Yeryüzünün Katmanları Nelerdir?

YERYÜZÜNÜN KATMANLARI

Yeryüzünün Üçte biri karalar, üçte ikisi sularla kaplıdır. Bu ikisi, atmosfer denilen gaz tabakası ile kaplıdır.Hava ve su yeryüzünü diğer gezegenlerden farklı kılar. Bunun nedeni hava ve suyun yeryüzündeki canlıların yaşam kaynağı olmasıdır.

6371km, yarıçapına sahip olan yerküre, dıştan içe doğru; yerkabuğu,manto ve çekirdek olarak adlandırılan katmanlardan oluşur.Manto kendi arasında alt ve üst manto, çekirdek ise iç ve dış çekirdek olmak üzere ikiye ayrılır.,

Yerin en dış katmanı olan yer kabuğu karalarda 30-50 kilometreyi bulurken, okyanuslarda bu kalınlık 7 kilometreye kadar inmektedir. Litosfer adı verilen Taşküre, Yerkabuğu ve Manto’nun en üst kısımlarından oluşmaktadır.Astenosfer ise Üst Manto’nun Eriyik halde bulunduğu kısımdır. Magma olarak bilinen su eriyik, volkanlar sayesinde yeryüzüne ulaşır.

Litosferin kalınlığı ortalama 70-100 km. arasındadır.Litosfer Üst Manto’nun katı bölümüdür. Litosfer’in altında ise Üst Manto’nun akışkan bölgesi alan Magma yer alır.

Yerkabuğu:Yerkabuğu, kendisi gibi katı olan ve dana çok manto kayaçlarının baskın olduğu katı nitelikli Litosfer’in üzerine yerleşmiştir.

Yerkabuğu kimyasal ve mineorolojik bakımdan iki kayaç grubundan oluşmuştur. Granit, kumtaşı ve kireçtaşı gibi alüminyum oksit silisyum oksit yönünden zengin kayaçlar birinci grubu, demir oksit ve magnezyum oksit yönünden zengin bazalt cinsinden kayaçlar ise ikinci grubu oluşturur.Karasal nitelikli yer kabuğunda her ikisi de bulunurken, okyanus altında ise sadece ikinci grup kayaçlar vardır. Bu nedenle günümüz yerbilimlerinde yerkabuğu okyanusal ve kıtasal olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

Manto(Magma):Yerkürenin dışı soğuyarak katılaşmıştır.Ama içi magma denilen sıvı ve akışkan madde halinde kalmaya devam etmiştir.

Magma, Taşküre’den hemen sonraki tabakadır. Yarı sıvı haldedir. Yapısı Taşküre’den farklıdır.Üst manto 700km. alt manto ise 2900 km’ye kadar derindir. Manto hareketlidir, ancak çok sıcak olduğundan hareketini çok yavaş sürdürür.

Çekirdek:Yeryüzünün en içteki katmanıdır. 2900-6370 km. arasındadır. Bu katman demir ve nikel madenlerinden oluşmuştur.İki kısımdan oluşan çekirdeğin dış bölümü (dış çekirdek) sıvı haldedir ve hareket eder iç çekirdek ise katı ve çok yoğundur. Bunun nedeni ise yeryüzünün  dıştan içe doğru uyguladığı yüksek basınçtır.

Atmosfer: Dünyamızı saran atmosfer, yerden 500-600 km.ye kadar uzanan bir alanı kaplar. İçerisinde %21 oksijen, %78 azot ve az miktarda karbonik gazlar, su buharı, ozon bulunur. Ozon aynı zamanda ultraviole benzeri zararlı ışınları bizden uzak tutar.

 Hidrosfer: Gezegenimizde bulunan tüm okyanus, deniz, göl ve su kaynaklarının bütününe hidrosfer denir. Hidrosfer yeryüzünün %71 ini kaplar. Hidrosferin %96sını sular %3ünü buzullar ve %1ini de yer altı suları kapsar. Güneş ısısının yardımıyla hidrosfer ve atmosfer arasında sürekli bir su alışverişi vardır. Okyanuslardan havaya su buharı yükselir. Bu daha sonra kar, yağmur ve dolu olarak geri döner.    

Read more