
-necker fransalı
-louis
fransalı
-prusyada Stein ve Harderberg
-ingilterede
Gladstone
*Şanlı OSMANLI DEVLETİ hazine sisteminin başlangıcını oluşturan
ve İSLAM hazinesini kapsayan hazinenin ismi neydi ?
-BEYTÜLMAL MS 642 yılına
kadar
*FATİH SULTAN MEHMET Han kendi döneminde yürürlükte bulunan
kararnameyi kurar ve diğer mezuatı toparlayıp yeniden düzenlemiş bu kanunnamenin
ismi nedir ?
-Kanuname- i MEHMET veya FATİHİN Kanunamesi
*FATİH SULTAN
MEHMET 3 ayrı hazine oluşturmuştur bunlar nelerdir ?
-Devlete ait Hazine
=Hazire-i Amire-Humeyun , Emiriye -Hazine-i Birun dış hazine yada hazine-i
devlet
-Padişahın Özel hazinesi =Hazine-i Hassa- Hazine-i Enderun yada iç
hazine
-Hazine-i HAREM =hazine olmaktan çok İSLAM ın kutsal emanetlerini
korumak için tahsis edilmiş hazineydi
*Baş defterdarın yönetimi altında
bulunan Devlet Hazineleri nelerden oluşmaktaydı ?
+GELİRLER
-PADİŞAHA
verilen hediyeler (rikabiye)
-savaş gibi olağandışı durumlarda alınan
vergiler (avariz)
-timar sistemine dahil olmayan yılda birkez alınan vergiler
(sanyeli eyaletler vergisi)
-devlet arazileri kiralanması karşılığı elde
edilen kira gelirleri (mukataa)(ilerleyen konularda bu gelirin devletin gelir
oluşturmk için özellestiğini görücez )
~GİDİRLERİ
-YENİÇERİ ve DEVLET
memurlarının maaşı ile merkezi yönetim giderleri
oluşturmaktaydı..
*OSMANLI DEVLETİ hazine sisteminde bozulma nasıl
olmuştur nedenleri nelerdir ?********
-17.yyda 2.yarısından itibaren OSMANLI
DEVLETİ NİN uzun süreli savaşlar ve bu zamanki olduğu gibi isyanlar bunların
neden olduğu bütçe açıklarıyla tanışmaya başlamış
-1617 yılından sonra
değişen padişahların dağıttıkları " cülüs bahsişleri Devletin yıllık gelerini
ulaşması
*OSMANLI DEVLETİ artan giderlerini karşılamak için hangi yollara
yöntemlere başvurdu ?
-PADİŞAHIN özel hazinesinden borçlanma
-paranın
değerinin düşürürmesi (buna Tağşiş de denir)
-OSMANLI DEVLETİ orta ve yakın
vadede toparlayacak devlet gelirlerini özel kişilere satması (mukataat)
-yeni
ürünlere ait aşar vergisini açık arttırmayla en yüksek veren kişilere satmak
(buna iltizam da denir )
-mukataa gelirlerini paylara bölerek özel kişilere
satmak (sehim)
*OSMANLI DEVLETinde tek ve merkezi hazine düşüncesinden
ilk sapma nasıl ortaya çıkmıştır ?
-1793 yılında İrad-ı Cedid Hazinesi (Yeni
Gelirle Hazinesi) kurulmuş böylece OSMANLI DEVLETİ nin tek ve merkezi hazineden
ilk sapması olmuş
*Çoklu hazine sistemi III.SELİM Döneminde kurulan
Tersana hazinesi ile Zahire Hazinesi (hububat alımlarını finanse etmek için
hazine) izlemiş ve defterdar sayıları artmıştır . II.MAHMUT döneminde devam
etmiş çoğalan hazineler devletin mali yönetimini belirli gidere belirli
gelirlerin ayrılması yoluyla isleyen bir yapıya dönüştürmüş ve gelirlerin
yalnızca %10 u merkezi hazineye girmeden harcanır olmuş bu harcamalar nelerdir
?********
-Mutakaat Hazinesi =Devletin arazilerinin kiralanması karşılığı
elde edilen hazine
-Mansure Hazinesi =Yeni askerleri örgütün giderlerini
karşılamak için tahsis edilen hazine
-Redif hazinesi =Terhis edilen
askerlerin giderlerinin karşılanması
-Darphane ve Maliye
hazinesi
*1839 yılında Tanzimat Fermanı sonrası Hazine açısından nasıl
Yapılanma Olmuş ?*****
-1840 yılında Hazine-i Amire, Mansure Hazinesi ve
Redif hazinesi tümüyle kaldırılmış bunların yerine gelir ve giderlerinin Maliye
Hazine-i Celilesi (Yüce Malie Hazinesi) ile birleştirilmesi kararı
alınmış
*OSMANLI DEVLETİ nin çoklu hazine dönemi ne zaman hangi sebeple
kapanmıştır ?
