1. Destansı
öğelerin de yer aldığı 12 öyküden oluşan eser destandan halk
hikâyeciliğine geçiş dönemi ürünüdür. Oğuz Türkçesi ile
yazılmıştır. 15. yüzyılda yazıya geçirildiği sanılmaktadır.
Nazım ve nesir karışımı bir anlatımla oluşturulan bu eserin el
yazması bir nüshası Dresten’de, eksik bir nüshası da
Vatikan’dadır.
Bu parçada
sözü edilen eserin adı nedir?
2.
Aşk hikâyelerinde ve
uzun konuların işlendiği şiirlerde “mesnevi” nazım şeklinin
kullanılmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A)
Aruz kalıplarının çok zengin olması.
B)
Şairlerin mesnevi nazım şeklini çok sevmiş olması.
C)
Her beyti kendi içinde kafiyeli olduğundan uyak sıkıntısı
çekilmemesi.
D)
Mesnevilerin sıradan bir nazım şekli olması.
E)
İran şairlerinin bu nazım şeklini tercih etmeleri.
3.
Aşağıdakilerden hangisi, doğal destanların özelliklerinden biri
değildir?
A)
Konusu bir ulusun yaşamı ile ilgilidir.
B)
Dili, ana dilin en güzel şeklidir.
C)
Uzun soluklu olağanüstü olaylarla yüklüdür.
D)
Okuyanları tarafından kaleme alınmıştır.
E)
Konuları savaş, göç, doğal afetlerdir.
4.
“Yuğ” denilen ölüm törenlerinde ölen kişilerin arkasından
onun dürüstlüğünün, iyiliğinin ve ahlâkının, faziletinin
anlatıldığı şiirlerdir. Hece ölçüsü, dörtlük birimi ve
yarım kafiye ile söylenir. Divan edebiyatında mersiye adını alır
bu şiirler.
Bu parçada
sözü edilen edebiyat ürününün adı nedir?
5.
Aşağıdakilerden hangisi Türkler’in İslamiyet’i kabulünden
sonra oluşmuş bir Türk destanıdır?
A)
Ergenekon Destanı B)
Göç Destanı
C)
Oğuz Kağan Destanı D)
Köroğlu Destanı
E)
Şu Destanı
6.
11 yüzyılda yazılmış olan eser sadece bir sözlük olmayıp
İslamiyet öncesi Türk edebiyatını, Türk tarihini, coğrafyasını,
folklorunu, mitolojisini aydınlatan bir ansiklopedi özelliği
taşımaktadır. Yabancılara Türkçe’yi öğretmen amacıyla
yazılmıştır. Kitapta 7500 Türkçe sözcüğün Arapça karşılığı
verilirken atasözleri, ağıtlar, şiirler ve destan parçaları da
bu eserde yer almıştır.
Bu
paragrafta sözü edilen eserin ve yazarının adını yazınız.
7.
“Hakikatlerin eşiği” anlamındadır. XII. Yüzyılda Edip Ahmet
Yüknekî tarafından aruz vezniyle mesnevi tarzında yazılmıştır.
Didaktik bir eserdir; cömertlik, ilim, doğruluk gibi konular
işlenir. Bir ahlâk ve öğüt kitabı niteliğindedir.
Yukarıda
tanıtılan eserin adı nedir?
8.
1069 yılında Karahanlı hükümdarı Buğra Han’a sunulan bu
yapıtta adalet, saadet, devlet ve akıl kavramları hayali kişilerle
sembolleştirilerek devlet yönetimi, toplumsal yaşamın nasıl
olması gerektiği anlatılmıştır. Aruz ölçüsüyle ve mesnevi
biçiminde yazılan bu yapıtta dörtlüklere de yer verilmiştir.
Türk edebiyatında ilk siyasetnâme olarak da kabul edilir.
Bu
parçada özelliklerinden söz edilen yapıtın ve yazarının adını
yazınız.
9.
Yüzyıllar boyunca Tekke şiirinin önderi sayılmış, şiirleriyle
kafalara ve gönüllere Türkçe ile seslenmiştir. Tasavvuf akımını,
taşkın ve gür lirizmi ile halka yansıtmıştır. Aruzla da
şiirler yazmakla birlikte, genellikle heceyi kullanmıştır. Bu
şiirlerde kullanılan ana tema, Tanrı aşkı ve insan sevgisidir.
“Risalet’ün Nushiyye” ve “Divan” iki önemli eseridir.
