10. Sınıf Dil ve Anlatım Sayfa 198 Soruları ve Cevapları ( Ekoyay Yayınları )

Sayfa 198

İnceleme
1.Etkinlik
Yazarın amacı, okuyucuyu ileride gerçekleşecek olaylarla ilgili bilgilendirmektir.
Bu anlatım türünde anlatıcı, ifadelerinde varsayım ve tahminlere yer verir.
Bu anlatım türünde ileri sürülen düşünceler bilimsel araştırmalara, bilim kurguya, kehanetlere, dinsel, felsefi ve siyasi görüşlere dayanır.
Metni oluşturan kelimeler genelde gerçek anlamlarıyla kullanılır.
Metinde olandan çok olması beklenen anlatılır.
Genellikle gelecek zaman ifadesi kullanılır.
Dil, genellikle göndergesel ve alıcıyı harekete geçirme işleviyle kullanılır.
2.Etkinlik
İngiliz yazar, devlet adamı ve hukukçudur. Eserinde ideal ve hayali bir ülkenin özlemini dile getirir. Aynı zamanda bir devletin taşıması gereken siyasi ve hukuki nitelikleri ortaya koyar.
4.Etkinlik
Gelir, toplanmıştır, giderler, çıkmazlar, dikkat edilir, kalırlar, düzenlenir, verirler, aktarılır
Metinde çekimli fiiller geniş zaman kipiyle çekimlenmiştir.
5.Etkinlik
Ve, ama, ne..ne, de, çünkü…
Bu tür sözcükler; eş görevli sözcükleri, sözcük öbeklerini ya da cümleleri bağlamak amacıyla kullanırlar.
6.Etkinlik
Ve, fakat, ne, ile, ama, de, meğer
Ya, lakin, ancak, çünkü, yalnız, fakat
7.Etkinlik
Ne azalsın ne aşırıcı derecede artsın(yüklemleri bağlama)
Ondan az ve ondan çok olmamasına (tamlayanı bağlama)
Kolayca alışırlar ve her iki tarafın (cümleleri bağlama)
Çünkü Utopialıla (cümle başı bağlacı)
Düzenlerler ki … o zamana kadar ( cümleleri bağlama)
Şehirlerin de köylerin de (tamlayanları bağlama)
8.Etkinlik
“ve” bağlaçlarının yerine virgül getirildiğinde anlamda bir değişme olmuyor.

“ne…… ne” bağlacının yerine bir noktalama işareti getirilemez.
Read more

10. Sınıf Dil ve Anlatım Sayfa 197 Soruları ve Cevapları ( Ekoyay Yayınları )

Sayfa 197

Gelecekten Söz Eden Anlatım/ Bağlaç

Utopia; aslında olmayan, tasarlanmış olan ideal toplum şekli anlamına gelen bir sözcüktür.

Thomes More’un Utopia’sı roman sanatının henüz ortaya çıkmadığı  bir dönemde bir anlatım türü olarak kurgulanmıştır. Kolomb’un keşiflerinin etkisiyle yazılmış ilk kurgusal metindir. Utopia, güney yarım kürede bir adadır. Hikaye, bu adada yaşamış bir gemicinin, ada halkının kurduğu düzenin mükemmelliğini Avrupa’ya tanıtması biçiminde gelişir.
Read more

10. Sınıf Dil ve Anlatım Sayfa 196 Soruları ve Cevapları ( Ekoyay Yayınları )

Sayfa 196

Ölçme ve Değerlendirme Cevapları

A)YDY
B)masal-fabl-roman-tiyatro, olağanüstü
C)
1)B
2)D
3)Soru hatalı
4)A
5)E
D)
1)Düşsel anlatımla oluşturulmuş metinler, yazıldığı çağın insanın hayallerini, özlemlerini yansıtması bakımından yazıldığı dönemle ilişkilidir.
2)Uzaylıların dünyayı istilası, ışınlama, gibi olaylar fantastik anlatıma  konu olabilir.