-1793 yılından beri sürmekte olan Çoklu Hazine dönemi kapanmış
ve yeniden tek ve merkezi hazine sistemine dönülmüş
*PADİŞAHın özel
hazinesi (Hazine-i Hassa) ve Hazin-i Harem hazinesine ne zman hangi reformla
bağlanmış ?
-TANZİMAT FERMANIYLA 1840 yılında her iki hazinenin varlıkları ve
gelirleri maliyeye bağlanmış. PADİŞAH ın ve ailseine hazineden maaş bağlanmış
(bu aynı zmanda hüküm etme gücününde kısıtlamasıdır )
*Cumhuriyet
döneminde hazineden sorumlu birimler hangileriydi ?
-cumhuriye ilanından
sonra Hazine Maliye Bakanlığı bünyesinde yer almıştır. o dönemde bugunki anlmada
hazine işleminden sorumlu 2 birim vardır
-Muamelat-ı Nakdiye
Müdürlüğü
-Vezne Müdürlüğü ---->>>>bunlar birleştirilmiş ve
Duyun-u Muntezene Müdürlüğü ile Darphane eklenmiş
-1946 yılında Hazine
Genel Müd. adını almış
-1960 yılında 13 sayılı kanunla Hazinenin Yapısı
tamamen değişmiş ve yine Maliye Bakanlığı bünyesinde bir Genel SEk. bünyesi
altında Hazine Gen.Müd . bulunduğu (Hazine Genel müd ve Mİlletler arası iktisadi
iş birliği teşkilatı genel sek. kurulmuş
-Hazinenin yürüttüğü nakit ve borç
yönetimi işlevlerinin yanına
+Dış Ekonomik ilişkilerin Yürütülmesi
+Mali
sektörün Yönetimi
+Döviz Yönetimi
İşlevleri katılmış böylece ekonomik
ve mali politikanın yürütülmesi ve geliştirilmesinde en önemli kurumlardan biri
haline gelmiş (detaylı bilgi s-173)
*Hangi kanunla hazinenin Yurtdışı
ilişkileri rolu yeniden tanımlanmıştır ?
-1969 yılında 1173 sayılı
Milletlerarası Münasebetlerin yürütülmesi ve Koordinasyonu hakkında
kanunla
*Hazinenin görevleri nelerdir ?****20 yyda
-Devletin taşınır
taşınmaz her türlü mal varlığını korumak ve yönetmek bu malvarlığını
değerlendirmek
-Devlet gelirlerini toplamak , giderlerini yapacak olan kurum
ve kuruluşlara gerekli parayı göndermek
-Devletin gelir ve giderlerinin
zamana ve yer itibariyle uyumlandırılmasını sağlamak
-Devletin iç ve dış
borçlarını yürütmeki devletin BORÇ SERVİSİni yapmak
-KİT lerin devlet adına
sermedarlık işlemlerini yerine getirmek
-Madeni paranın basım ve dağıtımını
yapmak dolaşımını sağlamak
*Hazineye verilen EK Görevler nelerdir ?
******
-Devletin dış ekonomik ilişkilerini yürütmek
-uluslararası kuruluş
nezdinde devletin temsilini sağlamak hazineye verilmiş görev olarak ortaya
çıkar
*Hazinenin yanına verilen EK Görevlerin Sebebi Nedir ?
