2013 7. Sinif Sosyal Bilgiler 2. Dönem 1. Yazılı Soruları ve Cevapları

dönem 1. yazılı

B.Aşağıda verilen bilgilerin doğru olanların başına (D),yanlış olanların başına (Y) getirin.15 puan

( ) Amerika Kıtasını ilk kez Macellan keşfetmiştir.

( ) Coğrafi Keşifler Osmanlı Devleti’nin ekonomisini olumlu yönde etkilemiştir.

( ) Çin’den başlayarak İstanbul ve Karadeniz limanlarına ulaşan ticaret yolunun adı Kral Yoludur.

( ) Sanayi inkılabı Fransa’da başlamıştır.

( ) Reform hareketleri ilk kez İngiltere’de başlamıştır.

C.Aşağıdaki kutucuklara bilimsel ve özgür düşüncenin gelişmesine katkısı olan olaylardan 5 tanesini yazınız.10 puan

D. Aşağıda boş bırakılan noktalı yerlere uygun bilgileri yazınız.10 puan

A) Parayı ilk kez ............................................................................. bulmuştur.

B) Almanya’da reform sonucunda ................................................................. mezhebi ortaya çıkmıştır.

C) İpek ve Baharat yollarının önemini yitirmesine neden olan olay ................................................................................................ dir.

D) Bilginin ve düşüncelerin aktarılmasında kullandığımız ve tarihi çağları başlatan icat……………………………………………………dır.

E) Rönesans hareketleri ilk defa ……………………………………………………’da başlamıştır..

E.Bilimsel düşüncenin gelişmesi için nasıl bir ortam gerekir?Açıklayınız.10 puan

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

F.Aşağıdaki test sorularının her doğru cevabı 4 puandır.

1. Aşağıda coğrafi keşiflerin bazı sonuçları verilmiştir:

<!--[if !supportLists]-->· <!--[endif]-->Baharat ve İpek yolları önemini yitirdi.

<!--[if !supportLists]-->· <!--[endif]-->Akdeniz limanları eski önemini yitirdi.

<!--[if !supportLists]-->· <!--[endif]-->Atlas Okyanusu kıyısı limanları önem kazandı.

Bu sonuçlar aşağıdaki alt başlıklardan hangisinin altında toplanabilir?

A) Coğrafi keşiflerin siyasal sonuçları

B) Coğrafi keşiflerin ekonomik sonuçları

C) Coğrafi keşiflerin kültürel sonuçları

D) Coğrafi keşiflerin denizcilik bilgisine katkıları

2. Avrupa’da 15. yy. sonunda yapılan Coğrafi Keşifler’in aşağıdaki sonuçlarından hangisinin Osmanlı Devleti’ni ekonomik yönden etkilemiş olabileceği söylenebilir?

A) Kilise ve din adamlarına inancın azalması

B) Baharat ve İpek Yolu’nun önemini kaybetmesi

C) Avrupa uygarlığının yeni yayılma alanlar bulması

D) Avrupa’da soyluların eski güçlerini kaybetmesi

3. Osmanlı devletinde köylünün toprağı iyi kullanmaması veya üç yıl arka arkaya boş bırakması halinde toprağı kullanma hakkı elinden alınır başkasına verilirdi

Bu uygulamanın temel amacı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kırsal kesimden göçü engellemek

B) Özel mülkiyet hakkını sınırlandırmak

C) Toprak gelirlerini vergilendirmek

D) Üretimde sürekliliği sağlamak

4. Türk ve İslam bilginlerinin de bilimsel gelişmelere katkısı olduğunu iddia eden bir kişi aşağıdaki bilim insanlarından hangisini buna örnek göstermez?
A) Harezmi

B) Aristo

C) Farabi

D) Biruni

5. Aşağıdakilerden hangisi coğrafi keşiflerin siyasi etkisine örnektir?

A) Keşfedilen yerlerde Hıristiyanlığın yayılması.

B) Keşfedilen yerlere Avrupa’dan göçler başlaması.

C) Avrupa’da ticaretle uğraşanların zenginleşmesi.

D) Keşfedilen yerlerde sömürge devletleri kurulması.

6.Aşağıdakilerden hangisi Rönesans dönemi bilim adamlarından birisi değildir?

A.Michelangelo

B.Leonardo da Vinci

C.Bellini

D.İbn-i Sina

7.Müslüman bilim adamları da bilim dünyasına çok önemli katkılar sağlamışlardır.

Aşağıdakilerden hangisi bu bilim adamlarından birisi değildir?

A.Shekespare

B.İbn-i Sina

C.Harezmi

D.Biruni

8. I.Farabi

II. Johannes Guten

III. Martin Luther

IV. James Watt

Yukarıda verilen bilim adamlarından hangisi sanayi devriminin başlamasında en fazla etkiye sahiptir?

A) I

B) II

C) III

D) IV

9. Reform hareketleri sonucunda Avrupa da birçok mezhep ortaya çıkmıştır. Aşağıdakilerden hangisi bu mezheplerden biri değildir?

A)Ortodoksluk

B)Kalvenizm

C)Anglikanizm

D)Protestanlık

10. Herkes, bilim ve sanatı serbestçe öğrenme ve öğretme, açıklama, yayma ve bu alanlarda her türlü araştırma hakkına sahiptir. Yukarıdaki anayasa maddesi aşağıdakilerden hangisiyle ilgilidir?

A) Düşünce ve bilim hürriyeti

B) Basın araçlarının korunması

C) Bilim ve sanat hürriyeti

D) Eğitim ve öğrenim hakkı

Read more

Tufan Çiğdem Kimdir?

Ukrayna'daki ses yarışması 'Goglos Ukrainı' programına Türk yarışmacı Tufan Çiğdem damgasını vurdu.

Üniversite eğitimini Odessa kentinde tamamladıktan sonra Ukrayna'da yaşamaya devam eden Çiğdem, evlenerek burada yaşamaya başladı.

