11. Sınıf Türk Edebiyatı Cevapları Sayfa 25 Biryay

SAYFA 25
II. Ünite: TANZİMAT DÖNEMİ EDEBİYATI
2. Öğretici Metinler

Hazırlık
1. Tanzimat’tan sonra edebiyatımızda ortaya çıkan türlerden hangilerini öğretici metinler kapsamında değerlendirebiliriz?
Tanzimat'tan sonra edebiyatımızda ortaya çıkan MAKALE, FIKRA, ELEŞTİRİ türleri öğretici metinlerdir.

2. Dokuz ve onuncu sınıfta edindiğiniz bilgileri hatırlayarak öğretici metinlerin yazılış amaçlarını maddeler hâlinde tahtaya yazınız.
Öğretici metinler;
bilgi vermek,
okuyucuya farklı bakış açıları kazandırmak
okuyucuyu yönlendirmek
amaçlarıyla yazılır.

3. “Çağdaş uygarlık düzeyi” sözünden ne anladığınızı sözlü olarak ifade ediniz.
Bilgi, teknik ve medeniyet bakımlarından en yüksek düzeyi ifade eder.

SAYFA 27

1. Metni oluşturan paragraflarda anlatılanların, iletisi etrafında nasıl birleştiğini açıklayınız.
Metnin bütününe baktığımızda devletin vatandaşlarına karşı vazifeleri ve sorumluluklarının anlatıldığını görüyoruz. (Mizancı Murat Bey'in Mizan gazetesinde yazdığı Vazife ve Mesuliyet Had ve Hak adlı metin)

2. Seçilenlerin ve onları seçenlerin birbirlerine karşı görevlerini metinden yola çıkarak ifade ediniz.
Seçilenler hizmet için gelmişlerdir. Vaatlerini yerine getirmezlerse halk onları görevden alır.
Seçilenlerden beklenen en önemli şey, görevlerini yerine getirmeleridir.
Seçilenler görevini yapmazsa halkın başkasını seçme yetkisi vardır.
Seçilenler görevlerini yerine getiremezse bu durumu halka şikayet edebilir ya da istifa edebilir.
Seçme gibi seçilmde de kabul ve isteğe bağlıdır.


3. Metinde “had (sınırlılık)” sözcüğü, kimler için kullanılmaktadır?
Hem yöneticiler hem de halktan kişiler için kullanılmıştır.

4. Eserin yazılış amacı nedir, yazarın hedeflediği okuyucu kitlesi kimler olabilir?
Eserin yazılış amacı devletin halka, halkın da devlete karşı görev ve sorumlulukları olduğu konusunda insanları bilgilendirmektir. Eser hem vatandaşa hem de yöneticilere hitap etmektedir.

5. Metnin tamamında yazarın iletmek istediği düşünceyi (ana düşünce) bir cümle ile belirtiniz.
Herkes hak ve sorumluluklarını iyi bilmelidir.

6. Ana düşünce ile Tanzimat Dönemi arasındaki ilişkiyi açıklayınız.
Tanzimat Döneminde hak, hukuk, hürriyet, adalet, eşitlik gibi kavramların öne çıktığını görüyoruz. Bu anlayış Tanzimat edebiyatının birinci döneminde de görülür. Metnin ana düşüncesi Tanzimat döneminin siyasi ve hukuki yenilikleriyle ilgilidir.

7. Ana düşünce soyut bir kavramı mı, teknik bir gelişmeyi mi, siyasi bir düşünceyi mi, sosyal bir buluşu mu ifade etmektedir? Sözlü olarak ifade ediniz.

Metnin ana düşüncesi siyasi bir düşünceyi ifade etmektedir. (demokrasi)

8. Bu metnin ana düşüncesini hikâye, roman, şiir gibi türlerle ifade etmek mümkün müdür? Niçin?
Metnin ana düşüncesi hikaye, roman, şiir gibi türlerle ifade edilebilir ancak ifade ediş tarzı ve gerçekliği ele alışı değişecektir. Bu ana düşünce öğretici bir metinde ele alındığı için gerçeklikle tam olarak örtüşür. Hikaye ve roman türlerinde ele alınmış olsaydı sanatsallık, kurgulama da işin içine girecekti. Şiirde doğrudan anlatmak yerine sanatlı üslup, heyecan, coşku, hissettirme ön plana çıkacaktı.

9. Ana düşüncenin, Tanzimat Döneminin sosyal hayatı ile nasıl bir ilişkisi olduğunu açıklayınız.

Vatandaşın devlete, devletin vatandaşa karşı yerine getirmesi gereken görevlerle ilgili bulduğunuz gazete yazılarını arkadaşlarınızla paylaşınız.
10. Mizancı Murat, “hükûmet” ve “Çakır Aliler” sözleriyle kimi veya kimleri anlatmaktadır?
Yazar, hükümet sözüyle padişah rejimini, Çakır Aliler sözüyle de halkı anlatmaktadır.

11. Metinde verilen bilgilerin ışığında Çakır Ali’yi kendi cümlelerinizle betimleyiniz.
Yazarın halkı anlatmak için kullandığı hayali bir örnektir. Osmanlı halkının genel özelliklerini yansıtır.
12. Metinde kullanılan anlatım türünü 10. sınıf dil ve anlatım dersinde öğrendiklerinizden hareketle belirleyiniz. Bu anlatım türünün özelliklerini tahtaya yazınız.
Metinde açıklayıcı anlatım kullanılmış, düşünceyi geliştirme yollarından da örneklendirme ve karşılaştırmalara yer verilmiştir.

Read more