Yukarıda
özellikleri bahsedilen şair kimdir?
10.
Aşağıdaki gruplardan hangisi tamamıyla Türk destanlarından
oluşmaktadır?
A)
Şu – Oğuz Kağan – Bozkurt – Türeyiş – Ergenekon
B)
Oğuz Kağan – Kalevala – Ergenekon – Göktürk – İlyada
C)
Oğuz Kağan– Alp Er Tunga – Türeyiş – Bozkurt – İlyada
D)
Ergenekon – Kalevala – Alp Er Tunga – Türeyiş – Şu
E)
Şehname – Oğuz Kağan – Ergenekon – Bozkurt – Göç
11.
Gazel ve mesnevi
ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A)
Gazelde aşk ve
güzellik konusu; mesnevide ise öğretici, dinî, ahlâki konular
işlenir.
B)
Gazellerin kafiye
örgüsü aa / ba / ca... şeklindedir, mesnevide her beyit kendi
arasında kafiyelidir.
C)
Gazel aruzun uzun
kalıplarıyla, mesnevi ise kısa kalıplarıyla yazılır.
D)
Gazelde beyitler
arasında konu birliği olmayabilir; mesnevide vardır.
E)
Gazelde beyit sayısı
sınırlı değildir, mesnevide ise beyit sayısı sınırlıdır.
12.
Aşağıdaki
özelliklerden hangisi Dede Korkut Hikâyeleri için söylenemez?
A)
Dede Korkut Hikâyeleri, Dede Korkut tarafından yazılmıştır.
B)
Dede Korkut Hikâyeleri, İslamiyet öncesi toplumsal yaşam hakkında
bilgi veren önemli bir yapıttır.
C)
İslamiyet öncesi Türkçe’nin özellikleri hakkında bize ışık
tutmaktadır.
D)
Destandan halk hikâyeciliğine geçişin ilk örneğidir.
E)
Dede Korkut Hikâyeleri, hikâye-masal özelliği gösterir.
13.
Yolcuyum
bir kuru yaprak misali
Rüzgârın
önüne kapılmışım ben
Bu
dizelerdeki söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
A)
Cinas B)
Teşbih C)
Telmih
D)
Mecaz-ı mürsel E)
Tezat
14.
Din ve devlet büyüklerini övmek için yazılan şiir,
aşağıdakilerden hangisidir?
A)
Gazel B)
Kaside C)
Mesnevi
D)
Şarkı E)
Rubaî
15.
Aşağıdaki cümleleri okuyunuz. Cümledeki bilgi doğruysa “D”,
yanlışsa “Y” yazınız. (2+2+2+2+2=10 P)
a)
(...) Türk edebiyatının dönemlere ayrılmasında kültürel
değişim, dinî değişim, coğrafi değişim ile lehçe ve şive
ayrılıkları etkili olmuştur.
b)
(...) İslamiyet’ten önceki yazılı kaynaklar günümüze kadar
ulaşmıştır.
c)
(...) Sözlü edebiyat ürünleri ortaya çıktıkları dönemde
yazıya geçirilmiştir.
d)
(...) Koşuklar coşkun bir ifadeyle söylenir.
e)
(…) Tasavvufta önemli olan Allah aşkıdır. Buna da beşerî aşk
denir.
16.
Aşağıdaki kavramları tasavvufî düşünceye göre tanımlayınız.
(2+2+2+2+2=10 P)
Maşuk:
Saki:
Mutasavvıf:
Tekke:
İnsan-ı
Kâmil:
Lâle-hadler
kıldılar gül-geşt-i sahrâ semt semt
Bâğ
u râgı gezdiler idüp temâşâ semt semt
Bâkî
Açıklaması:
Lâle gibi al yanaklı
güzeller kırın her yönünü dolaşıp çiçek seyrine çıktılar.
Her yanı seyrederek bahçeyi, çimenliği gezdiler.
S.
17. Yukarıdaki şiir hangi nazım şekli ile yazılmıştır? Bu
nazım şeklinde kullanılan nazım birimi, ölçü, uyak örgüsü
ve konu hakkında bilgi veriniz. (2+1+1+2+4= 10 P)
Nazım
şekli:
Nazım
birimi:
Ölçü:
Uyak
örgüsü:
Konu:
S.
18. Aşağıdaki cümlede noktalı yeri doldurunuz.
Halk
edebiyatında koşma, Divan edebiyatında gazel, Tasavvuf
edebiyatında ise ………….. lirik şiir kabul edilir.