Çiğdem, programda sergilediği performansla herkesi kendine hayran bıraktı.

İşte Tufan Çiğdem'in çok konuşulan o şovu...

Read more

Olgun Şimşek'e Ne Oldu? Son Sağlık Durumu

Ünlü sinema ve dizi oyuncusu Olgun Şimşek yolda yürürken düşerek ayak bileğini kırdı.

Antalya'nın Kaş İlçesi'nde tatil yapan tiyatro ve sinema sanatçısı Olgun Şimşek, dün yolda yürürken düşerek ayak bileğini kırdı. Şimşek, Kaş Devlet Hastanesi'ndeki tedavisinin ardından İstanbul'a gitti.

Kanal D'de yayınlanan 'Yalan Dünya' dizisinde 'Selahattin' karakterini canlandıran Olgun Şimşek, tatilini geçirdiği Kaş ilçe merkezinde dün gece gezerken dengesini kaybedip düştü. Ayak bileği kırılan Olgun Şimşek, yanındaki arkadaşları tarafından Kaş Devlet Hastanesi'ne götürüldü. Acil serviste müdahalesi yapılan Şimşek'in, ayak bileğinin röntgeni çekildi. Bileğinde kırık saptanan Olgun Şimşek, yaklaşık 1 saat süren tedavisinin ardından İstanbul'a götürüldü. Şimşek'in tedavisinin İstanbul'da devam edeceği belirtildi

Read more

YGS'de Karekod Sistemi Nedir?

ÖSYM, Yüksek Öğretime Geçiş Sınavı'nın soru kitapçıklarını kodladı; özel şifre ve etiketlerle adaylara tek tek zimmetledi.
Her soru kitapçığında iki "Karekod" etiketi vardı. Bu etiketler, o adayın kimlik numarası ve soru kitapçığının künyesi. Yani elektronik ortamda, o soru kitapçığının hangi adaya ait olduğunu gösterecek...
Sınav gözetmeni, soldaki etiketi yerinden çıkararak yoklama listesinde ilgili öğrencinin adının sağ tarafındaki boşluğa yapıştırdı.
Sınava girmeyen adayların soru kitapçıkları poşetlerinden çıkarılmadığı için karekod etiketine de dokunulmadı.
Karekod işlemlerinin sınav başlamadan önce yapılması istendi; etiketlerin sorulara geçilmeden kontrol edilip yerlerine yapıştırılması talep edildi.
Sistemin daha iyi anlaşılması için gözetmenlere animasyon film gösterildi.

Read more

11. Sınıf Dil ve Anlatım Sayfa 162 - 177 Soruları ve Cevapları

Kaynak; edebiyatfatihi.blogspot.com

11. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı (Evrensel-İletişim 2013)Eleştiri Türü -Sayfa 162-177)

SAYFA 162
ÖN HAZIRLIK
1. Edebiyat, resim, müzik konularında yazılmış eleştiri yazıları bularak sınıfa getiriniz.
2. Eleştiri türleri hakkında bir araştırma yapınız.

3. Eleştiri türünün Türk edebiyatındaki önemli temsilcilerini araştırınız.

Türk edebiyatında eleştiri, Tanzimat edebiyatıyla başlamıştır. Eleştiri kavramını karşılamak üzere, Tanzimat edebiyatında muahaze. Edebiyatı Cedide ve daha sonraki dönemde tenkit terimleri kullanıl­mıştır, eleştiricicede münekkit denmiştir.

Tanzimat edebiyatı döneminde kimi yazarlar eleştiriyi yergiye dönüştürmüş (Namık Kemal Tahrib-i Harabat, vb. Muallim Naci, Demdeme vb.), kimi yazarlar (Muallim Naci, vb.) sadece dil bilgisi açısın­dan sözcük eleştirisi yapmış ( "Cânâ" sözü, eskilerin kullandığı bir sözdür, zamanımız yazarları ara­sında kullanılmaz olmuştur"... "Eserinizde irşad olur isnad olar sözlerine itiraz olunabileceğini pek kolay anlarsınız" vb.), bu dönemde Batı'daki anlamda eleştiri yazısının Recaizade Mahmut Ekrem, özellikle Mehmet Murat yazmıştır.

Türk edebiyatında eleştiri alanında eser verenlerin başlıcaları şunlardır: Tanzimat edebiyatında Namık Kemal, Recaizade Mahmut Ekrem, Mehmet Murat, vb. Edebiyatı Cedide döneminde Hüseyin Cahit Yalçın, vb. Milli Edebiyat döneminde Abdülhak Şinasi Hisar, Reşat Nuri Güntekin vb.; Cumhuri­yet devrinde Nurullah Ataç, Vedat Günyol, Tahir Alangu, Asım Bezirci, Rauf Mutluay, Fethi Naci, vb.; tiyatro eleştirisi alanında Metin And, Özdemir Nutku, Atila Sav, vb."

4. Öznel ve nesnel eleştirinin özelliklerini araştırınız.
Öznel eleştiride eleştirmen bir eseri kendi beğenisine göre değerlendirir. Kişisel beğeni bir eserin gerçek değerin ortaya koymaz. Öznel eleştiriye izlenimsel eleştiri de denir.İzlenimsel eleştiride eserin sanatsal yönüne ağırlık verilir.
Nesnel eleştiride hareket noktası eserin kendisidir. Eleştirmen kişisel yargılardan mümkün olduğunca kaçınmaya çalışır.