3)Çocuklar belli bir yaşa kadar olağanüstü olaylara, bilinmeyene karşı ilgi duyarlar.
Read more

10. Sınıf Dil ve Anlatım Sayfa 195 Soruları ve Cevapları ( Ekoyay Yayınları )

Sayfa 195

Anlama Yorumlama
2)
İçin-amaç
İle-araç
Gibi-abartma
-a göre- görecelik
-a göre- karşılaştırma
Kadar- yaklaşıklık
Kadar- eşitlik
Kadar- gibilik
Üzere- koşul
Yalnız- koşul
Ancak- koşul
-e doğru- yönelme
-e karşı- zaman
İçin- neden
İçin- özgürlük
3)beri, yalnız, ancak, gibi, gibi, kadar, için
4)İnsanların son dönemde fantastik edebiyata yönelmeleri bazen yaşanılan dünyanın tek düzeliğinden  kaçış amaçlı da olabilir.

5) Bazen de gerçeğin farklı şekillerde dile getirilmesi, hem kültür ve düzenden uzak bağımsız bir edebiyat oluşturma isteğinden oluşabilmektedir.
Read more

10. Sınıf Dil ve Anlatım Sayfa 194 Soruları ve Cevapları ( Ekoyay Yayınları )

Sayfa 194

13.Etkinlik
Çöpçü’de anlatılanlar gerçek hayatın yansımasıdır. Diğer metinler ise fantastik metinlerdir. Öyküleme yönteminin kullanılması ortak yöndür.
14.Etkinlik
Verilen cümlelerdeki altı çizili ekler “ile” edatının ekleşmiş halidir. Bu ekler cümleye “araç” anlamını katmıştır.
15.Etkinlik
Rüzgarı bastırmak ve çağırmak için sanatını kullanması, düşman güvertelerine patlaya aküler göndermesi,  metindeki olağanüstü özelliklerdir.
16.Etkinlik
Sadece, ile, için, gibi, kadar, diye
Edatlar metinlerde anlam kazanır veya sadece diğer kelimelere anlam katar.

Çeşitli anlam ilgileri kurar.
Read more

10. Sınıf Dil ve Anlatım Sayfa 193 Soruları ve Cevapları ( Ekoyay Yayınları )

Sayfa 193

7.Etkinlik
Fantastik metinler, aslında günlük hayatta insanların karşılaştıkları olayların farklı bir üslupla dile getirilmesidir. Bu tür metinler insanlara öğüt vermeyi amaçlar.
8.Etkinlik
İnsanlar günlük hayatta söyleyemediklerini  olağanüstü metinler aracılığıyla  dile getirmeyi tercih ederler.
9.Etkinlik
Metinde ejderha, resimler kişileştirilmiştir.
10.Etkinlik
Düşsel anlatım; masal, fabl, roman, hikaye, destan, şiir gibi metin türlerinde kullanılır.
11.Etkinlik
Kadar, ile, gibi, mi, -a doğru, için
Bu sözcükler, cümleden çıkarıldığında cümlede anlam bağlantıları kaybolur.
12.etkinlik
Yumurtasından yeni çıktığı zamanda bile uyumadığı kadar derin- zarf tümleci

