9. Sınıf Dil ve Anlatım 2. Dönem 1. Yazılı Soruları ve Cevapları

1. Aşağıdaki dizelerde bulunan ad tamlamalarını bulup tamlamanın kendisini ve çeşidini parantezle gösterilen noktalı bölüme yazınız.

• Ot yatağının içinde ısınıyorum.

(ot yatağının içi : Zincirleme İ.T.)

• Bütün dünyanın çiçeklerini diyorum.

(dünyanın çiçekleri : Belirtili isim tamlaması)

• Denizin dibinde geziyor gibiyim.

(Denizin dibi : belirtili isim tamlaması)

• Elbise dolabının kulpu kırıldı.

(Elbise dolabının kulpu : Zincirleme İ.T.)

• Kiminin rengi ak, kiminin sarı.

(Kiminin rengi : Selirtili İsim tamlaması)

2. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri doldurunuz.

• Genellikle iki sözcükten oluşan, mecaz anlamlı, kalıplaşmış ifadelere DEYİM denir.
• Yazılışları farklı, anlamları aynı olan sözcüklere EŞ ANLAMLI sözcük denir.
• Benzerlik ilişkisi olmadığı halde aralarındaki ilgiden dolayı bir sözcüğün başka bir sözcük yerine kullanılmasına AD AKTARMASI denir.
• Tabiattaki seslerin taklit edilmesiyle oluşan sözcüklere YANSIMA sözcük denir.
• Sözcüğün ilk, asıl anlamına GERÇEK anlam denir.

3. Aşağıdaki cümlelerde mecaz anlamlı sözcük varsa altını çizerek boş paranteze (+) yoksa (- ) yazınız.

(+) Büyük yazar, iz bırakan yazardır.

(+) Soruları çözerken aklı iyice bulandı.

(+) Arkadaşımın kaş çatışı, bana dokunuyordu.

(- ) İnsanlığın böyle gençlere ihtiyacı var.

(- ) O aslında kötü bir adam değildi.

4. Aşağıdaki deyimler ne bildiriyorsa (Korkma-Sevinme-Öfke) o maddenin karşısına (×) işareti koyunuz.

Korkma Sevinme Utanma Öfke

Ateş basmak

İçi içine sığmamak

Rekten renge girmek

Yüreği hop etmek

Gözünü kan bürümek

5. Aşağıdaki cümlelerde zincirleme ad tamlaması varsa (+) yoksa (-) yazınız. Tamlamaların altını çizerek tamlayan ve tamlananı ayırınız.

(+) Bakanın/istifa haberi piyasalara bomba gibi düştü.

(- ) Küçük evin yanından geçerken bir ses duydular.

(+) Bu seyrettiğimiz Türk sinemasının/ilk filmiymiş.

(+) Kız kardeşinin/durumu günden güne fenalaşıyordu.

(- ) Dedelerimizin tecrübe ve bilgilerini küçük görmeyin.

(+) Malta Köpeği’nin/kökeni Roma’ya dayanır.

(- ) Aşkın büyüleyici kuvvetini ilkin onun gözlerinde gördüm.

(- ) Dalgalı denizlerin kıyısında bir tekne bekler.

(- ) Bütün evcil köpeklerin kulakları kurttan mirastır.

(+) Ağaç gölgesinin/serinliğinde arayacağım ben seni.

1. Aşağıdaki cümlelerde ad tamlaması varsa (A), sıfat tamlaması varsa (S) yazınız.

(S) Bütün sokaklar insanlarla doluydu.

(A) Şehrin ışıkları dünden beri yanıyor.

(S) Islak bir yürektir bende karanfil.

(A) Ayrılık acısı yaktı yürekleri.

(A) Basın mensupları toplantıya alınmadı.

(S) Dağlar nasıl bakarsa siyah ufka, öyle bak.

(A) Güzelliğine paha biçilmez memleketimin.

(S) Korkulu rüya görmektense uyanık yatmak hayırlıdır.

(S) O adamı bir daha şehirde görmedik.

(S) Kudret Hoca, şefkatli gözlerle sınıfa baktı.

2. “Bir merdiven basamağında oturarak düşündü.”

Bu cümlenin ögeleri aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla verilmiştir?

1. Özne / Dolaylı Tümleç / Yüklem
2. Dolaylı Tümleç / Nesne / Yüklem
3. Dolaylı Tümleç / Zarf Tümleci / Yüklem
4. Zarf Tümleci / Yüklem
5. Özne / Dolaylı Tümleç / Zarf Tümleci / Yüklem

3. “Her doğan günün bir dert olduğunu

İnsan bu yaşa gelince anlarmış.”

Bu cümlede altı çizili öğenin özdeşi aşağıdaki dizelerin hangisinde kullanılmıştır?

1. Bundan mı sarardın, soldun ey gönül?
2. Bağından her güzel, farklı bir gülü seçerdi.
3. Kaç bahar geçti aradan sen gelmedin.
4. Bir zamanlar aşk için yoldun, ey gönül.
5. Uzuyor hayatım bir kader gibi.

4. Aşağıdaki sözcüklerinin yapısının nasıl olduğunu

( Basit-Türemiş-Birleşik) karşılarına yazınız.

Tıkırtı : TÜREMİŞ

Balkon : BASİT

Sonuç : TÜREMİŞ

Üstbilgi : BİRLEŞİK

İzlenim : TÜREMİŞ

5. Aşağıda ek kök ayrımı yapılmış sözcüklerden doğru olanlarına (D), yanlış olanlarına (Y) yazınız.

(D) eş-it-lik

(Y) koku-lu

(Y) bal-ık-çı

(D) Dol-gu-n

(D) tıkır-tı