HAZIRLANALIM

SAYFA 163

1. “Eleştiri” kavramından ne anladığınızı söyleyiniz.
Eleştiri, bir kişinin ya da bir eserin olumlu ve olumsuz yanlarını ortaya koymak demektir.
2. Okuduğunuz bir kitabın hoşunuza giden veya gitmeyen yönlerini açıklayınız.
3. “Eleştirme ileriye doğru bir sıçramadır. Gayesi, daha önce sıçramış olan sanatçıya toplumu ulaştırmak, ikisini birbirine bağlamaktır.” [Pierre Roche (Pier Roş)] özdeyişinden hareketle eleştirilerin amacını açıklayınız. Eleştiride amaç, iyi olanın değerini ortaya koymaktır. Eleştiri, yol gösterici, bilgilendirici, aydınlatıcı olmalı. Eleştiri değerleri ortaya çıkarabilir. Tanınmamış nice başarılı sanatçıları topluma tanıtabilir. Sanatçının artılarını, eksilerini ortaya koyarak sonraki çalışmalarında onlara yol gösterebilir.
SAYFA 165:

“Ölmez Otu” adlı metni ve sınıfa getirdiğiniz eleştirileri yazılış amaçlarını, dil-anlatım ve şekil özellikleri bakımından inceleyiniz. Bu tür metinlerin ortak özelliklerini tartışarak belirlemeye çalışınız. Tespit ettiğiniz özellikleri sınıf tahtasına yazınız.

Yukarıda üçüncü maddedeki açıklamalara ek olarak:

Eleştiri yazılarında açıklayıcı ve kanıtlayıcı anlatım türlerine başvurulur.

Eleştiri yazılarında dil göndergesel ve heyecana bağlı işlevde kullanılır.

“Ölmez Otu” adlı metnin niçin yazılmış olabileceğini tartışınız. Ulaştığınız sonucu açıklayınız.

“Ölmez Otu” adlı metin, Yaşar Kemal’in “Ölmez Otu” romanının değerinin belirlenmesi, başarılı ve kusurlu yanlarının ortaya konulması amacıyla yazılmıştır.

“Ölmez Otu” adlı metinde eleştirinin konusu yazar mı eser midir? Düşüncelerinizi metinden örnekler vererek açıklayınız.

Metinde eleştirinin konusu eserdir. Bunu, “Ölmez Otu yeni bir bakış açısı getiriyor. Türk romancısının Türk köylüsüne bakışını değiştiriyor. (...)" ifadelerinden anlayabiliriz.

Yaptığınız araştırmadan hareketle öznel ve nesnel eleştirilerin özelliklerini ve aralarındaki farklılıkları açıklayınız. “Ölmez Otu”yla ilgili ileri sürülen düşünceler, öznel yargılar mı içermektedir yoksa belirli ölçütler doğrultusunda mı ortaya konmuştur? Metinden örnekler vererek düşüncelerinizi açıklayınız.

Birinci sayfada öznel ve nesnel eleştirinin özellikleri yer alıyor. Bu metin nesnel eleştiriye örnektir.

Metinde “Ölmez Otu”yla ilgili ileri sürülen düşünceler nelerdir? Yazar metinde düşünceyi geliştirme yollarından hangisi veya hangilerine başvurmaktadır?

Metinde "Ölmez Otu" romanının kahramanı Memidik'in şahsında cinayet miti eleştiriliyor. Mitleri kişiler değil toplum yaratır, diyor eleştirmen. Yaşar Kemal'i bu açıdan başarısız görüyor. Ama yazarı bir mitin yıkılışını anlatırken başarılı görüyor. Metinde örnekleme, karşılaştırma, tanık göstermeye başvurulmuştur.

Dört beş kişilik gruplar oluşturunuz. Sınıfa getirdiğiniz metinleri tarayarak bir eseri konu alan eleştirileri tespit ediniz. Söz konusu metinleri inceleyerek metinlerden hareketle eseri konu alan eleştirilerin özelliklerini belirleyiniz. Çalışmanızı raporlaştırarak sınıfta sununuz.

SAYFA 170

7.ETKİNLİK

“Don Kişot, Romanların Romanı” adlı eleştiride eser mi, eserin yazarı mı yoksa eserle dış dünya arasındaki ilişki üzerinde mi durulmuştur? Düşüncelerinizi metinden örnekler vererek k açıklayınız.

Eserle dış dünya arasındaki ilişki üzerinde durulmuştur. Don Kişot romanının oluşmasında etkili olan sosyal, kültürel ve siyasi faktörler üzerinde durulmuştur.

8.ETKİNLİK

“Don Kişot, Romanların Romanı” adlı eleştiride ileri sürülen düşünceler nelerdir? Yazarın, düşüncelerini ileri sürerken paragraflarda düşünceyi geliştirme yollarından hangilerine başvurduğunu metinden örnekler vererek açıklayınız.

Bu eleştiri yazısında Don Kişot romanının evrensel bir niteliğe sahip olduğu, romanın verdiği mesajın aradan yıllar geçse de değişmediği, Don Kişot romanında idealle gerçeğin çatışmasının yansıtıldığı, bu çatışmanın insanlık tarihi boyunca var olduğu anlatılıyor. Eleştiride düşünceyi geliştirme yollarından karşılaştırmalara, tanık gösterme ve örneklemelere yer verilmiş.

9.ETKİNLİK

“Don Kişot, Romanların Romanı” adlı eleştiride düşüncelerin ileri sürülüşü ile makale ve denemelerde düşüncelerin ileri sürülüşünü karşılaştırınız. Eleştiri türünün hangi tür metinlere daha yakın olduğunun belirtiniz.

Bu eleştiri metninde Don Kişot romanı ile ilgili düşünceler ileri sürülüp bu düşünceleri geliştirme yollarına başvurulmuş. Örnekler verilmiş, alıntılara yer verilmiş, karşılaştırmalar yapılmış, tanık göstermelere yer verilmiş. Bu bakımlardan makale türüne yakınlık gösteriyor.

10. ETKİNLİK

“Don Kişot, Romanların Romanı” adlı eleştiriden hareketle söz konusu romanın yazıldığı dönemin özelliklerini belirtiniz. Romanın içeriği ve yazılma amacıyla dönem arasında nasıl bir ilişki vardır?