*****
-Sermaye piyasasının gelişimi ve uluslararası ekonomik kuruluşların
sayısının artması
-Hazinenin en önem li görevi Devletin parasının dolaşımıdır
(MB aracılığıyla gerçekleştirilmektedir )
*Hazinenin EN TEMEL GÖREVLERİ
nelerdir ? ******
-Kamu para akımı yönetimi
-kamu kesimi borç
yönetimi
-kamu paylarının mali açıdan yönetimi ( soru sıklarına dikkat edin
kamu çok geçiyorsa temel görevidir geçmiyorsa genel görevleridir
)
*Kamu para akımı doğuşu ve yönetimini açıklayınız
?
-vergi,resimi,harç gibi zorunlu gelirlerin tahsis edilmesi
-Devletin
taşınmaz mallarının satışı kiralanması veya başka şekilde işletmesinden sağlanan
gelirler
-Devletin çeşitli iktisadi işletmelerinde (kit,özel kesim
şirketlerindeki iştirakler, döner sermaye işl. v.b.) elde edilen ve hazineye
devredilen karlar temettü gelirleri
-Kamu mülkiyetindeki iktisadi
işletmelerin çeşitli yöntemlerle özelleştirilmesinden elde edilen
gelirler
-iç ve dış borçlanmasa sağlanan imkanlar
-Devletin mülkiyetinde
bulunan taşınır malların satışı kiralanma veya diğer şekillerde işletikmesinden
sağlanan gelirler
-kamu parasının getirildiği bankalardaki hesaplar ve tahvil
gibi kaynaklardan elde edilen faiz v.b. gelirleri
-Devlete air bazı temel
hakları ve imtiyazların belirli kurum ve kuruluşlara kullandırılmasından elde
edilen gelirler
-Değerli kağıtların (kira kontratosu, noter senedi vb. gibi)
satışlardan elde edilen gelirler
-vergi cezaları trafik cezaları ve diğer
para cezaları
*Devletin süreklilik gösteren ve göstermeyen giderleri
nelerdir ?********
+gösterenler
-Kamu kesimi memur işci maaş ücret yollık
hastalık ve tedavi giderleri
-Devletin yatırım faaliyetleri
-Çeşitli
sübvansiyonlara destekleme gideri
-Devlet hizmetlerinin gerektirdiği mal ve
hizmetlerin satın alınması veya kiralanması karşılığı yapılan
ödemeler
-Devletin vadesi gelen iç ve dış borç
ödemeleri
+göstermeyenler
-Başka devletlere Uluslararası kuruluşlara
yönelik hibeler yardımlar
-savaş deprem doğal afetler gibi olağanüstü
haller
-çeşitli tazminatlar
*Kamu Para Akımı Yönetimi nedir
?
-en eski işlevlerinin başında gelir. kısacası şöyle tanımlanır .Kamu
kesiminin veya dar anlamda devletin elinde bulunan para ve parayı temsil eden
belgelerin saklanmısa ,değerlendirilnesi ,kullanımının planlanması ve
yürütülmesi faaliyetidir.
*Tek hazine hesabı yönetimi yerine tek hazine
cari hesabı yönetimine ne zman geçildi ?
-2007
*Kamu kesimi borçlanma
gereği nedir ?
-Kamu giderlerinin kamu gelirlerinde fazla olması nedeniyle
ortaya çıkan açıktan meydana gelir.
*KK Finansman Açığı dengelemesi
formlü nasıldır ?***
*KKFA dengelemesi = özel kesim finansman fazlasından
borçlanma (yani özel kesimin borç devletin tahvilleriyle borç vermesi
)
yurtdışı ..........
_____________________toplamıdır
*KK borç
Gereği ölçmek amacıyla hangi yöntem hangi yılda gerçekleşmiştir?