Birden kendini yukarı çekiliyormuş gibi—zarf tümleci
Read more

10. Sınıf Dil ve Anlatım Sayfa 192 Soruları ve Cevapları ( Ekoyay Yayınları )

Sayfa 192

6.Etkinlik
Su buz gibiydi.— eşitlik anlamı
Titrek ışığa doğru yürüdü.—yön

Islak katran gibi parlıyordu.—benzerlik
Read more

10. Sınıf Dil ve Anlatım Sayfa 191 Soruları ve Cevapları ( Ekoyay Yayınları )

Sayfa 191

İnceleme
1.Etkinlik
Düşsel anlatımda olaylar ve konu, olağanüstü özelliklere sahip hayal ürünü metinlerdir.
Zaman belirli ya da belirsiz olabilir.
Mekan, olağanüstü düşsel ögelerden oluşabilir.
Kişiler çoğu zaman gerçeklikten uzaktır.
Hayal, varsayım, abartma, kişileştirme gibi unsurlar çok kullanılır.
Daha çok dili veya miş’li geçmiş zaman kullanılır.
‘2.Etkinlik
Bu tür eserlerde düşsel özlemlerin gerçekleşmesi gibi istekler nedeniyle hayale sığınma söz konusudur.
3.Etkinlik
Fantastik kurgu türündeki filmlerde yaratılan düşsel alemler bilgisayar animasyonları ile gerçekleştirilmektedir.
4.Etkinlik
Olay Örgüsü: Harry’nin denizdeki mağaraya girmesi, Dumledore’nun  ortaya çıkması, gizli geçitin bulunması
Kişi: Harry Potter, Dumledore
Mekan: Mağara
Zaman: Belirsiz
Yapıyı meydana getiren olay örgüsü, kişi, mekan ve zaman arasındaki ilişki farklılaşabilir.
5.Etkinlik
Gibi, ile, -a doğru, ancak, kadar, mı

Bu ve benzeri sözcükler, cümlede sözcüklerin çeşitli anlam ilgileri kurmasını sağlamak amacıyla kullanılır
Read more

10. Sınıf Dil ve Anlatım Sayfa 190 Soruları ve Cevapları ( Ekoyay Yayınları )

Sayfa 190

Düşsel(Fantastik)Anlatım- Edat

Hazırlık
1)İnsanlar hayatta bazen çok şeye ihtiyaç duyarlar. Bu ihtiyaçlara ulaşmanın ilk basamağı hayal kurmaktır.
2)mitolojik dönemde oluşan doğal aktarımlar, efsaneler ve masallardaki olaylarla fantastik eserlerdeki olaylar, insanların içinde bulundukları şartlarda yaşanması mümkün olmayan ögelere yer vermesi bakımından benzerlikler gösterir.
3)Düşsel anlatımda olay; hayali ögelerden oluşur.
Zaman, belirli ya da belirsizdir.
Mekan, günlük hayatta karşılaşmayacağımız biçimdedir.
Kişiler, çoğunlukla olağanüstü özellikler taşırlar.
Öğretici metinler ise içinde yaşadığımız dünyayı ele alan metinlerdir.

4)Cansız varlıkların ve hayvanların kişileştirilmesi gibi olağan dışı durumlar, çocukların gerçekleşmesini istedikleri fantezilerdir. Bu isteklerini de fantastik metinlerde bulmaları bu tür metinlere ilgiyi arttırmaktadır.
Read more

10. Sınıf Dil ve Anlatım Sayfa 189 Soruları ve Cevapları ( Ekoyay Yayınları )

Sayfa 189

Ölçme Ve Değerlendirme Cevapları

A)DYDY
B)örnekler, makale-eleştiri-röportaj
C)1)D
2)C
3)B
4)B
5)C
D)
1) Bilimsel makalelerde kanıtlayıcı anlatım kullanılır.

2)bütün metinler bir kitleye seslenir. Yazar, metni oluştururken o metni neden yazdığını dikkate alır.
Read more

10. Sınıf Dil ve Anlatım Sayfa 188 Soruları ve Cevapları ( Ekoyay Yayınları )

Sayfa 188

Anlama Yorumlama
2)zarf, isim, zarf, isim, zarf, isim, zarf, zarf
3)Türemiş zarflar, Türemiş zarflar, Türemiş zarflar, Türemiş zarflar, basit zarflar, birleşik zarflar, birleşik zarflar
5)
Ne diye-durum zarfı
Yukarı- yer yön
Niçin- soru
İleri- yer yön