Don Kişot romanı 1600'lü yıllarda Ortaçağ Avrupa'sında yazılmış. Şövalye romanlarına merak saran kahramanımızın şövalyeliğe özenmesi, yel değirmenlerine savaş açması gibi komik durumları var. Şövalye, şato, düello, dük ... kelimeleri o dönemi yansıtıyor. Romanın yazılma amacı sadece o dönemi değil insanlığın bütün dönemlerini ilgilendiriyor.

11.ETKİNLİK

Araştırmalarınızdan hareketle eserle dış dünya arasındaki ilişkiyi konu alan eleştirilerin özelliklerini belirtiniz. “Don Kişot, Romanların Romanı” adlı metnin bu tür eleştirilerin özelliklerini taşıyıp taşımadığını tartışınız. Ulaştığınız sonucu açıklayınız.

Eserle dış dünya arasındaki ilişkiyi konu alan eleştiri çeşitlerinden biri tarihsel eleştiridir.

Tarihsel eleştiri: Edebî eserlerin, yazıldıkları dönemin tarihsel gerçeklikleri ışığında incelenmesi gerektiği görüşünü ileri süren eleştiri anlayışıdır.

Bir diğeri sosyolojik eleştiridir.

Sosyolojik eleştiri: Edebiyatın kendi başına var olmadığı, toplum içinde doğduğu ve toplumun bir ifadesi olduğu ilkesinden hareket eden eleştiri anlayışıdır.

sayfa 172

12.ETKİNLİK

“Halikarnas Balıkçısı” adlı eleştirinin konusu yazar mı yoksa ona ait eser midir? Metinden örnekler vererek düşüncelerinizi açıklayınız.

Halikarnas Balıkçısı adlı metnin konusu (Halikarnaas Balıkçısı) yani yazardır. Sanatçıya dönük bir eleştiridir.

13.ETKİNLİK

Araştırmanızdan hareketle sanatçıya dönük eleştirilerin özelliklerini belirtiniz. “Halikarnas Balıkçısı” adlı metnin bu tür eleştirilerin özelliklerini taşıyıp taşımadığını belirtiniz.

Yazara Dönük Eleştiri: Sanatçı ve eseri arasında sıkı bir ilişki olduğu düşünülerek yazarın psikolojisi ve kişiliği doğrultusunda psikanaliz eleştirilerde bulunur.Metinde kullanılan her öge,Freud'un psikanaliz yöntemi temel alınarak açıklamaya çalışılır.

Sanatçıyı ele alan eleştirinin başka bir tanımı: Sanatçının bireysel özelliklerinden yola çıkılarak eserin değerlendirildiği eleştiriye sanatçıyı ele alan eleştiri denir.

Sanatçıya yönelik eleştirinin iki çeşidi vardır:

* Biyografik Eleştiri: Eser ile sanatçı arasında güçlü bir ilişki olduğunu varsayan bir eleştiri anlayışıdır. Eleştirmen, ele aldığı eserin sanatçısı hakkında ciddi bir araştırma yapar. Sanatçının yaşamının eserine yansıdığını düşünür.

* Ruhbilimsel Eleştiri: Eser ile sanatçının ruh dünyası, kişilik özellikleri arasında güçlü bir ilişki olduğunu varsayan bir eleştiri anlayışıdır. Eleştirmen sanatçının iç dünyasından, kişiliğinden hareketle eseri çözümlemeye çalışır.

14.ETKİNLİK

Eleştiri yazılarını ele aldıkları konu ve ele alış biçimleri bakımından gruplandırınız.

Aşağıdaki şemalarda eleştiri türlerinin gruplandırılmasını görebiliriz.

15.ETKİNLİK

Yaptığınız araştırmadan hareketle sanatçıyı, dönemi, eseri ve okuyucuyu birlikte ele alan eleştiri yazıları olup olmadığını açıklayınız.

16.ETKİNLİK

“Ölmez Otu”, “Don Kişot, Romanların Romanı” ve “Halikarnas Balıkçısı” adlı eleştirilerde eleştirmenlerin kültür alanına özgü çalışmalardan yararlanıp yaralanmadığını metinlerden örnekler vererek belirtiniz.

Ölmez Otu: Anadolu köylüsünün kültürü ile ilgili çalışmalardan yararlanılmış, Anadolu köylüsünün gerçek kişiliği ile romanlarda görülen özellikleri karşılaştırılmıştır.

Don Kişot: Romanların Romanı: AvrupalI yazarların ve Batı toplumunun 19. yüzyıldaki hayat ve sanat anlayışı, sosyal yaşamı ve kültür özellikleri hakkında açıklamalar yapılmıştır.

Halikarnas Balıkçısı: Ege yöresinde yaşayan insanların yaşam koşulları ve kültürünün Halikarnas Balıkçısı üzerindeki etkileri anlatılmıştır.

17.ETKİNLİK

İncelediğiniz eleştiri yazılarını dikkate alarak eleştiri yazarlarında bulunması gereken özellikleri tartışınız. Ulaştığınız sonuçları açıklayınız.

ELEŞTİRİ YAZILARININ ORTAK ÖZELLİKLERİ

Bir sanat ya da düşünce eserini tanıtırken, zayıf ve güçlü yönlerini belirtme, bir yazarın gerçek değerini yansıtma amacıyla yazılan yazılara eleştiri (tenkit)denir.
Düşünsel plânla yazılır.

Her eser ya da sanatçı eleştirinin konusu olabilir.

Eleştiride bir eser olumlu ya da olumsuz özellikleriyle birlikte ele alınır.

Eleştiri yapılırken somut verilerden yararlanılmalıdır.

Eleştiride amaç; iyi olanın değerini ortaya koymak, sanatı unutulmaktan kurtarmak, iyi olmayana ve kötüye fırsat vermemektir.

Eleştirmenin görevi kılavuzluk yapmaktır.

Eleştiriler yıkıcı değil yapıcı olmaldır.

