11. Sınıf Edebiyat Cevapları Sayfa 132 - 134 ( Biryay Yayınları )

FECR-İ ÂTÎ TOPLULUĞU (1909-1912)
SAYFA 132 1. “Beyanname” sözcüğünün sözlük anlamında dikkatinizi çeken bir resmiyet var mıdır? Nasıl? Bir kimsenin resmi bir kuruluşa herhangi bir durumu bildirmek için verdiği çizelge ya da bildirgeye beyan­name denir.


2. Bir edebî hareket için toplanan insanların, seslerini bir beyanname ile duyurmak istemelerinin nedeni ne olabilir? Tahminlerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız. 3. Kendilerini tanıtmak ve seslerini duyurmak istemişlerdir. Oluşan edebi hareketin özelliği, ne gibi yenilikler getireceği, önceki dönemlerden farklılıkları beyanname ile halka duyurulur, ilgili kişiler bilgilendirilir. Varsa bu topluluğun yayın organı söylenir, meraklılarının takip etmesi amaçlanır. “Geleceğin Şafağı” anlamına gelen “Fecr-i Âtî” topluluğunun Servet-i Fünûn dergisinde yayınladığı beyannameden bir bölüm okudunuz. Daha önceki ünitelerde Tanzimat Dönemi ve Edebiyat-ı Cedide’yi hazırlayan nedenleri öğrenmiştiniz. Edebiyat-ı Cedide’nin doğmasından sonra Batı’daki edebî topluluklara özenerek toplanan bir grup genç, okuduğunuz beyannameyle seslerini duyururlar. Bu gençler, sanat anlayışlarını “Sanat şahsî ve muhteremdir. (Sanat kişisel ve değerlidir.)” şeklinde ifade ederler. Bu beyannameden de yararlanarak sıraladığımız üç edebî dönemi, oluşum nedenleri açısından karşılaştırınız. Sonuçları tabloya yazınız.

		Tanzimat Dönemini hazırlayan etkenler	Edebiyat-ı Cedide’yi hazırlayan etkenler	Fecr-i Âtî topluluğunu bir araya gelmeye sevk eden etkenler	Üçedebî dönemin oluşum nedenleri arasındaki farklılıklar
	Oluşumunu hazırlayan etkenler	Batılılaşma düşüncesi Yenileşme çalışmaları Batı’da ortaya çıkan düşünce akımlarının Osmanlıdaki etkisi	Fransız edebiyatı Siyasi baskılar, sansür Recaizade Mahmut Ekrem’in edebiyat anlayışı Eski-yeni çatışması	Batı’daki edebiyat topluluklarını örnek almaları Kendilerini halka duyurma isteği Edebiyatımızı tanıtma isteği Servetifünun’a karşı olmaları	Tanzimat edebiyatının oluşumunda sosyal ve siyasi faktörler daha etkilidir. Tanzimat edebiyatında siyasi ve sosyal hayatı etkileme, yönlendirme amacı vardır. Diğer topluluklarda edebi amaç görülür.

SAYFA 133 Bilgi birikiminizden yararlanarak Fecr-i Âtî Beyannamesi’nin altına imza atan sanatçı­ların adlarını aşağıya sıralayınız. Ahmet Samim, Ahmet Haşim, Emin Bülent, Mehmet Fuad, Tahsin Nahit, Refik Halit, Yakup Kadri, Faik Ali, Hamdullah Suphi, Celal Sahir, Şahabettin Süleyman, Müfit Ratip “Fecr-i Âtî, üyelerinin çalışmalarının meyvelerini ithiva edecek bir kütüphane kurmak üzeredir. Edebiyat-ı Cedide’nin parlak zekâlarına da tan yeri olmak meziyetine sahip olan Servet-i Fünûn dergisi, eserleri yayımlayacaktır. Bundan başka memleketimizin duygu ve düşünce hayatının gelişmesini temin edecek önemli batı eserlerini kendi üyelerine ve mükâfatlı yarışmalara dışarıdan seçilecek kişilere tercüme ettirmek, halka açık konferans­lar vererek halkın edebî zevkinin yükselmesine, bilgisinin sınırlarını genişletmesine çalış­mak, Batı ülkelerindeki benzer kurumlarla ilişki kurarak memleketimizin edebî mahsûllerini Batı’ya, Batı’nın ışıklarını doğunun ufuklarına naklederek sağlam ve yüce bir köprü vazifesi görmek Fecr-i Âtî’nin dilekleri arasındadır.” Fecr-i Âtî Beyannamesi’nden alınan yukarıdaki bölümler ve araştırmanızın sonucunda edindiğiniz bilgilerden yararlanarak bu beyannamenin altına imza atan sanatçıların hangi edebî türlerde eser verdiklerini ve vermek istediklerini noktalı yerlere yazınız.
4.ETKİNLİK: Aşağıdaki şemada adı belirtilen yazarlar, Fecr-i Âtî’nin dağılması sonucu, hangi edebî dönem veya toplulukların etkisinde kalarak eser vermişlerdir? Bu açıdan adı belirtilen yazar­ları, uygun topluluk veya dönem adıyla eşleştiriniz.
SAYFA 134
YORUMLAMA-GÜNCELLEME
5.ETKİNLİK
Hazırlık bölümündeki 2. soruda yaptığınız tahminlerin doğru olup olmadığını tartışınız. Ulaşacağınız sonucu defterinize yazınız.
1. Kısa süreli de olsa edebî bir topluluk kuran yazar ve şairlerin ideallerini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Edebiyata yeni bir anlayış kazandırmak istemişler, edebiyatın ciddi bir iş olduğunu dile getirerek bu konuda konferanslar vermeyi, halkı bilgilendirmeyi amaçlamışlar. Düşünce olarak güzel ama amaçlarını gerçekleştirememişler. Fecr-i Âti sanatçılarının sanata bakışı “şahsi” olması topluluğun çabuk dağılmasına neden olmuş.
2. Fecr-i Âtî topluluğu sanatçılarının “Sanat şahsî ve muhteremdir.” görüşü, daha önceki edebî topluluklardan hangilerinin görüşleriyle benzerlik gösteriyor? Fecr-i Âtî sanatçılarının edebiyatla ilgili görüşleri, onların sanat anlayışında birlik olduğunu gösterir mi? Düşüncelerinizi açıklayınız.
Servetifünun’la benzerlik gösteriyor. İki topluluk da bireysellik ve estetiği ön planda tutmuş.
3. Fecr-i Âtî topluluğunun bir araya gelme nedenini yorumlayınız. Fecr-i Âtî’nin istek ve amacı edebiyatımızda büyük bir değişiklik meydana getirebilecek nitelikte midir? Neden?
Kendi sanat anlayışlarını tanıtmak, toplumu edebiyat konusunda bilgilendirmek amacıyla ortaya çıkmışlar. Bu anlayış edebiyatta değişiklik meydana getirecek nitelik kazanmamış.

