9. Sınıf Dil ve Anlatım 6. Ünite Ders Notları etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
9. Sınıf Dil ve Anlatım 6. Ünite Ders Notları etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

9. Sınıf Dil ve Anlatım 6. Ünite Ders Notları ve Özeti

2013 - 2014 Eğitim Öğretim Yılı

VI. ÜNİTE 
PARAGRAF BİLGİSİ
1. ANLATIM BİRİMİ OLARAK PARAGRAF
Bir düşünceyi ana düşünce etrafında destekleyen cümle veya 
cümleler topluluğuna paragraf denir. Paragrafı oluşturan 
cümleler birbirleriyle bağlantılıdır; bu bağlantı paragrafta 
anlam bütünlüğünü oluşturur.
2. PARAGRAFTA YAPI
Yapı bakımından bir paragrafta üç bölüm bulunur. Bunlar 
giriş cümlesi, gelişme cümleleri ve sonuç cümlesidir.
Giriş: 
* Genel bir yargı niteliğindedir.Bu bölüm bir ya da iki 
cümleden oluşur.
* Paragrafın konusu genellikle bu cümlelerdir.
* Giriş bölümü paragrafın bir çeşit özeti olduğundan ana 
düşünce hakkında ipuçları verir.
* Asla bağlaçla başlamaz.
* Giriş cümlesinde kendisinden önce bir cümle daha olduğunu 
düşündürecek bazı zamir,sıfat ya da edatlar bulunmaz.
Gelişme:
*İkiden fazla cümleden meydana gelir.
*Girişte belirtilen konu,bu bölümde örnekleme,tanık gösterme,karşılaştırma gibi düşünceyi geliştirme yollarına 
başvurularak açıklanır.
*Bu bölümde yer alan düşünceler paragrafın konusuyla ilgili 
olmalıdır,yoksa anlatımın akışı bozulur.
Sonuç:
*Genellikle bir cümleden ibarettir.
*Anlatılmak istenen düşünceyle ilgili son sözün söylendiği 
bölümdür.
*Yazar paragrafta asıl anlatmak,vurgulamak istediği 
düşüncesini (ana düşünce) genellikle bu bölümde verir.
*Sözlerin toparlanması niteliğinde olduğundan kapsamlı bir 
yargıdır.Bu yönüyle de giriş cümlesine benzer.
*Toparlayıcı,özetleyici olması nedeniyle “demek ki,sonuç 
olarak,öyleyse,özetle…”gibi sözlerle başlayabilir.
Uyarı:
Ana düşünce,genellikle paragrafın sonuç bölümünde olmakla 
birlikte,bazen metnin başında ya da tümüne yayılmış olabilir.
3. PARAGRAFIN BOYUTU
Paragrafın boyutu anlatılan, tanıtılan, bildirilen konunun yer 
zaman ve kişilerle ilgi derecesine göre belirlenir. Anlatıcının, 
anlattığı yer ve objeyle ilişkisi paragrafın uzun veya kısa olmasını belirler. İletişim biçimi; iletinin (mesajın) niteliği; alı-
cının, göndericinin durumu ve ileti kanalının durumu paragrafın boyutunu etkiler. Tek cümleden oluşan paragraflar oldu-ğu 
gibi birden fazla cümleden oluşan paragraflar da vardır. 
Yalnız karışık konularla ilgili düşüncelerin bir paragrafta 
toplanması güçtür. 
4. PARAGRAFTA ANLAM VE ANA DÜŞÜNCE
Bir metinde yazarın okuyucuya vermek istediği temel düşünceye ana düşünce denir. Başka bir söyleyişle ana düşünce 
paragrafta iletilmek istenen iletinin en kısa ve açık ifadesi-dir. 
Paragrafta ana düşünceyi destekleyen onu açıklayan di-ğer 
düşüncelere de yardımcı düşünce denir. Paragraftaki yardımcı 
düşünceler ana düşünce etrafında, onu değişik yön-lerden 
destekleyen, tamamlayan, açıklayan ve onun doğrulu-ğunu, 
yanlışlığını kanıtlayan cümle ve ifade kalıplarıdır. Paragraftaki ana düşünce diğer paragraflardaki ana düşünce-lerle 
bağlanır. Bu bağlantılarla metnin bütünlüğü sağlanır. 
Paragrafta metnin tamamı dikkate alınarak ne, kim, nerede ne 
zaman, nasıl, ne kadar gibi soruların cevabı olacak şekilde 
iletiyi belirten düşüncelere yer verilir.
5. PARAGRAF ÇEŞİTLERİ
Belli başlı paragraf çeşitleri şunlardır:
a. Olay Paragrafı: Anlatılması, açıklanması istenen bir olay 
ele alınır. Paragrafın yapısı olayın oluş sırasına göre, kişi-mekân ilişkisine ya da anlatıcının anlatılan veya nakledilen olayla 
ilişkisine göre değişir. Olay üzerinde yoğunlaşılır ve olayın en 
çok dikkat çekici yönleri ve heyecan verici yanları anlatı-lır. 
Olayın anlatımında anlatılmayan kısımlar sezdirilecek tarzda 
cümleler kullanılır.
b. Çözümleme Paragrafı: Bir düşüncenin incelenerek çö-
zümlemesinin yapıldığı paragraflardır. Bu tür paragraflarda 
paragrafın konusu olan kişinin görünüşünden, konuşmasından 
davranışlarından söz eden cümlelere yer verilir. Bir düşünceyi çözümleyen paragraflarda düşünceyi oluşturan, destekleyen, geliştiren ögeler üzerinde durulur.
c. Düşünce (Fikir) Paragrafı: Herhangi bir konuda bilgi
vermek, bir düşünceyi kanıtlamak amacıyla yazılan öğretici 
metinlerde bulunur.
ç. Betimleme (Tasvir) Paragrafı: Bir olayı ya da bir varlığı 
canlandırmak amacıyla yazılan paragraflardır. Betimleme paragrafında betimlenecek kişi, yer ve görünüşün benzerlerinden ayıran özellikleri üzerinde durulur. Betimleme paragrafında betimlenecek varlığın niteliğine göre paragrafın dili 
değişir.
d. Açıklama Paragrafı: Herhangi bir konunun, kavramın, 
nesnenin kullanımını, değerini açıklamak için yazılan paragrafa açıklama paragrafı denir. Açıklama yapılırken basit 
olandan karmaşık olana doğru gidilir. Yerine göre açıklana-
Read more