Ne zaman – süre
Read more

10. Sınıf Dil ve Anlatım Sayfa 187 Soruları ve Cevapları ( Ekoyay Yayınları )

Sayfa 187

16.Etkinlik
Basit Zarflar: çok, hemen, yine, en
Türemiş Zarflar: gelince, yolup, yakalayıp, açıp, kalınca
Birleşik Zarflar: gözü gibi, günün birinde, ertesi gün
17.Etkinlik
“Nasıl” soru zarfı yüklemin durumunu belirtmek için

“Neden” soru zarfı ise cümleye neden-sonuç anlamı katmak için kullanılır.
Read more

10. Sınıf Dil ve Anlatım Sayfa 186 Soruları ve Cevapları ( Ekoyay Yayınları )

Sayfa 186

13.Etkinlik
Metinde Atatürk’ün Türk kadınına verdiği önem bir ders kitabı üslubunda öğretici bir şekilde anlatılmıştır.
14.Etkinlik
Araştırınız.
15.Etkinlik
Oturduğun yerde- ad
Yukarılara- ad
Geriye doğru- zarf görevinde
Arkamızda- ad

İleri doğru- zarf görevinde
Read more

10. Sınıf Dil ve Anlatım Sayfa 185 Soruları ve Cevapları ( Ekoyay Yayınları )

Sayfa 185

10.Etkinlik
Göndergesel işlev
11.Etkinlik
Hayır-hayır, hayır-hayır, hayır-hayır, evet-hayır, hayır-hayır
12.Etkinlik
Kanıtlayıcı, öğretici, açıklayıcı ve tartışmacı yazılar
Benzer Yönler:
Hepsi bilgi vermeyi amaçlar.
Dil göndergeseldir.
Yalın bir üslup vardır.
Farklı Yönler:
Tartışmacı anlatım, tez ve antitezden oluşur.
Açıklayıcı anlatım herhangi bir şey hakkında ayrıntılı bilgi verir.

Kanıtlayıcı anlatım bir tezi ispatlamak için yazılır.
Read more

10. Sınıf Dil ve Anlatım Sayfa 184 Soruları ve Cevapları ( Ekoyay Yayınları )

Sayfa 184

7.Etkinlik
Yazar düşüncelerini kanıtlamak için Mevlana’nın eserinden alıntılar yaparak ispatlamaya çalışmaktadır.
8.Etkinlik
Metinde Dünya’nın yuvarlaklığı, yer çekimi ve atom kanunlarında bilimsel kanıtlar bulunmaktadır.
9.Etkinlik
Metinde yazar düşüncelerini kanıtlamak için Galile, Robert Hoke, Kopernik gibi bilim adamlarının düşüncelerine başvurmuştur.

Metinde örnekleme, tanık gösterme, alıntılama gibi çeşitli kanıtlama yolları bulunmaktadır.
Read more

10. Sınıf Dil ve Anlatım Sayfa 183 Soruları ve Cevapları ( Ekoyay Yayınları )

Sayfa 183

İnceleme
1.Etkinlik
Bir düşünceyi ispatlamak için yazılır.
Okuru aydınlatma önemlidir.
Belgelere başvurulur.
Uzmanlara başvurulabilir.
Dil, göndergesel işlevde kullanılır.
Makale, fıkra, eleştiri, röportaj, nutuk gibi türlerde kullanılır.
Tanımlama, sayısal verilerden yararlanma, örnekleme ve benzeri tekniklerden yararlanılır.
2.Etkinlik
Kanıtlayıcı anlatım yöntemiyle oluşturulmuş metinlerde amaç okuru ikna etmektir.
3.Etkinlik
“Dil, Düşünme, Dünya İlişkisi” adlı metinde çeşitli sanatçıların eserlerinden örnekler verilerek ortaya konulan düşünce kanıtlanmaya çalışılmıştır.
4.Etkinlik
Kelime ve kelime grupları gerçek anlamda kullanılmıştır.
5.Etkinlik
Tekrarlar, okuyucunun özellikle hangi kavramların önemli olduğuna ikna edebilmesi için kullanılır.
6.Etkinlik
Bugün- birleşik
Artık- türemiş
Hemen- basit
Bir yılın sonuna doğru- tamlama
İki yılın sonunda- tamlama
Sıkı sıkıya- ikileme
Şimdi- basit
Yeniden- türemiş
Ele alınarak- deyim/kalıplaşmış birleşik)