Konu, yazının sonuna dek değerlendirilmesi yapılan esere bağlı kalmalıdır. Eser ile ilgili, değerli ve değersiz diye gösterilen yargılar, eserden alınacak örneklere dayandırılmalıdır.

Yazar, yargılarında belirli ölçülere bağlı kalmalı, eleştirileri nesnel olmalı, "beğendim, hoşuma gitti". gibi öznel değerlendirmelerden kaçınmalıdır. Bunun yanında eleştiri yazısını okutacak olan elbette eleştiri yazarının kendine özgü konuyu ele alış biçimi, kendine özgü yorumlayışı ve anlatımındaki üslubudur.

Eleştirisi yapılan çalışma, bütün boyutlarıyla ele alınmalı, kendi türü içindeki bilimsel, sanatsal, toplumsal yere oturtulmalıdır. Alanındaki diğer çalışmalarla karşılaştırılarak bu türe kattıklarıyla, kendisinden beklendiği halde katamadıklarıyla ele alınmalıdır.

Eleştiride açıklama, tartışma, tanık gösterme ve örnekleme gibi yöntemler kullanılır.

ELEŞTİRİ YAZARLARINDA BULUNMASI GEREKEN ÖZELLİKLER

Bir sanat eserinin gerçek değerini, özünü, yapısını, değerli-değersiz yönlerini ortaya koymalı.

Nesnel olmalı.

Araştırmacı olmalı.

Ciddi, ağırbaşlı olmalı

Dili sade, anlatımı açık ve anlaşılır olmalı.

Yıkıcı değil yapıcı olmalı.

Kanıtlama yoluna gitmelidir.

Geçmişin ve çağının sanat olaylarını iyi bilmeli.

Geniş bilgi ve kültür birikimiyle donanımlı olmalı

Dünya Edebiyatı, sanatı ve kültürüyle ilgili genel bilgilere sahip olmalı

Eleştirdiği konuyu, eseri veya olayı bütün olarak kavramalı

18.ETKİNLİK

Aşağıdaki cümlelerde altı çizili kelimelerin anlamlarını belirtiniz. Terimlerin eleştiri yazıları için önemini belirtiniz.

• Tipler birer parça Don Kişot bir bütündür.

• Bu tema roman edebiyatlarına özgü bir açıklıkla olaylarda, görüntülerde hattaüslüpta bile durmadan değişir, genişler zenginleşir.

Tip: Hikâye, roman, tiyatro gibi uzun anlatıma dayalı edebî eserlerde kişi kadrosu içinde yer alan ve belli bir düşüncenin, topluluğun zihniyetini ve ideolojinin temsilciliğini yüklenen kişi

Üslup:Sanatçının görüş, duyuş, anlayış ve anlatıştaki özelliği veya bir türün, bir çağın kendine özgü anlatış biçimi, biçem, tarz, stil

Eleştiri yazılarında terimlere sıkça rastlanır. Yapılan eleştiri belli ölçütlere yeni bilimsel esaslara göre yapılır. Terimler de bu ölçütlerin birer parçasıdır.

19.ETKİNLİK

“Ölmez Otu”, “Don Kişot, Romanların Romanı” ve “Halikarnas Balıkçısı” adlı eleştirilerde dilin hangi işleviyle kullanıldığını belirtiniz.

Dil göndergesel işlevde kullanılmıştır.

11. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları (Evrensel-İletişim 2013)Eleştiri Türü -Sayfa 173

SAYFA 173

Üç grup oluşturunuz. “Ölmez Otu”, “Don Kişot, Romanların Romanı” ve “Halikarnas Balıkçısı” adlı metinleri gruplar arasında paylaştırınız. Belirlediğiniz metinde hangi anlatım türlerinin kullanıldığını grup arkadaşlarınızla inceleyiniz. Yaptığınız çalışmayı grup sözcünüz aracılığıyla arkadaşlarınızla paylaşınız.

Bu metinlerde genellikle açıklayıcı anlatım kullanılmıştır.


TENKİT ÜZERİNE

1. Edebiyat tarihinin işi, edebî şahsiyet ve eserleri, gerek ferdî ve gerek sosyal bakımdan sebep ve neticeleri ile genel oluş içinde birleştirmektir. Sainte-Beuve (Sen Bov), Taine (Teyn) ve Brunetiere (Branetier)'den sonra bu işin ne kadar kolaylaştığını biliyorsunuz. Edebiyat tarihçisine eserin edebî kıymet ve mahiyeti ve bu eser hakkındaki şahsi kanaati sorulmaz. O, edebiyatın renkten renge girişini uzaktan takip eder ve: “Bu eser şöyle bir devir, şöyle bir muhit, şöyle bir kültür seviyesi ve şöyle bir ruh içinde büyümüş ve şu tesirleri yapmıştır...” dedikten sonra yapacak başka bir işi kalmaz. Önümüze serdiği vakıalar üzerinde onun ne düşündüğü ve ne duyduğunu bilmeyiz. O bize yalnız edebî eserin etrafını tanıtır.

Edebî tenkide gelince o, edebiyat tarihinin bittiği yerde başlar ve estetiğin başladığı yerde biter. Yani “etraf” bilgisiyle “öz” bilgisinin ortasındadır. Münekkidin işi yalnız bir eseri olduğu gibi alarak “anlamak” ve “anlatmak”tır. Ondan eserin tarihsel sebeplerini ve ilimsel izahını isteyemeyiz. Şu kadar var ki münekkit ilk vazifesini yapmak, yani anlamak için hem tarihten ve hem de estetikten bilgiler istemek mecburiyetindedir. Çünkü anlamak birçoklarının zannettiği gibi hissetmek, sevmek, beğenmek, heyecan duymak değildir.

(...) Sabahattin Eyuboğlu

‘Tenkit Üzerine” adlı metinden hareketle edebiyat tarihçisi ile eleştirmen arasındaki farkları belirtiniz.
Edebiyat tarihçisi eserin oluşmasında etkili olan sosyal, siyasi ve kültürel faktörleri açıklar. Metni yorumlamaz. Eserle ilgili kişisel değerlendirmelerde bulunmaz.

