10. Sınıf Dil ve Anlatım Sayfa 154 - 155 Soruları ve Cevapları ( Ekoyay Yayınları )

Emredici Anlatım – Fiil – Fiilimsi

SAYFA 154
HAZIRLIK
2.  İnsanlara kuralları öğretmek veya onları yönlendirmek amacıyla yazılan yazılarda emredici anlatım kullanılır.
3. Hukuk kurallarının insan davranışlarını sınırlandırırken emredici ve yasaklayıcı bir dil kullanması, o metinlerde yer alan ifadelerin kesinlik bildirdiğini ve yapılmasının zorunlu olduğunu gösterir.
2. etkinlik: “Dinle Sana Bir Nasihat Edeyim” adlı metinde şair okuyucuyu hangi davranışları gerçekleştirmek üzere yönlendirmektedir? Şiirde dil hangi işleviyle kullanılmıştır?

“Dinle Sana Bir Nasihat Edeyim” adlı metinde şair, okuyucuya bazı öğütler veriyor. Toplumdaki davranışları, dikkat etmesi gereken hususlarla ilgili öğütler vermektedir. (vefalı olmak, insanların bazı sırlarını ya da olumsuz durumlarını başkasına söylememek, gereksiz konuşmamak, iyilik yapmak, kırıcı olmamak, iyiliği başa kakmamak, kibirli olmamak, kendini bilmek, dinlemeyi bilmek, sevginin karşılıklı olması, kötülerle dost olmamak….)3. etkinlik: “Dinle Sana Bir Nasihat Edeyim” adlı şiirde çok kullanılan şahıs zamirlerini ve çekim eklerini bulunuz.

sana, sen, seni, senin, size (şahıs zamirleri)

Şiirde emir kipi çok kullanılmıştır.

SAYFA 155

4.etkinlik: “Dinle Sana Bir Nasihat Edeyim” ve “ Kullanım Kılavuzu” adlı metinlerde emir, telkin, öneri ifade eden kelime ya da kelime gruplarını bulunuz.

“Dinle Sana Bir Nasihat Edeyim” adlı şiirden:

dinle

…uçucu olma

….birin söyle

otur gözet kendini

başa kakıcı olma

geçici olma

yıkıcı olma

“Kullanım Kılavuzu” adlı metinden:

emin olun

suya sokmayın

kontrol ettirin.

…ayırmayın

5.etkinlik: “Kullanım Kılavuzu” adlı metinde, cihazı kullanmaya başlamadan önce yapılması gerekenler nasıl bir dille anlatılmıştır?

Emredici anlatımla anlatılmış. Yapılması istenenlerin gereklilik şeklinde anlatıldığı görülüyor. Emir ve gereklilik kipleri kullanılmış.

6. etkinlik: “Kullanım Kılavuzu” adlı metnin hangi amaçla oluşturulduğunu söyleyiniz. Metindeki eylemlerde çoğunlukla hangi kip ekleri kullanılmıştır? Bunların ifadeye kazandırdıklarını açıklayınız.

Bu metin, ütüyü satın alan kişilerin kullanmadan önce ve kullanım esnasında uymaları gerekenleri açıklamak amacıyla hazırlanmıştır. Metinde gereklilik ve emir kipleri kullanılmıştır. Bu kullanım ifadeye “sorumluluk” anlamı katmıştır.

•Ütü mutlaka topraklı bir elektrik prizine takılmalıdır.

•Ütüyü hiçbir zaman suya sokmayın.

7.etkinlik: “Kullanım Kılavuzu” adlı metinden alınan yukarıdaki cümlelerde yer alan fiillerin nesnesine göre çatısını bulunuz. Bu fiillerin kullanılma nedenlerini açıklayınız.

Ütü mutlaka topraklı bir elektrik prizine takılmalıdır. (Bu cümlenin yüklemi nesne almadığı için “geçişsiz”dir.)Ütüyü hiçbir zaman suya sokmayın. (Neyi sorusuna cevap veriyor, “sokmayın” yüklemi nesne aldığı için “geçişli”dir.)

8.etkinlik: “ Dinle Sana Bir Nasihat Edeyim” ve “Kullanım Kılavuzu” adlı metinlerde dilin hangi işlevlerde kullanıldığını belirtiniz.

Bu iki metinde dil, alıcıyı harekete geçirme işlevinde kullanılmıştır.

Read more