Sayfa 124
“Ne
kadar güzel! Burada yaşamak isterim.” Cümlesinde “ne kadar güzel” ifadesi
beğenme duygusunu anlatır. İkinci cümledeki “ne kadar güzel” ifadesinde ise soru
anlamı vardır.
—İletişimde gönderici ile alıcı
dil, kültür, anlayış bakımından ortak niteliklere sahip olursa iletişim daha
etkili olur. Cümlelerin anlamı ve gücü, gönderici ile alıcı arasındaki ortak
yönlerin ne kadar güçlü olduğu ile ölçülür.
3.Etkinlik
Verilen yüklemlerden “gelmiş,
üzülüyor” kelimeleri bir cümlede yüklem olursa özne insan olabilir. İnsanın
yeşermesi veya erimesi söz konusu olamayacağı için “yeşerdi” ve “eriyecek”
yüklemlerinin özneleri insan olamaz.
–Her yüklem canlı ya da cansız
bütün öznelere bağlanamaz. Özne- yüklem arasında anlamsal ve yapısal bir ilişki
olmalıdır. Özne, yüklemin belirttiği hareketi, durumu, özelliği yansıtabilen bir
varlık olmalıdır.
4.Etkinlik
Cümle
Özne- Yüklem İlişkisi
Merdivenleri çıkarken nefesim
kesildi. Özne yüklemin bildirdiği yargıyla doğrudan
ilgilidir.
Bir
saat önce elektrik kesildi. Özne, yüklemin
belirttiği işi yapan asıl unsur değildir.
Sofra kuruldu, karpuzlar
kesildi. Karpuzu kesen asıl özne
verilmemiştir.
5.Etkinlik
İyi
bir öğretmen, kendini yavaş yavaş gereksiz kılabilen
insandır.
Çocuklarını nasıl yetiştiriyorsan
oğlumu da öyle yetiştir.
Sayfa 125
—Cümlede anlamın oluşmasını
sağlayan en önemli öge yüklemdir. Yüklem cümlenin iskeletidir. Dile getirilecek
duygu, düşünce, iş, hareket ve yargı yüklemle sağlanır. Bu nedenle yüklem değeri
taşıyan tek bir kelime bile aynı zamanda bir cümledir. ( sarıydı,
gülüyor)
Ölçme ve Değerlendirme
1)bağlam,
yüklemdir
2)
YDYD
3)
C
4)
E
5)
B