DEĞERLENDİRME

1. Aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A. Tanzimat’ın ilanı ve sosyal alanda yapılan Batı tarzı reformların Tanzimat Dönemini hazırla­mış olması
B. Eski-yeni çatışması ve yenilikçilerin bir araya gelişinin, Edebiyat-ı Cedide’nin ortaya çıkma­sına neden olması
C. Fecr-i Âtî topluluğu üyelerinin, Türk edebiyatını daha çok Batılılaştırma ve dünyaya tanıtma amacıyla bir araya gelmesi
D. Fecr-i Âtî topluluğundaki sanatçıların, topluluğun dağılmasından sonra edebiyat hayatları­na son vermeleri
E. Fecr-i Âtî topluluğunun; Edebiyat-ı Cedide sanatçıları gibi siyasi, sosyal, kültür ve zevk ba­kımından bir dayanağının olmaması

CEVAP : D

2. Aşağıdaki yazar ve şairlerden hangisi Fecr-i Âtî topluluğundan sonra Millî Edebiyat Akımı’nın içinde yer almamıştır?
A. Yakup Kadri Karaosmanoğlu
B. Refik Halit Karay
C. Ali Canip Yöntem
D. Faruk Nafiz Çamlıbel
E. Hamdullah Suphi Tanrıöver

CEVAP: D

3. Aşağıdaki cümlelerin başına yargı doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
( D ) Fecr-i Âtî sanatçıları şiir, söyleşi, eleştiri, makale türünde eserler vermişlerdir.
(D ) Fecr-i Âtî sanatçıları arasında sanat anlayışı yönünden birlik sağlanamamıştır.
(D) Fecr-i Âtî topluluğu, Servet-i Fünûn sanatçılarıyla aynı görüşleri paylaşmaz.

4. Tanzimat Dönemi, Edebiyatı Cedide Dönemi ve Fecr-i Âtî Dönemi edebiyat anlayışı arasındaki farklı ve benzer yönleri defterinize sıralayınız. Tanzimat dönemini hazırlayan sosyal ve siyasi olayların başında “zihniyet değişikliği” yatmaktadır.Servet-i Fünun edebiyatının ortaya çıkmasında “eski-yeni” çatışması”nın rolü vardır.Yeniyi savunanların bir araya gelme istekleri Servet-i Fünun edebiyatının oluşumunu sağlamıştır. Kendilerini Fecr-i Ati (geleceğin şafağı) olarak adlandıran gençlerin siyasi ve sosyal yönlerden olduğu gibi kültür ve zevk bakımlarından da dayanakları yoktur. Servet-i Fünun’un dağılmasından sonra gençler, Batı’daki edebi topluluklara özenerek bir araya gelirler.Bir beyanname ile (bildiri) seslerini duyurmak istediklerini ifade ederler.Bu gençlerin kendilerini “Sanat şahsi ve muhteremdir.” (Sanat kişisel ve saygıya değerdir.) cümleleriyle ifade etmeleri ible Fecr-i Ati sanatçıları arasında sanatsal anlayış bakımından birlik sağlanamadığını gösterir.
5. Fecr-i Âtî topluluğunun “Sanat şahsi ve muhteremdir.” görüşüne katılıp katılmadığınızı açıklayınız.

6. Fecr-i Âtî topluluğunun edebiyatımızdaki yerini ve önemini belirtiniz.
Fecriati topluluğu bir bildiri yayımlayarak edebiyat sahnesine çıkan ilk topluluktur. Çok geniş bir alanda yenilik yapmayı amaçlamışlar ama Servetifünun ede­biyatının devamı olmaktan öteye gidememişlerdir. Fecriati edebiyatının en önemli şairi olan Ahmet Haşim’in şiirimize önemli katkıları olmuştur. Serbest müstezatı daha da serbest biçimde kullanan Ahmet Haşim, şiirde Servetifünun sanatçılarının yapmaya çalıştığı müzikal ahengi başarıyla gerçekleştirmiştir. Fecriati edebiyatı en çok şiir türünde ön plana çıkmıştır.