Eleştirmen ise edebiyat tarihçisinin yöntemiyle birlikte eserin estetik ve sanatsal özelliklerine de değinir.

Edebiyat tarihçisi nesnel davranır. Eleştirmen ise yeri geldiğinde kendi beğenisini de dile getirir.

2. Üç grup oluşturunuz. “Ölmez Otu”, “Don Kişot, Romanların Romanı” ve “Halikarnas Balıkçısı” adlı metinleri gruplar arasında paylaştırınız. Grup arkadaşlarınızla belirlediğiniz eleştirinin giriş, gelime ve sonuç bölümlerini bularak her bölümde nelerin anlatıldığını, metnin planını çıkararak paragrafların birbirleriyle ve metnin iletisiyle ilişkisini inceleyiniz. Yaptığınız çalışmayı sınıfta sununuz.

“Ölmez Otu”

Giriş Bölümü: Ölmez Otu romanının Türk köylüsü konusunda getirmiş olduğu yeni ve farklı bakış açısı anlatılır.

Gelişme Bölümü: Yaşar Kemal’in diğer romanlarındaki olaylar ve karakterler ile ölmez Otu romanındaki olay ve karakterler karşılaştırılmış, böylece romanın başarılı ve başarısız yönleri ortaya konmuştur.

Sonuç Bölümü: Yaşar Kemal’in, başarılı bir romancı olduğu ortaya konmuş.

“Don Kisot. Romanların Romanı”

Giriş: Don Kişot romanının çok tanınmış olmasına rağmen tam olarak anlaşılmadığı ifade edilmiş.
Gelişme Bölümü: Don Kişot romanının kahramanı ve olay örgülerinden hareketle eserin sosyal, kültürel ve evrensel nitelikleri anlatılmaktadır. Roman diğer Batı klasikleriyle karşılaştırılmaktadır.

Sonuç Bölümü: Don Kişot romanının vermek istediği evrensel mesajın ne olduğu açıklanmakta, romanın insani boyutuna değinilmektedir.

“Halikarnas Balıkçısı”

Giriş Bölümü: Cevat Şakir Kabaağaçlı’nın doğduğu ve yetiştiği çevre anlatılıyor

Gelişme Bölümü: Yazarın gençlik yılları ve sanat hayatındaki çalışmaları anlatılmıştır. Eserlerinin nitelikleri ve konuları hakkında bilgiler verilmiştir.

Sonuç Bölümü: Sanatçının edebiyatımız açısından önemine değinmiştir.


3. “Ölmez Otu” ve “Don Kişot, Romanların Romanı” adlı eleştirilerin giriş bölümlerini karşılaştırınız. Hangi metinde eleştirinin tümevarım metoduyla yapıldığını belirtiniz. Size göre hangi yolun izlenmesi metni daha çekici kılar? Düşüncelerinizi nedenleriyle açıklayınız.

4. “Ama bence Yaşar Kemal'in bu romanda önemli bir yanılgısı var; bunun için bilinçle yapmak istedikleri, bir yerde Yaşar Kemal romanlarına özgü, yaşanmışlıktan gelen o güzelim sahihliğe aykırı düşüyor, yapmacık oluyor.”

“Madame Bovary'ye acımamız, ona çok benzediğimizden değil mi? Flaubert: ’Madame Bovary benim.’ diyordu.”

“Ölmez Otu” ve “Don Kişot, Romanların Romanı” adlı eleştirilerden alınan yukarıdaki cümlelerde altı çizili ifadeler roman türünün hangi özelliğiyle ilgilidir?
İlki üslupla ilgili, ikincisi eser-yazar ilişkisiyle ilgili

5. Eleştiri yazılarının hedef okuyucu kitlesinin kimler olabileceğini tartışınız. Vardığınız sonuçları açıklayınız.
Anlatılan konuyla ilgilenen kişiler eleştiri yazılarının hedef kitlesidir.

Read more

11. Sınıf Dil ve Anlatım Sayfa 175 - 177 Soruları ve Cevapları

(Evrensel-İletişim 2013)11. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları Eleştiri Türü -Sayfa 175) Ölçme ve Değerlendirme

11. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları (Evrensel-İletişim 2013)Eleştiri Türü -Sayfa 175) Ölçme ve Değerlendirme

SAYFA 175

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

A. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun sözcükler yazınız.

•Esere dönük eleştiride, eleştirmen eserden yola çıkarak metni oluşturan unsurları anlamaya çalışır. Teknik anlamda eserin kurgusunu oluşturan unsurlar, kişiler, mekân, ana olay, ara olaylar ve gerçeğimsi yapıyı hazırlayan unsurların birbiriyle bağlantısını kurup değerlendirmesini yapar. sorucenneti.net

•Nesnel eleştiride, eleştirmen bir eserin meydana gelmesinde etkili olan toplumsal ve tarihî olaylara yönelip o dönemin şartlarını dikkate alır.

Eleştirmenin eser karşısındaki tavrına göre eleştiriler öznel ve nesnel eleştiri olarak değerlendirilir.

B. Aşağıdaki cümlelerde yargı doğru ise yay ayraç içerisine “D”, yanlış ise “Y” yazınız.

• Eleştiri yazarı konusuna olumlu yönden yaklaşmalıdır. (Y )

• Eleştiri yazarı konuyu öznel açıdan değerlendirmelidir. (Y )

• Eleştiri yazarı eseri belirli ölçütlere bağlı kalarak eleştirmelidir. ( D)

• Eleştirilerde terimlerin kullanılmasından kaçınılmalıdır. (Y )

• Eleştirmen çağdaş sanat akımları hakkında bilgi sahibi olmalıdır. (D )

• Eleştirmen konuyu edebiyat tarihçisi yaklaşımıyla ele almalıdır. (Y )

• Eleştiride eleştirilen hususlarla ilgili örnekler verilmemelidir. (Y )

C. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.