-1980 lerde
geliştirilen ve PSBR (public secter browing requirement )
-KKBG /
GSYH
-toplam kamu kesimi borç gereği /GSYH = KKBG PSBR
*Devletin
borçlanma yöntemlerinde ihale yöntemiyle borçlanma kaç çeşittir
?****
-Yükselen fiyat yöntemi =en çok arttırana ihale -Örneğin özelleştirilen
kurumu yüksek fiyattann satmak -ingiliz yöntemi
-Azalan fiyat yöntemi =düşük
verene ihale örneğin 3. köprü yapımı için en ucuza ihale verilmesi gibi-
hollanda yöntemi
-Çoklu fiyat yöntemi =çeşitli fiyatlardan ihale
-Ortalama
fiyat yöntemi
*Çoklu fiyat yöntemiyle hazine kağıtların ihalesi nasıl
?****
-borçun vadesi miktarı belirlenip- faizin oluşumu ihaleye
bırakılması
-borçun vadesi faizi belirlenip - borçlanılacak miktarın ihaleye
bırakılması
-borçun vadesi belirlenip - faizin ve miktarın ihaleye
bırakılması ******(vade ihaleye bırakılmaz yani )))*********
*İhalesiz
borçlanma nedir ?******
-Satışa çıkarılan belirli vadeli
tahvillerdir
*MB na borçlanma ne şekilde olur ?*********
-Doğrudan
borçlanma =hazinenin MB dan doğrudan avans nakit borçlanması
-Dolaylı
borçlanma = hazinenin borçlanmak amacıyla çıkardığı hazine kağıtlarının MB
tarafından açık piyasa işlemleriyle satın alınması
*HÜKÜMRANLIK hakkı
(seignorage) nedir ?
-ingiliz MB hazinenin gereksinim duyduğu borçlanmanın
sağlanması
*MB hazineye veya kamu kesiminin diğer kuruluşlara kredi avans
vermesi yasalarca yasaklanan ülkeler hangileridir ?
-Avusturalya
-işviçre
*Avans miktarı devlet gelirlerine bağlanan ülkeler hangileridir
?
-(AK_İV) arjantin -kanada -israil -venezuela
-İspanya ve tayland kamu
giderleine bağlanmıştır
*MB açık piyasa işlemleriyle hazine kağıdı
almasında limit olmayan ülkeler hangileridir ?
-(HİNİ-huni) isviçre norveç
hollanda işveç ))
-Almanyada yasa şke belirlenmiştir
*TR nin
HAZiNENİN MB dan Doğrudan borçlanması kaç yılında kalktı ?
-2002 yılında
kalktı 2.elden hazine kağıdı alışverşlş yapılmakta
*Hazinenin İÇ
BORÇLANMA çeşitleri nelerdir ?*****
-Normal faizle
-İskontolu kağıtla
borçlanılan faiz
-kuponlu kağıtla borçlanılan faiz
-ihale yöntemiyle
borçlanma
-MB dan borçlanma
Dış borçlanma
*KREDİ DEĞERLİLİĞİ nedir
?****
-Kredi açılacak kişi kuruluş devlet alacağı bu borcu zamanında ve tam
olarak geri ödeyip ödemeyeceğinin belirlenmesi amacıyla ölçülür
*Kredi
Değerliliği ölçen kuruluşlar ve göstergeleri hangileridir ?
-IMF Konsiltosyon
raporları
-Dünya ekonomik görünüm raporları
-Mali gözlemevi
raporu
-OECD
-Dünya Bankasının ülke raporları
*Dış borçlanma
kaynakları (kaynaktan kasıt şekil koşul )yönünden nasıl incelenir ???****
-2
ye ayırarak Birincisi ; yabancı devletler veya uluslararası kuruluşlardan
sağlanan borçlar (imtiyazlı -uzun vade-düşük faiz)
ikincisi ; uluslararası
para ve sermaye piyasalarından kısacası dış piyasalardan sağlanan borçlar olarak
incelenir
*Hazinenin Dış Borçlanmasının Amacı nedir ?
