SAYFA 168
Okuduğunuz
şiiri ahenk öğeleri yönünden inceleyiniz. Tespitlerinizi aşağıya
yazınız.
Ses
tekrarları : -ere: zengin uyak, -ül: tam uyak, vardır: redif
-un tam
uyak,
Redif :
vardır: redif, mu bilmem: redif
Ölçü : Hece ölçüsü , 11’li
hece ölçüsü (6+5 duraklı)
Uyak
düzeni : abab cccb dddb….
Deryalarda
olur bahri
Doldur
da ver içem zehri
Sunam
gurbet elin kahrı
Ya
çekilir ya çekilmez
Emrah
der, düştüm dile
Bülbül
figan eder güle
Güzel
sevmek bir sarp kale
Ya
alınır ya alınmaz
Erzurumlu
Emrah
· Erzurumlu
Emrah’ın şiirindeki lirik söyleyişi “Uçun Kuşlar” şiirinde de hissedip
hissetmediğini belirtiniz.
Erzurumlu
Emrah'ın şiiri ile Uçan Kuşlar şiirinde lirizm ve coşkulu bir söyleyiş özelliği
vardır.
· Erzurumlu
Emrah, şiirinde halkın dilini, söyleyişini, zevkini yansıtmaktadır. Bu
özellikler yönünden “Uçun Kuşlar” şiirini de inceleyiniz. Sonuçları
arkadaşlarınızla paylaşınız.
Uçun
Kuşlar şiirinde de halkın söyleyiş zevki yansıtılmıştır. Şiirde geçen “yaslı
gelin, mor sümbül, yüce dağ başı gibi” sözler halkın söyleyiş zevkini
yansıtmaktadır.
· Okuduğunuz
şiirleri ses ve ritim yönünden karşılaştırınız. Sonuçları
sıralayınız.
Erzurumlu
Emrah’ın şiiri: 8’li hece ölçüsü, yarım uyak kullanılmış, uyak düzeni aaab, cccb
şeklinde
Uçun
Kuşlar şiiri: 11’li hece ölçüsü, tam uyak kullanılmış, uyak düzeni abab, cccb,
dddb (uyak düzeni Erzurumlu Emrah’ın şiiriyle aynı)
“Uçun
Kuşlar” şiirini söyleyiş özellikleri açısından değerlendiriniz.
Şiirde
lirik bir söyleyiş, akıcı bir anlatım var.
1. a. Okuduğunuz
şiirin ölçüsünü ve duraklarını belirleyiniz.
Hece
ölçüsü, 6+5 duraklı (11’li hece ölçüsü)
b. Şiiri
oluşturan birimleri ve bu birimlerin birbirleriyle yapı ve tema yönünden
ilişkisini açıklayınız.
1.dörtlük: Memleket
özlemi, Memleketin dağına, taşına, toprağına duyulan özlem.
2.dörtlük:
Memleketi merak etmektedir.
3.dörtlük: Doğup
büyüdüğü yerleri, güzel günleri anma, unutamama
4.dörtlük: Bulunduğu
yerden memnun değil, bulunduğu yerin görünüşü, insanları memleketinden tamamen
farklı
5.dörtlük: Şair
kendisiyle dertleşiyor, memleket hasretiyle yanıp tutuştuğunu ifade
ediyor.
Şiirde
geçen söz sanatları ile imgeleri ve bunların kaynaklarını belirleyiniz. Örnekte
gösterildiği gibi tabloya yazınız.
|
İstiare
|
Bülbül
|
Divan şiiri
|
|
Tezat
|
diken, gül
|
Divan şiiri
|
|
Tenasüp
|
Hasta, yorgun,solgun
|
Divan şiiri
|
|
Benzetme
|
Yaslı gelin gibi mahzun
|
Halk söyleyişi
|
|
|
|
|
2. “Uçun
Kuşlar” şiirini ses, söyleyiş ve imgeler yönünden Nâbî’nin aşağıda verilen
beytiyle (divan edebiyatı şiiriyle) karşılaştırınız. İki şiirden hangisinin
belirtilen özellikler yönünden yalın olduğunu kısaca defterinize
yazınız.
|
|
Nâbi'nin
beyti
|
Uçun
Kuşlar
|
|
Ses
|
Ses ahengi uyak ve
redifle sağlanmıştır.
| |
|
Aruz ölçüsü
|
Hece ölçüsü
| |
|
Söyleyiş
|
Aşıkane
söyleyiş
|
Lirik, coşkulu ve halk
ozanlarının söyleyişine yakın bir üslup
|
|
İmgeler
|
gül-i gülşen, muhabbet
meydanı, bülbül
|
Mehtabın hasta olması,
bülbül, yangın yeri, soğuk kül
|
Gül
gülşeni terk eyledi sohbet sana kaldı
Bülbül
yine meydân-i muhabbet sana kaldı
(Gül,
gül bahçesini terk eyledi sohbet sana kaldı.
Bülbül,
yine muhabbet meydanı sana kaldı.)
Nâbî
3. a. Şiirin
temasını bulunuz ve bu temanın evrensel olup olmadığını
belirtiniz.
Tema:
memleket özlemi, bu tema evrenseldir.
a. Şiirin
teması ile Millî Edebiyat Dönemi sosyal hayatı arasındaki ilişkiyi
açıklayınız.
Milli
Edebiyat Döneminde şiirlerde vatan sevgisi, yurt güzellikleri, milli duygular
dile getirilmiştir. Eserlerde Anadolu, Anadolu insanının sorunları işlenmiştir.
Halka dönüş vardır, şiirde halk edebiyatı unsurları kullanılmıştır.
4. Şiiri
okurken hissettiklerinizi açıklayınız.
5. “Uçun
Kuşlar” adlı şiir, bildiğiniz hangi geleneğin özelliklerini taşımaktadır?
Neden?
Şiir, halk
şiiri geleneğini yansıtır. Koşma nazım şekli, hece ölçüsü, dörtlük nazım birimi
kullanılmış. Şiir açık, sade, yalın bir dille yazılmıştır.
6. “Uçun
Kuşlar” şiirini, kitabınızda okuduğunuz Fecr-i Âtî Dönemine ait bir şiirle ses,
ritim, tema, dil ve anlatım yönünden karşılaştırınız. Benzer ve farklı yönleri
tahtada sıralayınız.
Uçun
Kuşlar şiirinin Fecr-i Ati şiirlerinden en önemli farkları hece ölçüsü,
sade,yalın bir dilin olmasıdır. Fecr-i Ati şiirlerinde aruz ölçüsü, ağır ve
sanatlı bir dil kullanılmıştır.
a. Edindiğiniz
bilgiler ve okuduğunuz şiirden hareketle Rıza Tevfik’in fikrî ve edebî yönü
hakkındaki çıkarımlarınızı aşağıya yazınız.
b. Şairin
düşüncelerinin, yaşam tarzının şiire nasıl yansıdığını açıklayınız.
Şiirde memleket
hasreti dile getirilmiş. Şair, Milli edebiyatın dil anlayışını benimsemiş, halka
yönelmiş, halk edebiyatı unsurlarını şiirde kullanmıştır.