1. Ben iyi eleştiriyi nesnesiyle örtüşme başarısına göre ölçerim. İyi yapıt ille de iyi eleştiri çağır­maz kuşkusuz. Yazın tarihleri yıllar yılı yanlış yorumlanmış başyapıtlarla doludur ama kötü yapıt iyi eleştiriyi her zaman kovar. İster sevecenlikle yaklaşalım ister öfkeyle kötü yapıt eleştirmenini fazla uzağa götüremez.

Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisi çıkarılamaz?

A) Eleştiri ele alınan yapıta bağlı olmalıdır.

B) İyi yapıtlar hakkında da olumsuz eleştiriler yapılabilir.

C) Hiçbir kötü yapıt olumlu eleştiri alamaz.

D) Edebî eserler eleştirmen tarafından yanlış yorumlanabilir.

E) Eleştirmen eleştirisini yapacağı esere olumlu yaklaşmalıdır.

CEVAP: E

2. Eleştirmecinin başlıca görevlerinden biri, yazarın ne yapmak isteğinin ve yapıtı ile bunu ne de­receye kadar başarabildiğinin araştırılması olmalıdır. Eleştirmen, sanatçının eserini yeni baştan yaşayan adamdır. Guy de Maupassant (Guy dö Mopasan)’a göre: “Eleştirmen, asla edebiyat cumhuriyetinin bir hür vatandaşı olamayacaktır. Çünkü yaratan insan hür, yargılayan insan esirdir.” Peter ise şöyle düşü­nür: “Sanatçı, güzel şeylerin yaratıcısıdır. Eleştirmense güzel şeylerden aldığı izlenimleri başka bir tarz ya da yeni bir malzeme içinde kalıba dökebilen kimsedir.”

Yukarıdaki paragrafta düşünceyi geliştirme yollarından hangisine başvurulmuştur?

A) Tanık Gösterme B) Örnekleme C) Tanımlama D) Açıklama E) Karşılaştırma

CEVAP: A

3. (I) Çıplak, sevimsiz, uçsuz bucaksız bir dağ; zaman. (II) Kıracaksın onu, heykelleştireceksin. (III) Kaosu beşerileştiren insan; insan, yani sanatkâr. (IV) Hayat herkesin yaşadığı, kimsenin yaşamaktan hoşlanmadığı bir komedya. (V) Goethe (Göte) bunun için hatıralarına “Şiir ve Hakikat” adını vermiş.

Yukarıdaki cümlelerin hangisinde kişileştirme veya benzetme sanatına başvurulmamıştır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

CEVAP: E

4. Aşağıdakilerden hangisi eleştiri türünde eser vermemiştir?

A) Fethi Naci B) Berna Moran C) Hilmi Yavuz D) Nurullah Ataç E) Ahmet Hamdi Tanpınar

CEVAP: C

11. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları

2. Ünite Cevapları sayfa 176-177

SAYFA 176

2. ÜNİTE DEĞERLENDİRME SORULARI

A. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun sözcükler yazınız.

• Özel mektuplarda imza, kâğıdın sağ alt; tarih sağ üst köşesine yazılır.

• Güncel olayları, siyasal sorunları içeren, gazete ve dergilerin belli sütunlarında yayımlanan, yazı­lara fıkra adı verilir.

•Otobiyografi bir düşünürün, bir sanatçının kendi yaşam öyküsünü anlattığı eserlerdir.

• Haber yazıları kaynağına göre resmî haber, ajans haberi ve özel haber olmak üzere üç gruba

ayrılır.

• Haber yazıları 5N 1K ilkesi esas alınarak yazılır.

• Deneme türü ilk kez Fransız yazar Monteigne tarafından yazılmıştır.

• Gazetelerin birinci sayfasındaki logonun üzerinde kullanılan başlığasürmanşet denir.

• Türk edebiyatındaki ilk özel gazete Agah Efendi ve Şinasi tarafından çıkarılan Tercüman-ı Ahvâl’dir.

B. Aşağıdaki cümlelerde yargı doğru ise yay ayraç içerisine "D", yanlış ise "Y" yazınız.

• Fıkra yazarı yazılarında örnekleme, tanık gösterme, sayısal verilerden yararlanma gibi düşünceyi geliştirme yollarına başvurarak düşüncelerini kanıtlamaya çalışır. ( Y)

• Öğretici metinlerde ileti dolaylı anlatımla okura aktarılır. (Y )

• Bir metin türü oluşturulurken farklı metin türlerinden yararlanılabilir. (D )

• Söyleşileri denemelerden ayıran ön önemli özellik konularının güncel olmasıdır. ( D)

• Eleştiriler gazetelerde günlük ya da periyodik olarak yayınlanan güncel, sosyal, siyasi konu­ları ele alan yazı türüdür. (Y )

• Anı yazarı tanıklık ettiği olayları belgelendirmek zorundadır. (D )

• Edebiyatımızdaki ilk makale İbrahim Şinasi Efendi tarafından yazılmıştır. (D )

• Günlükleri anı türünden ayıran en önemli özellik günü gününe yazılmasıdır. (D )

C. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları yanıtlayınız.

1. İlk okuyuşta ayırdına varıyoruz. “Dağ”, “Gizli Sevda”ya benzemiyor, hiç benzemiyor. Belli ki anlamı verili, standart dil düzleminde kurmuyor şiiri. Gerçekliğe yaptığı göndermelerle anlamlan­dırmak öne çıkmıyor bu şiirde. Dil konveksiyonel bağlamından uzaklaşmış bu şiirde.

Bu parça aşağıdaki metin türlerinden hangisinin özelliklerini taşımaktadır?

