bu yazı http://yeniedebiyat.blogspot.com sitesinden alınmıştır. Kaynak siteyide mutlaka ziyaret edin
1. Okuduğunuz şiirin yapı
özelliklerini belirleyerek;
yapı özellikleri:
nazım birimi: üst birim :
bent, alt birim : beyit
Kafiye düzeni:
aa,ba,ca,da,ea,fa...hh
Ölçü: aruz ölçüsü
a. Birimlerini ve birimlerinde
anlatılanları,
birinci birim: yakınlarını,
çevresini kayırma anlayışının ortaya çıkmasından bahsediliyor.
ikinci birim: Yalancılığın
yaygınlaşmasından bahsediyor.
üçüncü birim:Dedi kodu ve
gıybetin yaygınlaşmasından bunu normal görülmesinden
dördüncü birim: Doru
olanların itibar görmeyip devlet malını yiyenlerin iti,barlı olarak
görülmesinden
beşinci birim: Doğru
söyleyenin değil hainlerin itibar itibar görmesinden
altıncı birim: acizin
elindekini alıp haksıza destek olunmasından
yedinci birim: dinin
devletin gerilemesine sepep olduğu anlayışının ortaya çıkmasından
sekizinci birim:
Milliliğin unutulup Batıcılığın benimsenmesinden
dokuzuncıu birim: Bütün
bunların bize hiçbir şey kazandırmadığından bahsedilmiş.
b. Birimlerde anlatılanlardan
hareketle temayı,
Tema: Toplumun batıya uyma
nedeniyle ahlaki değerlerinin bozulduğu
c. Birimlerin bir tema etrafında
nasıl bir leştiğini,
Her birim temanın ayrı bir yanını ortaya koyarak ana temayı
oluşturmuştur. daha doğrusu tema birimlerde ifade edilen düşünceelerin
birleşimidir.
ç. Birimlerin metnin tamamı
içindeki işlevlerini tartışınız. Elde ettiğiniz sonuçları defterinize
yazınız.
Şiirde metni oluşturan her birim temanın ayrı bir yanını
oluşturur. tema yan düşünceler vasıtasıyla metin içine yerleştirilir. sanat
metinlerinde tema direk verilmez. sezdirme yoluyla okuyucuya ulaşır.
2. Şiirin temasının dönemin gerçekliği ile ilişkisi: her
şiir döneminde yaşanan gerçeklikten etkilenir ve izler taşır. Bu şiirde Tanzimat
döneminin sosyal hayatından izler taşımaktadır. bu dönemde Avrupa hayranlığı ve
bunu yanlış yorumlanması sonucu devlet yapısı ve sosyal hayat yanlış etkilenmiş
bilim ve teknik alınmalı düşüncesi pek hayat bulmayıp bunu yerine Batını yaşam
biçimi ve kültürü taklit edilmiş. fakat burada da gerçek kültür değil
batılıların da şikayet ettiği düşük yaşam biçimi taklit edilmiştir.
bireyin hak ve özgürlüğünün önünde din bir engel olarak
görülmüş. bireyin haklarını savunalım derken devletin yapısı bozulmuş. devlet
zaafa uğratılmıştır.
3.
Aşağıda geçen beyitlerdeki söz sanatları:
Bî-baht olanın bağına bir
katresi düşmez
Bârân yerine dürr ü g her
yağsa semâdan
Er bab-ı ke mâ li çekemez
nâkıs olanlar
Ren cî de olur dî de-yi huf
fâş Zi yâ’dan
Yağmur inci ve mercana benzetilmiş. teşbih sanatı var.
noksan ve kemal sözcükleri aarsında tezat var. yine
kendini yetiştirememiş kişiler gözleri ışıktan rahatsız olan yarasya
benzetilmiş. istiare santı var. alim ise bir ışığa benzetimliş. fakat alim
söylenmemiş açık istiare var.
4. kanun devlet hak. adalet, bilim, dinin ilerlemeye engel
olması( pozitivim anlayışı)
Bu ifeda ve kavramlar dönemin zihniyeti ile ilişkilidir. bu
şiir Yenileşme dönemininde yaşananları eleştiriyor.
5. şiide ahengi sağlayan
unsurlar:
kafiye düzeni:
aa, ba,ca,da......hh
Ölçü:
aruz ölçüsü.
kafiye/
redif: - siâyet- yeni çıktı yeni çıktı redif, yet'ler zengin
kafiye
- dirâyet- yeni çıktı
- hamiyyet - yeni
çıktı
asonans:
a,i
aliterasypn:
y,t, d,m
6. şiir yazıldığı dönemin sant anlayışını yansıtmaktadır.
Dil Arapça ve Farsça sözcük ve dil kaideleri ile doludur. sanatlı bir anlatım
vardır. buna rağmen dil o gün diavan edebiyatında kullanılan dile göre daha
sadedir.
7. Şiir dönemin sanat anlayışınını yansıtmaktadır. Tanzimat
şiiri şekil olarak eskiye bağlı kalırken içerik olarak batıdan alınan temalar
işlenmiştir. bu şiirde de tema divan şiirinde işlenen temadan farklıdır.
8. ETKİNLİK
Divan şiirinden alına örnekle Ziya paşanın terkib- benti
şekil bakımından benzerlik göstermektedir. fakat içerik bakımından farklıdır.
ölçü her iki şiirde de aruz ölçüsüdür. her iki şiirde de beyit nazım birimi ve
aynı kafiye düzeni kullanılmıştır. farklşı olarak temalar dikkat
çekmektedir.
8. Ziya Paşa'nın terkib-i benti ile Tanzimat şiiri arasında
hem şekil hem de içerik bakımından benzerlik vardır. tema olarak sosyal bir
sorun işlenmiş. biçim olarak divan edebiyatı nazım şekli kullanılmıştır.
9. Terkib-i bentten hissedilenler: dönemin sosyal
yaşantısının bozulduğunu toplumun değerlerinin ters yüz olduğunu görüyoruz. bu
da bize Osmanlı devletinin nasıl yıkıldığı hakkında bize fikir veriyor.
10. Şiir Tanzimat dönemi şiir anlayışını özelliklerini
yansıtmaktadır.
.jpg "Beyonce Bikinili Fotoğrafını Paylaştı")
