SINAV KAZANDIRAN ALTIN
EDEBİYAT BİLGİLERİ
Sevgili öğrenciler, aşağıda gerek deneme
sınavlarında gerek yazılılarda gerekse
merkezi sınavlarda en çok karşımıza çıkan
bilgileri derledim. Aşağıda tek bir tane bile
gereksiz, ayrıntı diyebileceğimiz bilgi
bulunmamaktadır. Normal ders kitaplarına
çalıştıktan sonra bu altın bilgileri sınav
öncesinde dikkatle okumanızı tavsiye
ediyorum.
Yusuf Kenan DURMUsOgLU
1. Mensur şiirin ilk örneklerini Servet-i Fünun
döneminin en önemli sanatçılarından Halit Ziyah
Uşaklıgil “Mensur Şiirler” adlı eserinde
vermiştir.
2. Türk edebiyatında mensur şiir türündeki bazı
eserler şunlardır:
- Halit Ziya Uşaklıgil = Mezardan Sesler.
- Mehmet Rauf = Siyah İnciler
- Yakup Kadri = Erenlerin Bağından, Okun
Ucundan
- Ruşen Eşref Ünaydın = Damla Damla
- Sabahattin Kudret Aksal = Mavi
3. Şiirden bağımsız olan, tek başına bir anlam
taşıyan dizelere “azade mısra (mısra-ı azade)
denir.
4. Şiirin tek başına dilden dile dolaşan,
hafızalarda yer eden en güzel dizesine “mısra-ı
berceste” denir.
5. Edebiyatımızda aruz ölçüsü ilk kez Kutadgu
Bilig adlı eserde kullanılmıştır.
6. Kısa bir heceyi, ölçü gereği uzun okumaya
imale denir. İmale, bir aruz kusurudur.
7. Zihaf, uzun bir heceyi, ölçü gereği
kısaltmaktır. Zihaf, bir aruz kusurudur.
8. Vasl (Ulama) , Ünsüzle biten bir sözcüğün
son ünsüzünü, ondan sonra gelen ve ünlüyle
başlayan sözcüğün ilk hecesine bağlamaktır.
9. Takti (Kesme), Aruz ölçüsünde duraklardaki
kesmedir. Aruz ölçüsünde duraklar sözcükleri
bölebilir.
10. Med, bir uzun heceyi, bir uzun bir kısa hece
yapmaktır.
11. Serbest (Ölçüsüz) şiirin ilk örneklerini Abdülhak
Hamit Tarhan, 1913 yılında “Validem” adlı eserinde
vermiştir.
12. Lirik Şiir, Duygusal yönü ağır basan şirlerdir. Bu
şiirlerde coşkulu bir anlatım vardır.
13. Epik Şiir, Savaş, kahramanlık gibi konuları
işleyen şiirlerdir.
14.Pastoral Şiir, Doğa güzelliklerini, köy ve çoban
yaşamını işleyen şiirlerdir.
15. Birkaç çobanın karşılıklı konuşmaları yoluyla
oluşturulan pastoral şiirlere “eglog” denir.
16. Bir çobanın ya da ozanın ağzından kır yaşamının
güzelliğini, çekiciliğini anlatan pastoral şiirlere “idil”
denir.
17. Didaktik Şiir, düşüncenin ağır bastığı, bilgi
vermeyi amaçlayan öğretici şiirleridir.
18. Satirik Şiir, Toplum yaşamındaki yanlışlıkları,
düzensizlikleri, eksikleri, kişilerin yanlışlarını alaylı
bir dille anlatan şiirlere ‘Satirik Şiir’ denir.
19. Satirik şiirler, Divan edebiyatında “hicviye” ,
Halk edebiyatında “taşlama” adıyla anılır.
20. Dramatik Şiir, manzum tiyatro yapıtlarındaki
şiirlerdir. Hayatın acıklı, komik, korkunç yönlerini
konu edinir.
21. Koşuklar, Aşık edebiyatındaki koşmaların
karşılığıdır. Bu nedenle koşmayla koşuk arasında
çeşitli bakımlardan benzerlikler vardır.
22. Bilinen en eski sagu, Alp Er Tunga Sagusu’dur.
23. Sagunun Halk edebiyatındaki karşılığı ağıt, Divan
edebiyatındaki benzeri (karşılığı) mersiyedir.
24. Sav, günümüzdeki atasözünün karşılığıdır.
25. Mani, genellikle tek dörtlükten oluşur. 7’li hece
ölçüsüyle oluşturulur. Konuya giriş için söylenen ilk
iki dizeye “doldurma dize” denir. Asıl düşünce, ileti
ise son iki dizede bulunur.
