9. Sınıf Dil ve Anlatım 2. Ünite Ders Notları ve Özeti

2013 - 2014 Eğitim Öğretim Yılı

2. ÜNİTE 
DİLLERİN SINIFLANDIRILMASI 
VE TÜRKÇENİN DÜNYA DİLLERİ 
ARASINDAKİ YERİ
1. DİLLERİN SINIFLANDIRILMASI
* Bugün yeryüzünde kaç dil konuşulduğu kesin olarak belli 
değildir. Bununla birlikte yeryüzünde konuşulan dil sayısının 
ortalama 3000-3500 arasında olduğu tahmin edilmektedir.
* Yeryüzündeki diller, ses sistemi, biçim yapısı ve söz dizimi 
bakımından bazı yakınlıklar ve benzerlikler gösterir. Diller 
arasındaki bu yakınlık ve benzerliğe dil aileleleri (dil akrabalığı) adı verilir.
Yeryüzündeki diller yapı ve köken olmak üzere iki bakımdan 
incelenir:
A. Yapı Bakımından Dünya Dilleri
1. Tek heceli diller:
* Bu dillerdeki sözcüklerde çekim eki yoktur. 
* Sözcükler ek almadan değişime uğramadan kalmaktadır. * 
Cümle içerisinde sözcükler, bulundukları yere ve başka 
sözcüklerle yan yana gelme durumuna göre anlam kazanır.
* Yeryüzünde Çince ile Vietnam dili ve bazı Himalaya ve 
Afrika dilleri ve Avrupa’da Bask dili bu gruba girer.
2. Eklemeli (Bitişken) Diller:
* Bu dillerde bir veya daha çok heceli köklere yapım ve çekim 
ekleri eklenir. 
* Köke getirilen yapım ekleri ile yeni sözcükler, yeni 
kavramlar türetilir. 
* Bu dile en güzel örnek Türkçedir. Ayrıca Altay dilleri, 
(Moğolca, Mancu- Tunguz) küçük ayrımlarla Japonca; Ural 
dilleri (Fince, Macarca, Samoyetçe) ile bazı Asya ve Afrika 
dilleri bu gruba girer.
3. Çekimli (Bükümlü) Diller:
* Büküm, sözcüğün çekimi sırasında kökün özellikle kökteki 
ünlünün değişmesidir. 
* Çekim sırasında görülen değişikliklerle yeni sözcükler ve 
kavramlar ortaya çıkar.
* Hint- Avrupa dilleri (Almanca, Farsca, Fransızca, Hintçe) ile 
Arapça çekimli dil grubuna girer. 
B. Köken Bakımından Dünya Dilleri 
1. Hint - Avrupa Dilleri Ailesi
a. Asya Kolu: Hintçe, Farsça, Ermenice
b. Avrupa kolu:
* Germen (Cermen) Dilleri: Almanca, İngilizce, Felemekçe 
(Hollanda’da ve Belçika’nın bir kısmında kullanılan dil).
* Romen Dilleri: Latince, Fransızca, İspanyolca, Portekizce, 
İtalyanca
* İslav Dilleri: Rusça, Sırpça, Lehçe (Lehistan bölgesinde 
kullanılan dil).
2. Hami-Sami Dilleri Ailesi: Akatça, Arapça, İbranice
3. Bantu Dilleri Ailesi: Orta ve Güney Afrika’da yaşayan 
Bantuların dilleri bu gruba girer.
4. Çin Dilleri Ailesi: Çince ve Tibetçe bu ailedendir.
5. Ural- Altay Dilleri Ailesi:
a. Ural Kolu: Fince, Macarca,Estonca
b. Altay Kolu: Türkçe, Moğolca, Mançuca
“ Türkçe dünya dilleri arasında yapı bakımından sondan 
eklemeli dil grubuna girer. Köken bakımından ise Ural-Altay 
dil ailesinin Altay koluna bağlıdır. “
2. TÜRK DİLİNİN TARİHÎ GELİŞİMİ
Türk dilinin kökeni çok eski çağlara dayanmaktadır. Türk dili 
gelişme aşamaları kitaptaki şemaya göre takip edilecektir.
( Bkz. – Dil ve Anlatım Ders Kitabı - Sayfa 35 )
TÜRKÇENİN GELİŞMESİNE KATKI SAĞLAYAN 
ESERLER
Türklerin 10. yüzyıldan itibaren İslâmiyeti kabul etmesiyle 
birlikte din, dil ve kültür hayatlarında önemli değişiklikler 
olmuştur. Bu dönemde bilim dili olarak Arapça, edebiyat dili 
olarak da Farsça kullanılmaya başlanmıştır. Dil ve kültür alanındaki bu etkilenme sonucu Arapçadan,Farsçadan dilimize 
pek çok sözcük ve kavram girmiştir. Ancak Türkçe bir taraftan da varlığını sürdürmüştür. Özellikle Karahanlılar dö-
neminde (932-1212) dil ve edebiyatımız açısından önemli sayılan Kutadgu Bilig, Divanü Lügati’t Türk ve Atabetül Hakayık adlı eserler yazılmıştır.
Anadolu’da Türkçenin gelişmesi ise şöyle olmuştur: 11-12 ve 
13. yüzyıllarda Anadolu’da Anadolu Selçukluları devleti 
yönetime hakimdi. Bu dönemde devletin resmî dili Farsça idi. 

Read more