Halk Edebiyatı Genel Özellikleri Nelerdir?

Halk Edebiyatı Genel Özellikleri

HALK EDEBİYATI

Anonim Halk Edebiyatı	Aşık Edebiyatı	Tasavvuf (Tekke) Edebiyatı
Söyleyeni   belli olamayan, halkın ortak malı olan bir edebiyattır.	Aşk, doğa,   yiğitlik, ölüm vb. konuları ele alan, söyleyeni belli olan bir edebiyattır.	Dini –   tasavvufi konuları işleyen, tekkelerde gelişen bir edebiyattır.
Sözlü   geleneğe dayalıdır. Halk hikayelerinde eski destanların, şiirlerde ise sagu   ve koşukların etkileri açıkça görülür.	Bu   edebiyatın yaratıcıları usta-çırak ilişkisiyle yetişen gezginci aşıklardır.	13.yy’da   gelişmeye başlayan Tekke edebiyatının asıl kurucusu Türkistanlı Hoca Ahmet   Yesevi’dir.
Şiirlerde   hece ölçüsü kullanılmıştır. Nazım birimi dörtlüktür.	Hece   ölçüsünün genellikle 7, 8, 11’li kalıpları kullanılmıştır. Nazım birimi   dörtlüktür.	Yesevilik,   Babailik, Mevlevilik, Bayramilik, Bektaşilik gibi tarikatlarda gelişmiştir.
Daha çok   yarım ve cinaslı kafiyeye yer verilmiş, redifler bolca kullanılmıştır.	Yalın bir   dil kullanılmıştır. Söz sanatları çok azdır.	Allah aşkı,   Allah’a ulaşmanın yolu, dünyanın faniliği, nefsin öldürülmesi, insan sevgisi,   ölüm vb. konular işlenmiştir.
Eserlerde   yalın bir dil kullanılmıştır.	Şiirlerin   son dörtlüğünde şairin adı (mahlas) geçer.	Nazım   birimi dörtlüktür. En çok yarım uyak kullanılmıştır. Hem hece hem aruz   kullanılmıştır.
Aşk, doğa,   özlem, yiğitlik vb. konular işlenmiştir.	Şiirler saz   eşliğinde söylenir. Doğaçlama yoluyla oluşturulur.	Dil, yalın   olmakla birlikte Arapça ve Farsça’dan alınan tasavvuf terimlerine yer verilmiştir.
Türkü,   mani, ninni, bilmece,  tekerleme gibi   manzum türlerde; masal, atasözü, fıkra, halk hikayeleri gibi mensur türlerde   eserler söylenmiştir.	Divan   şiirinden etkilenen bazı şairler aruzla da şiirler yazmıştır. (Yunus Emre,   Aşık Ömer, Gevheri, Dertli, Seyrani…)	Söz   sanatları yok denecek kadar azdır. Şiirlerin çoğu ezgili (besteli)dir.
	Koşma,   semai, varsağı, destan başlıca nazım biçimidir.	İlahi,   nefes, nutuk, deme, şathiye, devriye başlıca nazım türleridir.
	Cönk: Aşık edebiyatı şairlerinin şiirlerinin toplandığı defterlere   denir. Bu defterler, şiir antolojisi niteliği taşır.	Ahmet   Yesevi, Gülşehri, Sultan Velet, Yunus Emre, Hacı Bayram Veli, Mevlana, Pir   Sultan Abdal, Eşrefoğlu Rumî, Aziz Mahmut Hüdai, Kaygusuz Abdal, Hacı Bektaşi   Veli…
	Karacaoğlan,   Köroğlu, Aşık Ömer, Gevheri, Dadaloğlu, Kayıkçı Kul Mustafa, Dertli,   Bayburtlu Zihni, Erzurumlu Emrah, Seyrani, Noksani, Ruhsati, Aşık Veysel,   Aşık Mahsuni Şerif…

Read more