Gazelin
son beyitine ………….. denir.
S.
19. Aşağıdaki cümlede noktalı yerleri doldurunuz.
Tamamı
manzum olan ……………. ………………… 400.000 mısradan
fazladır ve dünyanın en uzun destanıdır.
S.
20. Aşağıdakilerden hangisinde nazım biçimi ve türlerinin
kullanıldığı edebiyat dönemi yanlış gösterilmiştir?
A)
Gazel – Divan edebiyatı
B)
Koşma – Âşık edebiyatı
C)
İlahi – Tekke edebiyatı
D)
Mesnevi – Divan edebiyatı
E)
Semai – Tekke edebiyatı
21.
Anadolu’nun fethini ve bu mücadelenin kahramanlarını anlatan
İslâmî Devir Türk destanı hangisidir?
A)
Manas B)
Şehname C)
Yaratılış
D)
Danışmendname E)
Oğuz Kağan
CEVAPLAR
1. Dede
Korkut Hikayeleri
2. C)
Her beyti kendi içinde kafiyeli olduğundan uyak sıkıntısı
çekilmemesi.
3. D)
Okuyanları tarafından kaleme alınmıştır.
4.
Sagu
5.
D)
Köroğlu Destanı
6.
Divan-ı Lügat’it Türk – Kaşgarlı Mahmut
7.
Atabet’ül Hakayık
8.
Kutadgu Bilig – Kaşgarlı Mahmut
9.
Yunus Emre
10.
A)
Şu – Oğuz Kağan – Bozkurt – Türeyiş – Ergenekon
11.
E)
Gazelde beyit sayısı sınırlı değildir, mesnevide ise beyit
sayısı sınırlıdır.
12.
A)
Dede Korkut Hikâyeleri, Dede Korkut tarafından yazılmıştır.
13. B)
Teşbih
14.
B)
Kaside
15.
a)
(D) Türk edebiyatının dönemlere ayrılmasında kültürel
değişim, dinî değişim, coğrafi değişim ile lehçe ve şive
ayrılıkları etkili olmuştur.
b)
(D) İslamiyetten önceki yazılı kaynaklar günümüze kadar
ulaşmıştır.
c)
(Y) Sözlü edebiyat ürünleri ortaya çıktıkları dönemde yazıya
geçirilmiştir.
d)
(D) Koşuklar coşkun bir ifadeyle söylenir.
e)
(Y) Tasavvufta önemli olan Allah aşkıdır. Buna da beşerî aşk
denir.
16.
Aşağıdaki kavramları tasavvufî düşünceye göre tanımlayınız.
(2+2+2+2+2=10 P)
Maşuk:
Allah (sevilen)
Saki: İlahi
aşk şarabını sunan mürit.
Mutasavvıf:
Tasavvufu benimseyen
ve onun ilkelerine bağlı olarak düşünen ve yaşayan kişilerdir.
Tekke:
Tasavvuf okullarına
denir.
İnsan-ı
Kâmil: Nefis
mertebelerini tamamlayıp kemale ulaşmış kişi.
S.
17.
Nazım
şekli: Gazel
Nazım
birimi: Beyit
Ölçü:
Aruz ölçüsü
Uyak
örgüsü: aa, ba,
ca, da… şeklindedir
Konu:
Aşk, ayrılık, hasret, ölüm, şarap ve tabiat güzellikleri gibi
lirik konuların işlendiği şiir türüdür.
S.
18. Aşağıdaki cümlede noktalı yeri doldurunuz.
Halk
edebiyatında koşma, Divan edebiyatında gazel, Tasavvuf
edebiyatında ise İlahi
lirik şiir kabul
edilir.
Gazelin
son beyitine makta
denir.
S.
19. Aşağıdaki cümlede noktalı yerleri doldurunuz.
Tamamı
manzum olan Manas
Destanı 400.000
mısradan fazladır ve dünyanın en uzun destanıdır.
S.
20. E) Semai –
Tekke edebiyatı
S.
21. C)
Danışmendname
![Pink - Try Live @ Ama 2012 [ Canlı Performans ]](https://lh3.googleusercontent.com/blogger_img_proxy/AEn0k_viwsyCITuU4CwNH6o6jazOrCZvjLVJAinxW099xf_yPJQjGocBvsDveSxPuaQQQPppzZht8Yr3_IG_CNbRIVEkpzCR-4hTA4hPOampJ0NH33s "Pink - Try Live @ Ama 2012 [ Canlı Performans ]")