Geçmiş Zaman Kipleri Konu Anlatımı - Duyulan ve Görülen Zaman Kipleri Örnekleri

Eylem kök ya da gövdelerine “-mış, -miş, -muş, -müş” eklerinden biri getirilerek yapılır.

Anlamı:

-Geçmişte yapılan bir eylemi kesinliğe bağlamadan anlatır.

Örnek:

O yıllarda ülkemizde büyük ekonomik sıkıntılar yaşanmış.

Gençlik yıllarında bütün Avrupa ülkelerini gezmiş.


-Kısa bir geçmiş zaman diliminde de olsa, başkasından duyulan eylemlerin anlatımında kullanılır.

Örnek:

Geçen gün en yakın arkadaşıyla kavga etmiş.

Erdal, dün sinemaya gitmiş, ama filmi beğenmemiş.


-Farkında olunmayan bir eylemin anlatımında kullanılır.

Örnek:

Öyle bir dalmışız ki, sabah olmuş.

Bir de ne göreyim herkes gitmiş.


-Gerçekleşen bir eyleme tanık olma durumlarında da kullanılabilir.

Örnek:

Eline sağlık, çayda çay olmuş.

Kısa sürede iyice yıpranmışsın.


-“-dır, -dir” ek eylemleriyle kullanıldığında kesinlik ya da olasılık anlamı kazanır.

Örnek:

Gönderdiğin mektubu dün almıştır. (Olasılık)

Özür dilerim, kayıtlarımız kapanmıştır. (kesinlik)

Miş’li geçmiş zamanın kişilere göre çekimi şöyledir :

KİŞİ	TEKİL	ÇOĞUL
I.	Okumuşum	Okumuşuz
II.	Okumuşsun	Okumuşsunuz
III.	Okumuş	Okumuşlar

Sonuç olarak:

-Eylemin yapıldığı duyulmuştur.

-Kesinlik anlamı yoktur.

-Soru biçimi “mi” soru ilgecidir.

görülen geçmiş zaman kipi İng. past definite, perfect
Fiilin karşıladığı oluş ve kılışın geçmişte kişinin görgüsü ve bilgisi altında olup bittiğini anlatan zaman. Türkçede görülen geçmiş zaman -DI/-DU ekiyle kurulur. || 1. tek. şah. geldim (<gel-di-m), || 2. tek. şah. geldin (<gel-di-n), || 3. tek. şah. geldi (<gel-di), || 1. çokl. şah. geldik (<gel-dik), || 2. çokl. şah. geldiniz (<gel-di-niz), || 3. çokl. şah. geldiler (<gel,di-ler) vb. örnekler: Ayna ona, cesaret ve güven veren çizgilerle gülümsedi (T. Buğra, Yalnızlar, s. 113). Ben aldım. Okuyup da ne olacaktı sanki... okuyanları da gördük. İkiz mi doğurdular, yoksa ilkleri hep oğlan mı oldu? (T. Buğra, Yalnızlar, s. 182). Umduk, bekledik, düşündük. Hangi şey umduğumuza uygun düştü (Y. K. Karaosmanoğlu, Erenlerin Bağından I, s. 13). Hayretimi görerek güldü. Çok dalgındın. Geldim, yanına oturdum. Haber almadım, dedi ve gözleri örtülü öne bakarak devam etti (Y. K. Karaosmanoğlu, göst. e., III, s. 21) vb.
Kaynak: BSTS / Gramer Terimleri Sözlüğü

Read more