Eş Anlamlı Kelimeler Nelerdir? Örnekler , Ders Notları , Konu Anlatımı

Eş Anlamlı Kelimeler nedir ?
Yazılış ve okunuş bakımından farklı fakat anlamca aynı olan kelimelerdir. Bu tür kelimeler birbirlerinin yerini tutabilir. Anlamdaş kelimelerin birisi genelde yabancı kökenlidir.

Örnekler: 
kıymet-değer, cevap-yanıt, sene-yıl, medeniyet-uygarlık, imkân-olanak, acele-ivedi, zelzele-deprem, yoksul-fakir, misafir-konuk, sınav-imtihan, yöntem-metot, mesele-sorun, fiil-eylem, kelime-sözcük, vasıta-araç...

Fakat bazı durumlarda anlamdaş kelimeler birbirinin yerini tutamaz: “kara bahtlı” kelime grubunda “kara” kelimesinin yerine “siyah” kelimesini kullanamazsınız. Çünkü iki kelimenin (kökeni ne olursa olsun) anlamdaş veya yakın anlamlı olabilmesi için aynı anlam özelliğini taşımaları gerekir. 

Türkçe kelimeler arasında da eş anlamlılık olabilir:
deprem-yer sarsıntısı-zelzele, 
kimi zaman-ara sıra-zaman zaman-arada bir-bazen

SÖZCÜKLER ARASINDAKİ ANLAM İLİŞKİLERİ
EŞ ANLAMLI (ANLAMDAŞ) SÖZCÜKLER

Aynı varlığı, kavramı veya durumu ifade eden, yazılışları ve söylenişleri farklı, anlamları aynı olan sözcükler, eş anlamlı sözcüklerdir.

Eş anlamlı sözcükler, dilimize yabancı dillerden girmiş sözcüklerin bizdeki karşılıklarıyla kurdukları ilişkiden doğmuşlardır.

Kara – Siyah / Mektep – Okul / Talebe – Öğrenci
Pay – Hisse / Doktor – Hekim / Barış – Sulh
Okul – Mektep / Savaş – Harp / Star – Yıldız
Anne – Valide / Amaç – Gaye / Ak – Beyaz
Kırmızı – Al / Duygu – His / Aş – Yemek
Hız – Sürat / Hasret – Özlem / Ad – İsim
Ün – Şöhret / Sözcük – Kelime / Eksiksiz – Tam
İstek – Arzu / Yüzyıl – Asır / Yönetim – İdare
Misafir – Konuk / Lisan – Dil / Müsaade – İzin
Buluş – İcat / İlave – Ek / Sınav – İmtihan

UYARI:
Sözcükler, her zaman kullanıldıkları cümle içerisinde ele alınmalıdır. Tek başına eş anlamlı gibi görünen sözcükler cümle içerisindeki kullanımlarında her zaman birbirlerinin yerini tutmayabilir.

SİYAH – KARA
Kara gözlü, uzun boylu bir delikanlıydı.
(SİYAH’la eş anlamlıdır.)

İhtiyar, kara talihinden şikâyet ediyordu.
(SİYAH’la eş anlamlı değildir.)

AK – BEYAZ
Saçlarında beyazlar fazlalaşmıştı.
(”AK”la eş anlamlıdır.)

Bakkaldan beyaz peynir al.
(”AK”la eş anlamlı değildir.)

UYARI : 
Bir sözcüğün eş anlamlısı kullanıldığı cümleye göre değişebilir. 
Bu elbise bana bol oldu. (geniş) 
Bu sene bol para kazandım. (çok) 
Ekinler büyümeye başladı. (olgunlaşmak) 
Kampanyaya ilgi büyüyor. (artmak)

UYARI: 
Aynı cümlede eş anlamlı sözcüklerin kullanılması gereksiz sözcük kullanımından kaynaklanan anlatım bozukluğuna yol açar.
Buluş ve icatlar sayesinde yaşamımız kolaylaştı.
Toplumca yoksul ve fakirlere yardım etmeliyiz.
Onun beğeni ve zevklerine güvenirim.
Kanıt ve delil yetersizliğinden suçsuz bulundu.

Örnek Soru ?
Uzak kelimesinin eş anlamlısı nedir?

Read more