Zarflar cümlelere zaman, durum, miktar, yer-yön, gibi anlamlar katmakla görevli sözcük veya söz öbekleridir.
Read more

10. Sınıf Dil ve Anlatım Sayfa 182 Soruları ve Cevapları ( Ekoyay Yayınları )

Sayfa 182

Kanıtlayıcı Anlatım /Zarf

Hazırlık
1)Ürünün diğerlerinden farklı  ve yaralı olduğunu  ispatlamak için o ürünün gerçekten de farklılığını öne çıkaran sunumlar, görseller, ürün buna müsaitse deneylerle insanları ikna etmeye çalışabiliriz.
2)Başkalarını kendi fikrimize inandırmak için güçlü deliller, ikna edici örnekler ortaya koyarız.

3)Bir konuda ileri sürülen kanıtlar inandırıcılık üzerinde daha etkilidir.
Read more

10. Sınıf Dil ve Anlatım Sayfa 181 Soruları ve Cevapları ( Ekoyay Yayınları )

Sayfa 181

Ölçme ve Değerlendirme Cevapları

A)DDYD
B)göndergesel, örnekleme-tanık gösterme-sayısal verilerden yararlanma
C)1)D
2)C
3)B
4)E
D)
1)Yazarın ya da konuşmacının tartışma yeteneği, savunulan fikrin inandırıcılığını etkiler.

2)Röportaj, makale, fıkra, eleştiri
Read more

10. Sınıf Dil ve Anlatım Sayfa 180 Soruları ve Cevapları ( Ekoyay Yayınları )

Sayfa 180

Anlama Yorumlama
1)
2)deliksiz, durup dinlenmeden, konuşa konuşa, böyle yaparsan, hızla, güzelce, yerli yersiz, öfkeyle-zararla
4.
Cümleler
Niteleme Sıfatı
Durum Zarfı
 
X
 
 
 
X
 
X
 
 
 
X
 
X
 
 
X
 
 
 
X
 
X
 
 
X
 
 
 
X
 
X
 
 
x
 

  
Read more

10. Sınıf Dil ve Anlatım Sayfa 179 Soruları ve Cevapları ( Ekoyay Yayınları )

Sayfa 179

14.Etkinlik
Bir sözü kanıtlama amacı güder.
Tez ve karşı tezden oluşur.
Örnekleme, tanık gösterme gibi yöntemleri kullanır.
Yalın bir dili vardır.
15.Etkinlik
Birincisinde sıfat olarak ikincisinde ise zarf olarak kullanılmıştır.
Sözcükler
Sıfat
Zarf
İyi
İyi insanlar hep kazanır.
Bu ilaç iyi geldi.
Öyle
Öyle sözler söyleme.
Bana da öyle geldi.
Güzel
Güzel gözleri vardı.
Yine güzel konuşmuş.
Böyle
Böyle dost olmaz olsun.
Dost insana böyle yapmaz.
Yavaş
Yavaş insanlar, geç ihtiyarlar.
Anlayalım diye yavaş yavaş konuşuyor.
Hızlı
Hızlı arabaları severdi.
Eve, hızlı hızlı yürüdük.
Kötü
Kötü komşu insanı ev sahibi eder.
Neden öyle kötü baktın?
 
16.Etkinlik
Tatlı tatlı, yalvarır gibi bakarak, adeta, bir türlü, öyle acı acı bağırarak, kendi kendilerine, yerinden kalkarak, uzun uzun, iyiden iyiye, dar, gürültü ile
Bu zarflar cümleye  yüklemdeki yargının nasıl gerçekleştiği anlamını katmıştır.

Read more