- MUALLİM NACİ (1850-1893)
- Tanzimat edebiyatı ikinci döneminin önemli şairlerindendir.
- Eski edebiyat-yeni edebiyat tartışmasında eskiyi benimseyenlerin öncüsü olmuştur.
- Tanzimat döneminde yaşamasına rağmen -medrese kültürünün etkisiyle- Divan edebiyatı anlayışını savunmuş, eski edebiyat ile yeni edebiyat mücadelelerinde eski edebiyat taraftarlarının lideri olmuştur.
- Recaizade Mahmut Ekrem ile sanat konusunda giriştiği tartışmalardan dolayı yeni sanatın karşısında gösterilmiştir. Oysa aruzu konuşma diline uygulamakta, Türkçenin sesine özgürlük kazandırmakta Tanzimat şairlerinin ilerisindedir. Edebiyatımızdaki hızlı ve aşırı değişim döneminde düşünceleri iyi anlaşılamamıştır.
- Divan edebiyatına, Batılı bir görüşle ilk dönüşü o yapmış; ilk şiirlerinde Nedim'in şuh edası göze çarpar.
- Çağdaşları gibi şiirin konusunu genişletmiş, tabiat tasvirlerine önem vermiş, aruzu Türkçeye çok iyi uygulamıştır.
- Yüreği ile eskiye aklı ile yeniye bağlıdır.
- Şiirlerini sade bir dille ve aruz ölçüsüyle yazmıştır.
- Çocukluk yıllarını anlatırken dilimizin en güzel nesir örneklerini vermiş; en güzel, en sade Tanzimat nesri(düzyazısı) onundur.
- Muallim Naci, Recaizade ile girdiği kafiye tartışmasında, göz için kafiye anlayışını savunmuştur. Bu kavga büyük yankı uyandırmıştır.(kafiye göz için mi kulak için mi tartışması nedir?
- Edebiyatımızın köyü anlatan ilk şiiri olan Köylü Kızların şarkısı Muallim Naci'ye aittir.
- Demdeme adlı eserinde, Recaizade ile yaptığı edebi kavgaları toplamış, Recaizade'nin Zemzeme adlı eserine karşılık vermiştir.
- Arapça,Farsça ve Fransızcadan çeviriler yapmıştır.
ESERLERİ
ŞİİRLERİ
ATEŞPARE(1883): Naci’nin İstanbul’da yayınlanan ilk
şiir kitabıdır ve yeni teknikle yazdığı şiirlerini toplar. Şiir kitapları içinde
en hacimlisi olup, ilginç yanları da en fazla olanıdır. Naci şöhretini bu
eseriyle sağlar.
ŞERARE
(1884): Gazel, şarkı, kıt’a, rubai ve benzeri divan tarzındaki
şiirlerinin toplandığı kitabıdır. Sanat gücü yönünden Naci’nin en değerli eseri
denebilir. Kendisi bu kitabı için, “Şerarem edebiyat göğünde dolaşıp duran
Ateşparemin peykidir” der.
FÜRÜZAN
(1886): Konu ve şekil yönünden eski tarzda yazılan şiirlerini
toplar.
SÜNBÜLE
(1890): İki bölümden meydana gelen kitabın birinci bölümünde eski tarzda
yazılan şiirler yer alır. Tevfik Fikret’i hazırlayan konuşma diline yakın
manzumeler de bundadır.
YADİGAR-I NACİ (1897): Naci’nin ölümünden sonra yakın
dostu Şeyh Vasfi tarafından yazarın kitaplara girmemiş irili ufaklı şiirlerinden
toplanarak yayınlanan bir kitabıdır.
TERKIB-İ
BEND-İ MUALLİM NACİ (tarihsiz): Naci Varno Rüştiyesi’nde ikinci
muallimken yayınlanan bu küçük eser Bağdatlı Ruhi ve Ziya Paşa örneğiyle meydana
gelmiştir.
MESNEVİ-İ MUALLİM NACİ (1891): Daha çok 2.
Abdülhamit’e övgülerin yer aldığı bu kitap küçük bir
risaledir.
MANZUM DESTAN
DENEMELERİ
HAMİYYET (1882): Endülüs
Emevilerinin yıkılış devrinde vatanseverliğe ün yapan Musa Bin Ebi’l-Gazan’ın
savaşlarını konu edinen dramatik manzum destan denemesi Naci’nin bu türde en
başarılı eseridir.
ERTUĞRUL BEY GAZİ (1891):
Naci’nin ölümünden iki yıl önce yazıldığı halde ancak ölümünden sonra
yayınlanabilir bu destan denemesinde Osmanlıların kurucusu Ertuğrul Gazinin
Anadolu’daki mücadeleleri anlatılmaktadır.
DÜZYAZI - DENEME - TENKİT –
İNCELEME
YAZMIŞ BULUNDUM (1884): Naci’nin
Tercüman-ı Hakikata yolladığı on dört mektup ve bunlara verilen cevaplardan
meydana gelir.
MEDRESE HATIRALARI (1886):
Naci’nin medresede okurken, hocasından duyduklarını ve okuduğu çeşitli
kitaplardan ilginç bulduğu parçaları bir araya getirmesiyle
oluşur.
DEMDEME (1886): Recaizade’nin
Naci’yi küçük düşürücü Üçüncü Zemzeme Mukaddimesiyle Takdir-i Elhan’ına karşılık
Saadet gazetesinde yayınlanan yazıların bir araya getirilmiş
şeklidir.
MUALLİM (1886): Tercüman-ı
Hakikat’ın edebiyat bölümü yönetirken buraya gelen edebiyatla ilgili yazılar ve
şiirlerle, bunlara yazarın eleştiri tipinde verdiği cevaplar yer
alır.
MEKTUPLARIM (1886): Çok çeşitli
konularda, uzun-kısa deneme tipinde yetmiş dokuz mektuptan meydana
gelmiştir.
ÖMER’İN ÇOCUKLUĞU (1890):
Sünbüle’nin ikinci kısmını Naci’nin sekiz yaşına kadar süren hayatını anlattığı
ÖMER’İN ÇOCUKLUĞU meydana getirir.
ISTILAHAT-I EDEBİYE (1890): Divan
şiir ve edebiyatının belagat kaidelerini ve edebi sanatları en iyi açıklayıp
inceleyen bir kitaptır.
BİYOĞRAFİK
ÇALIŞMALAR
OSMANLI ŞAİRLERİ (1890): Yirmi
altı Osmanlı şairinin hayat hikayeleri ve eserlerinden seçmeler meydana
gelir.
ESAMİ (1891): Harf sırasına göre
kadın-erkek yedi yüzün üzerinde Müslüman şahsiyet hakkında ansiklopedik bir
eserdir.
DİL
– LÜGAT ÇALIŞMALARI
LÜGAT-I NACİ (1900): Son
zamanlarına kadar önemini koruyan küçük cep lügatidir.
TERCÜMELER
SANİHAT – ÜL – ARAB (1886): Arap
edebiyatından seçmeler.
MÜTERLEM (1887): Doğu
edebiyatlarından yapılan düzyazı tercümeleridir
TİYATRO
ÇALIŞMALARI
HEDER (1909):
Trajedi
0 Yorumlarınız