-ödemeler
dengesinin finansmanı
-belirli projenin yürütülmesi için gerekli dış
kaynakların sağlanması
*Borç Stoku nedir ?***
-Ülkenin herhangi bir
dönemdeki iç ve dış borçlarının toplamı miktarı anlaşılır (KKBG ile
karıştırmayalım )
-Bu hesaba
Kamu Kesimi iç ve dış borç stoku
Özel
Kesim İç ve dış borç stoku dahil edilir
*Uuslararası karşılaştırmada
ülkenin hangi borçuu dikkate alınır ?*********
-Toplam BORÇ STOKU DEĞİLLLLLL
Kamu Kesimi Borç Stoku ve Yükü yer alır
-KK Toplam Borç Stoku = KK İç
Borç Stoku + KK Dış Borç Stoku
-KK Toplam Borç Yükü = KKTBS/GSYH
*Borç
servisi nedir ?***
-iç ve dış borçlanmadan doğan anapara faiz ve komisyon
gibi diğer giderlerin ödenmesi mevcut borçun vadesinin uzatılması (erteleme
tahkim) ,faizinin değiştirilmesi (konversiyon) ve mevcut borçların sermayee
dönüştürülmesi (borç - Sermaye Swabı ) borç ödemeye ilişkin
konulardır
-Vadenin uzatılması = erteleme tahkim ve
konsolidasyon
-Faizin değiştirilmesi = değiştirme konversiyon
-Borçların
sermayeye dönüştürülmesi = borç- Sermaye Swabı (örneğin sermayeden verdiğin
değer karşılığı borçundan düşmesi
-Geri Alım ihalesi =reverse
Auction
*Yeniden Finansman nedir ?
-Borç ertelemesinin özel şekli olup
süresi dolan bir borcun bir başka kredi ile değiştirilmesi. yani eski borç
kapatılıp yeniden borç düzenlenmesi. faiz vadesinde oymalar tek taraflı yada
karşılıklı yapılır
*TR de Hazinenin İÇ BORÇLANMA uygulamaları yapı olarak
nasıldı ?
-1985 e kadar düzenli borçlanma mevcut değildi
-hazine iç
borlanma yapacak kamu kurumlarının bı borçlanmayı mümkün kılmak amacıyla
garantör (kefil )olduğu hazinin garantisi denilen uygulamadır
-Hazinenin iç
borçlanmasının asıl maliyetini oluşturan FAİZlerdir .(personel ve kağıt maatba
masraflarıda vardır )
*TR ne zman DIŞ BORÇ lanmaya yönelmiştir
?
-1978-79
-1944 de kredi değerlemesinde geride kalmış
***(1996
yılı ekonomik tablonun veya durumun bozulması ve enflasyon sorununun
çözülememesi TÜRKİYENİN TAHVİLLERİNİ NİTELİKSİZ tahvil sınıfına
sokmuştur
*TR yabancı devletlere borçlanma sebeblerine neler gerekçe
gösterilir ?****
-Dış borç ertelemeleri ve körfez krizi
*TR IMF 'nın
desteğinden en geniş yararlandığı dönem ne zmandır ?
-1999-
2008
*Dünya Bankası (WB) kredi kullanımlarında en önemki bölümünü neler
oluşturur ?
-Uyum Kredileri (aynı zamanda Politika değişikliği koşulu taşıyan
kredi )
-Proje kredisi
-Avrupa birliği iskan fonu (Yeni yerleşimler
insaatlar için)
*Dış borçlanmanın maliyeti iç borçlanmadan farklı olarak
faiz dışında gider kalemlerinde ağırlık taşıdığı maliyetler nelerdir
?
-Faiz
-komisyon
-Tahadüt komisyonu
-Tanıtım
giderleri
*özel kesimin dış borçları nerede izlenir ?
-Hazine
tarafından izlenmekte ve borç kütüğü kutulmaktadır
*TR de KİT yönetimi
nerede yer almaktadır ?
-bir yıllık yatırm ve finansman programları
cercevesinde ele alınması 1961 anayasaı ile gelen planlama kavramı ve planlı
ekonomi ilişkisi sonucu ortaya çıkmıştır
*KİTlerin FON akımı kaç bölümden
oluşur ?
-Kaynaklar tablosu
-Ödemeler Tablosu
-Özel kesim işletmesi
Read more
.jpg "Beyonce Bikinili Fotoğrafını Paylaştı")
