“Haber Yazısı” Türü-“Haber Yazısı” Türüne Örnekler
Tanımı
Haber, belli bir zamana ait olayları hemen bildiren, geniş bir okur kitlesini ilgilendiren, değeri de ilgilendirdiği okur sayısıyla ölçülebilen, gazetenin temel unsurudur.
Haber gazetenin özüdür. Haber içeren yazılara da “haber yazısı” denir.
Haber Çeşitleri
1. Resmi Haberler: Resmi haberler, resmi ve özel kuruluşlardaki yetkili kişilerden alınan haberlerdir.2. Özel Haberler : Özel haberler, halk arasından toplanır.3. Ajans Haberleri: Ajans, haber toplama ve yayma işleriyle uğraşan kuruluştur.
Haberde; yurtiçindeki, yurtdışındaki önemli ya da ilginç olaylar kısa ve özlü bir biçimde halka sunulur, gerekirse resimle, fotoğrafla desteklenir.
Haber Yazısının Özellikleri
- Önemli günlük olayları içerir.
- Anlatım kısa ve özdür.
- Alışılagelenin dışında olmasıyla önem taşır. Bunun için Lord Nothclıffe’nin “Bir köpek, bir adamı ısırsa bir haber değildir; fakat bir adam bir köpeği ısırırsa bu bir haberdir.”sözü haber yazısının öneminde kıstas olarak kabul edilir.
- Geniş bir okur kitlesini ilgilendirir.
- Etkili olması için en kısa zamanda yayınlamlanır.
- Bir haber yazısında “5N+1K” kuralı aranır.
- Haber yazıları giriş ve gövde bölümlerinden oluşur. Girişte olay özetlenir. Gövde bölümünde ise açıklama yapılır.
- Haber yazılarında olay ortaya konur, kişiselliğe yer verilmez.
- Okur kitlesinin düzeyine uygun, akıcı, işlek ve anlaşılır bir dil kullanılır.
- Haber doğru olmalıdır. Muhabir haberi tarafsız yazmalı, habere yorum katmamalıdır. Yorum köşe yazarlarının işidir.
- Haber duyulmamış olmalıdır. Okuyucu duyduğu bir olayı ikinci kez okumaz.
- Haber ilginç olmalıdır. Haberin başlığı da ilginç olmalı, başlığa gözü takılan okuyucu, gerisini okumak için can atmalıdır.
Gazeticilikte bir haberde aranan ilkeler nelerdir?
Gazete haberlerinde uyulması gereken ilkeler vardır. Bir haberde bunların eksiksiz verilmesi gerekir:” Ne?/Kim?; Neyi?/Kimi?; Nasıl?; Niçin?; Nerede? ;Ne zaman?” sorularının yanıtları haberde bulunmalıdır.
• Ne/Kim: Habere kaynak olan olayın kimin başından geçtiği ya da neyin bir olay sonucunda etkilendiği bildirilmelidir. Örneğin: “Vezüv yanardağı patladı”, “Tarihi Zeus Heykeli kaçırıldı.” “Atatürk Bütün Yurtta ve Dış Temsilciliklerimizde Anıldı. ”
• Neyi/Kimi: Habere kaynak olan olay kimi, neyi etkiledi. “Bakanlar Kurulu, memur maaş katsayısını görüştü.”, “Milli Eğitim Bakanı, resim çalışmalarıyla uluslararası başarı kazanan beş öğrenciyi kutladı.”…
• Nasıl: Habere kaynak olan olayın yapılış, meydana geliş sürecinin anlatıldığı bölümdür.
• Niçin: Her olayın bir nedeni vardır. En kötü olayları gerçekleştirenler bile, bir nedenin arkasına sığınırlar. Doğada nedeni çözülemeyen olaylarla bilim adamları hâlâ uğraşmaktadır; kanserin oluş nedenleri, ozon tabakasının delinmesinin nedenleri…
• Nerede: Yeryüzü bir yerdir. İnsan bir yerde doğar. Bütün olaylar bir yerde geçer. Yer bilgisi haberlerde genelden, tikele doğru verilir; ülke, il (varsa ilçe, köy), mahalle, semt, cadde, sokak, ev, mutfak…
• Ne zaman: Yine bütün olaylar bir zamanda meydana gelir. Zaman bilgisi de haberlerde genelden, tikele doğru verilir; yıl, ay, gün, saat, dakika…
Önemli Temsilcileri:
Namık Kemal, Ziya Paşa, Recaizade Mahmut Ekrem, Şinasi.