A) Deneme B) Fıkra C) Sohbet D) Eleştiri E) Anı

DOĞRU CEVAP: D

2. I. Yaşanmakta olanı değil, yaşanmış bir konuyu anlatır

II. İnsan belleğinde iz bırakan olay ve olguları anlatır.

III. Tarihsel gerçeklerin öğrenilmesine katkı yaptığı için tarihçilere ışık tutar.

IV. Geçmiş, birinci kişinin ağzından kişisel yargılar ve yorumlarla verilir.

Yukarıda verilen özellikler hangi metin türüyle ilgilidir?

A) Anı B) Haber yazıları C) Deneme D) Gezi yazısı E) Biyografi

DOĞRU CEVAP: A

3. Aşağıdakilerden hangisi kişisel hayatı konu alan metin türlerinden değildir?

A) Anı B) Gezi yazısı C) Biyografi D) Otobiyografi E) Deneme

DOĞRU CEVAP: E

SAYFA 177

4. Hayvanları işlerine yaradıkları için sevenler vardır, ben ona hayvan sevmek demem. Kasa­bın koyunu sevmesi gibi... Buffon, atı anlatırken “İnsanoğlunun en asil tutkusu.” der, ona da kıza­rım. Her şeyi insana göre ölçmenin ne anlamı var? At, insanın eline geçmemiş olsaydı gene sevile­cek bir hayvan olmaz mıydı? Güzelliğini söylemiyorum. Şu hayvanı güzel, bu hayvanı çirkin bulan­lardan değilim ben. Cennet kuşunun parlak tüylerine hayran olup da kargayı küçümseyenleri anla­mam. Daha doğrusu anlarım, ben de insan olduğum için insanların kurdukları ölçülerle düşündü­ğümden birtakım hayvanlara bakmaktan hoşlanır. Birtakımlarından da iğrenirim. Oysaki asıl iş o bi­zim beğenmediğimiz, tiksindiğimiz hayvanların; örneğin, bir karafatmanın, bir tahtakurusunun gü­zelliğini sezebilmektedir.

Bu paragraf aşağıdaki metin türlerinden hangisinin özelliklerini taşımaktadır?

A) Deneme B) Makale C) Gezi yazısı D) Söyleşi E) Fıkra

DOĞRU CEVAP: A

5. Avrupa Birliği üyeliği için müzakere yapan, resmî sloganı “Çağdaş uygarlıkların seviyesini yakalayıp geçmek” olan, 21. yüzyılın bir ülkesinde bilimi savunmak ihtiyacı bile doğmamalı aslın­da. Maalesef Türkiye’de her konuda siyaset bilimin önüne geçiyor, somut bilimsel gerçekler siyasi demeçlerle bulanıklaştırılıyor. Bu, domuz gribi gibi uzun yılların en önemli ve büyük salgınında da böyle, sel felaketinde de böyle...

Yukarıdaki paragraf aşağıdaki metin türlerinden hangisinin özelliklerini taşımaktadır?

A) Deneme B) Makale C) Gezi yazısı D) Söyleşi E) Fıkra

DOĞRU CEVAP: E

12 Ocak Perşembe

6. Bu gece kızım geliyor. Uçarak gideceğim havaalanına. Uçarak dedim de... Nereden çıktı bu kuş gribi? Kuş sözcüğünün kuş gribi içinde ölümle özdeş bir anlam kazanması ne acı! Mutluluktu, sevinçti, en çok da özgürlüktü kuş düne kadar. Benim de uzak kalmadığım çağrışımlar taşırdı. Adı­nı kuş ve çağrışımlarından alan üç tane kitabım var. Şimdi kuş ölüm demek. 335 bin kuş itlaf edil­miş. İtlaf sözcüğünü de hortlattı kuş gribi.

Yukarıda verilen metnin türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Anı B) Günce C) Söyleşi D) Fıkra E) Haber yazısı

DOĞRU CEVAP: B

7. Aşağıdakilerin hangisinde sadece gazete çevresinde gelişen metin türleri bir arada verilmiştir?

A) Haber yazıları, makale, günce, deneme B) Makale, deneme, fıkra, eleştiri

C) Anı, gezi yazısı, deneme, hikâye D) Eleştiri, söyleşi, biyografi, otobiyografi

E) Eleştiri, makale, mektup, gezi yazısı

DOĞRU CEVAP: B

8. Aşağıdakilerden hangisi haber yazılarında bulunması gereken özelliklerden değildir?

A) Kolay anlaşılır olması B) Konunun güncel olması

C) Aktarılanların doğru olması D) İlginç ve önemli olması

E) Okuyucuyu düşünmeye sevk etmesi

DOĞRU CEVAP: E

9. "Hepsini birden okumaya çalıştığım için hiçbirini bitiremediğim dört kitap var şu an elim­de." cümlesindeki kelimeler için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) “Hepsini” iyelik ve hâl eki almış belgisiz zamir görevindedir, yapıca basit sözcüktür.

B) “Okumaya” kaynaştırma sesi ve yönelme hâl eki almıştır, isim-fiil durumundadır.

C) “Hiçbirini” iyelik, hâl eki ve kaynaştırma ünsüzü almış, yapıca birleşik zamir görevindedir.

D) “Şu an” zarf tümleci görevinde kullanılan bir sıfat tamlamasıdır.

E) “Bitiremediğim” türemiş yapılı, iyelik eki almış çekimli bir fiildir.

DOĞRU CEVAP: E

10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğu yoktur?

A) Yer yer üç metreyi bulan kar yağışına rağmen maç iptal edilmedi.

B) Bütün bildiklerimi ve bilmediklerimi oğluma öğreteceğim.

C) Bu ülke bana yeni olanaklar sağlayacak imkânlar sunmadı.

D) Kısmen de olsa kendimi tümüyle sorumlu hissediyorum bu olayda.

E) Göz taramasından geçirilmiş seksen bin hastamız var.

DOĞRU CEVAP: E

Kaynak; Edebiyatfatihi.blogspot.com

Read more