Haber Yazısı Örnekleri
Konuşmayı Papağandan Öğrendi
ABD’de 14 yıl önce geçirdiği trafik kazasında ağır yaralanan ve kendisine “bir daha konuşamaz” teşhisi konulan bir Amerikalı, konuşma yetisine 2 papağanı sayesinde yeniden kavuşmasının ardından hayatını kuşlara adadı.
Washington’daki evinde halen 80 kuşla birlikte yaşayan 50 yaşlarındaki Brian Wilson, 1995′te geçirdiği trafik kazasında ağır yaralandı.
Doktorlar, kaza sırasında emniyet kemeri takılı olmayan Wilson’ın bir daha konuşamayacağını ve hayatının geri kalanında yatalak kalacağını söylediler, ancak 2 geveze papağan sayesinde Wilson konuşma yetisine tekrar kavuştu.
O günleri AFP’ye anlatan emekli itfaiyeci Wilson, “2 kuş bana konuşmayı öğretti. Başımdaki yara o kadar kötüydü ki, hayatım boyunca 2 yaşındaki bir çocuk gibi bile konuşamayacağımı sanıyorlardı. Ancak 2 papağanım benimle konuşmaktan hiç vazgeçmedi. Sonra bir gün ağzımdan bir kelime çıktı, sonra bir kelime daha, sonra daha fazlası” diye konuştu.
Artık neredeyse normal şekilde yürüyebilen Wilson, papağanlara minnettar olduğunu göstermek için hayatını kendisinin yeniden konuşmasını sağlayan bu kuşlara adadığını söyledi.
Evini papağanları ve sahiplerinin istemediği birçok kuş için barınak haline getiren Wilson, “Onlar için elimden geleni yapıyorum. İsteyebilecekleri her şey burada var” dedi.
Kuşlar için Wilson Papağan Vakfı’nı kuran Wilson, halen yaklaşık 80 kuş beslediğini, aylık masrafının yaklaşık 6 bin dolar olduğunu ve gelir elde etmek için kuşlarla gösteriler düzenlediğini belirtiyor.
Kapadokya’daki Yer altı Şehri!
Kapadokya’daki en büyük yeraltı şehri ortaya çıkarılmayı bekliyor. Çukurören yeraltı kenti tam 30 bin metrekarelik alanı kapsıyor. Bu büyüklüğü ile bilinen en büyük yeraltı kenti özelliğini taşıyor.
Yeraltı kentinin turizme açılması için 600 bin TL ödeneğe ihtiyaç duyuluyor. Üç yıldır süren temizlik çalışmaları sonucunda yeraltı kentinin büyük bir bölümü ortaya çıkarıldı.
Bu yeraltı kenti tam 8 kattan oluşuyor. Burada yaşayan insanların tüm ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde tasarlanmış…
Yeraltı kentinde, bezirhane, şırahane, hayvan barınakları, toplantı salonu, kilise, depo, su kuyuları, dehlizler, tüneller, kilitli taşlar, kaçış ve sığınmaya çok müsait koridorlar yer alıyor.
Yaz aylarında dışardaki sıcak havaya inat içerisi adeta klimalı gibi… Kenti gezmek 3 saat sürüyor.
Çukurören, Kapadokya’nın en büyük ve en eski yer altı şehri. Yer altı şehrinin birinci katında kilise, bezirhane, şırahane, hayvan barınakları, toplantı salonu, depo ve su kuyuları bulunuyor.
2′inci katta küçük hayvanlar için hayvan barınakları ve yaşam alanları olan mekanlar bulunuyor. Birinci ve ikinci katta ısınma amaçlı kullanılan alanlar da dikkat çekiyor.
Dehlizler ve tünellerden ulaşılan 3, 4, 5 ve 6′ncı katlarda, irili ufaklı odalar bulunuyor. Ayrıca 6′ncı katta su kuyusu da yer alıyor…
Buranın en büyük özelliğinin, korunmaya çok elverişli şekilde yapılmış olması… Tüm yer altı şehirlerinde korunma özelliği vardır. Ancak Çukurören’de, dolambaçlı yollar, kilitli taşlar, kaçış ve sığınmaya çok müsait koridorlar öne çıkmaktadır. Dışardan gelen bir kişinin de içerde kaybolma ihtimali çok yüksektir.
